De leesvaardigheid van Nederlandse scholieren is aan het dalen, zegt onder andere het PISA-onderzoek uit 2022. Hierin staat dat het niveau van begrijpend lezen van Nederlandse scholieren onder het Europese gemiddelde ligt. Online diensten als Storytel, Audible en nu ook Spotify maken audioboeken steeds toegankelijker, vooral voor jongeren. Hoogleraar Aryan van der Leij, verwacht dat dit de leesvaardigheid van de jeugd weer kan verbeteren. “Je moet wel oefenen. Als je er niet actief naar luistert, dan gebeurt er helemaal niks.” voegt hij er wel aan toe. Boekenwinkels en Bibliotheken verwachten dat de populariteit van dit medium zal leiden tot meer lezers.
Luisterboeken kunnen helpen met het verbeteren van de leesvaardigheid van scholieren, zegt psycholoog en hoogleraar pedagogiek Aryan van der Leij. Volgens Aryan is bij lezen twee dingen belangrijk: technisch lezen en woordenschat. Om beter te worden in techniek moet je wel echt lezen, zegt Aryan, je woordenschat daarentegen kan ver vooruitgaan dankzij het luisteren naar audioboeken.
Lees en Luister methode
Aryan van der Leij werkt al decennia aan manieren om dyslectische jongeren te helpen met lezen onder de knie krijgen. Hierbij helpen luisterboeken, door wat hij het Sneeuwwitje-effect noemt. Dit houdt in, dat als je een moeilijk woord als bijvoorbeeld Sneeuwwitje hoort in een audioboek, je het eerder kan herkennen en begrijpen bij het lezen. Luisterboeken helpen daarbij ook slechtzienden tijdens het lezen van boeken.
Hier komt wel bij kijken dat als je niet actief luistert, dus als je aan het gamen of autorijden bent, het niet effectief is als leermethode. Als je er niet op concentreerd is een audioboek geen vervanging voor het lezen van een boek. “Dan zit je alleen maar spelletjes in te spelen de hele dag. Dan gebeurt er niks. Kinderen verdoen dan ontzettend veel tijd met dingen waar ze heel weinig aan leren.” Zegt Aryan van der Leij hierover
“Niet competitie, maar uitbreiding”
Volgens metingen van KVB-boekwerk gebruiken steeds meer mensen luisterboeken. De meting geeft ook aan dat de meeste mensen die naar boeken luisteren minstens even vaak boeken lezen. Rolf van de KB Nationale Bibliotheek denkt daarom dat het waarschijnlijk is dat als jongeren meer audioboeken consumeren, het ertoe gaat leiden dat ook meer fysieke boeken gelezen gaan worden. Hetzelfde zegt ook Manager Commercie van boekenverkoper Audax Martijn Schilders. Hij ziet Spotify of Storytel niet als concurrenten voor de boekenwinkels, maar zegt er juist over: “Als je deze rijke wereld ontdekt aan de hand van het audioboek, zal dat het fysieke boek of e-book alleen maar dichterbij brengen”
Het enige dat luisterboeken nog tegenhoudt, zijn de kosten. De meeste diensten werken op basis van vaak dure abonnementen. Het gebruik van luisterboeken zal dus niet universeel zijn.
