Het Sinterklaasbombardement op het centrum van Eindhoven, waarbij ruim 150 mensen zijn overleden, is relatief klein vergeleken met de andere bombardementen op Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog. En ook in Eindhoven is dit niet het grootste bombardement geweest. Toch wordt er elk jaar, op 6 december, een herdenking gehouden, waarbij ze alle verhalen weer in het licht brengen. Ondanks dat vele Eindhovenaren niet precies weten wat er toen is gebeurd, vindt ceremonieleider Frank van Dijk het nog steeds relevant om deze herdenking te houden.
Bij het ‘Oyster-monument’ aan de Mathildelaan in Eindhoven zijn zo’n honderd mensen één minuut stil. Achter hen hoor je de drukte van de stad, een politiewagen die langsrijdt en verschillende mensen die eventjes stilstaan om te kijken wat er aan de hand is. Een oude man doet zijn petje af en een andere vrouw kijkt stil vooruit naar het monument. De minuut stilte is om alle mensen te herdenken die op 6 december 1942 slachtoffer zijn geworden van het bombardement in Eindhoven.
Verhalen die herinnerd moeten blijven
De herdenking wordt georganiseerd door de 18 septemberstichting, dezelfde stichting waar ook Van Dijk lid van is. Van Dijk vertelt dat het bombardement, in de volksmond: het Sinterklaasbombardement, vele wonden heeft achter gelaten. Voor zowel vroeger als nu. “We hebben het over 65 getroffen families met alleen al dodelijke slachtoffers.” Volgens hem was de impact op de stad enorm, en daarom vindt hij het juist zo belangrijk dat deze herdenking plaatsvindt. Ook koppelt Van Dijk de evenementen van vroeger snel aan de evenementen die zich nu afspelen in Oekraïne en in het Midden-Oosten.“Dit zijn allemaal verhalen die vertelt moeten worden, en eigenlijk moeten we er ongelofelijk hard voor knokken dat al die ellende gaat stoppen.”
Hij benadrukt in zijn speech meerdere keren hoe belangrijk het is om te beseffen dat wij in een vrij land leven. En hoe speciaal dat is. Terwijl hij dit zegt, moeten mensen even slikken en staren ze naar de grond. Zelfs de giechelende meisjes zijn eventjes stil. “Vrede en vrijheid zijn niet vanzelfsprekend” zegt hij.
Ook Peter Nagelkerke, ontwerper van het ‘Oyster-monument’, is blij dat deze herdenking er nog is. Voor de herdenking vertelt hij: “het bombardement mag eigenlijk nooit vergeten worden, want het kan morgen zo weer gebeuren.” Hij vindt dat juist zo’n ‘klein’ bombardement belangrijk is om te blijven herinneren, omdat het toch de verhalen zijn van de stad. Die mogen, volgens hem, niet zomaar vergeten worden.
Ook jeugd herdenkt
Van Dijk is het daar ook mee eens. Ook hoopt hij dat dat de jeugd wat van deze verhalen meekrijgt, en dat ze doorhebben hoe bijzonder het is dat ze in een land zonder oorlog leven. Hij benadrukt: “Ik hoop dat we de jongeren duidelijk kunnen maken hoe belangrijk vrede, vrijheid en verbondenheid is.” Hij denkt dat het houden van zo’n herdenking daar goed bij helpt.
Tijdens de herdenking geeft ook Myrthe een praatje. Zij is een basisschoolleerling en doet mee aan het project ‘Oorlog in mijn Buurt’. Dat is een project waarin leerlingen het verhaal vertellen van oud Eindhovenaren. Tijdens het spreken kijkt ze voorzichtig naar het publiek, stottert ze wat en friemelt ze veel met haar handen. Desondanks hangt iedereen aan haar lippen. Ze vertelt het verhaal over Jeff Haneveer. Hij is nog maar een jongen wanneer zijn huis gebombardeerd wordt, en hij verliest hierbij zijn vader en moeder. En ook bij dit verhaal moeten verschillende mensen eventjes slikken.
Het drukke geklets aan het begin van de herdenking is vervangen door stilte, waarbij iedereen met grote ogen naar de verschillende sprekers luistert. En als de herdenking is afgelopen praat iedereen zachtjes na over de verhalen die ze zojuist hebben gehoord.
