Op de meeste middelbare scholen in Nederland wordt seksuele voorlichting behandeld tijdens de reguliere biologielessen. Toch wordt vaak niet over alle aspecten gesproken en ontbreekt er informatie, waardoor veel jongeren te weinig weten over o.a. de verschillende vormen van intimiteit, grenzen in relaties, consent en lichaamsbeeld. Op het Cobbenhagenlyceum in Tilburg is er dit schooljaar voor het eerst een projectdag over seksualiteit georganiseerd. “Als we nou een dag ervoor nemen, dan kunnen we er echt eens een keer een goed gesprek over voeren,” aldus biologie docent Job van der Tuin.

Ontstaan 

Het project is dit jaar voor het eerst geïntroduceerd op het Cobbenhagenlyceum, nadat van der Tuin het idee had meegenomen van de school waar hij eerder werkte. Daar werd het project al zeven tot acht jaar uitgevoerd. Het is bedoeld voor derdejaarsleerlingen en gaat dieper in op verschillende aspecten van seksualiteit. De reden voor deze dag is het gebrek aan tijd tijdens de biologieles: de lesuren zijn vaak kort, waardoor het moeilijk is om diep in te gaan op de onderwerpen of een uitgebreid gesprek te voeren. Leerlingen krijgen op deze dag daadwerkelijk de tijd om over deze onderwerpen na te denken en in gesprek te gaan. “Met de hoop dat het gesprek dan thuis verder gevoerd wordt,” aldus Job. Het project wordt op het Cobbenhagenlyceum over het algemeen goed ontvangen, hoewel er altijd een aantal leerlingen onverwachts ziek blijkt te zijn. “Hier in Tilburg-Noord hebben we een relatief grote islamitische gemeenschap, en die haken vaak af op zo’n dag,” vertelt van der Tuin. “Ook kinderen uit de dorpen hier zeggen: ‘Ik wil daar niet over praten.’ Dus er zit echt wel een taboe op.”

Projectdag

Tijdens de projectdag worden de klassen opgesplitst in jongens en meisjes, met een vrouwelijke of mannelijke collega. Zo kunnen de leerlingen in een veilige omgeving de vragen stellen die ze willen stellen, zonder dat de jongens reageren op de meiden. Uiteindelijk worden de groepen weer samengevoegd, zodat de leerlingen van beide geslachten iets kunnen leren.

Daarnaast is er een lezing geweest over sexting. Een slachtoffer deelde haar verhaal over wat ze had gedaan, de gevolgen daarvan en de impact die het op haar leven had. Het doel van deze lezing was om de leerlingen bewust te maken van het risico van bepaald gedrag. “In de biologieles leg ik altijd uit dat seks en seksualiteit normaal en zelfs leuk zijn, want anders zouden dieren zich ook niet voortplanten, maar ook dat er vaak negatieve ervaringen zijn, zoals verhalen op internet of filmpjes die niet overeenkomen met de werkelijkheid.”

Gebrek 

Dat er veel informatie ontbreekt klopt volgens Sara Woods, programmamanager bij stichting Sexmatters. Het aanbod verschilt sterk per school, maar toch is deze voorlichting vaak beperkt tot onderwerpen zoals voortplanting. “Het gaat niet alleen om de biologische aspecten van seks, maar óók over de verschillende vormen van intimiteit, grenzen in relaties, consent, lichaamsbeeld, en veiligheid,” vertelt Woods. Sexmatters werkt met jongvolwassenen die ervaringskennis delen en richt zich op gesprekken in plaats van een klassieke les. De organisatie biedt seksuele voorlichting aan vanaf groep 7 tot en met het hbo. ‘In de brugklas, groep 7 en 8 van de basisschool ligt de focus vooral op body positivity, de veranderingen in je lichaam en hoe je daarmee omgaat. Naarmate de oudere groepen zijn, hebben we het meer over romantische relaties en seksualiteit.” De stichting geeft voornamelijk workshops in Amsterdam en de Randstad. 

Reacties en toekomstplannen 

Volgens Sara Woods verschillen de reacties van leerlingen per klas. Vaak is er ongemak, vooral bij leerlingen die het onderwerp thuis niet kunnen bespreken door religieuze of culturele normen. “Het is wel iets wat voor veel jongeren leeft, dus er is ook nieuwsgierigheid,” vertelt Woods. Veel jongeren zijn seksueel actief, maar missen basiskennis over gezonde en plezierige seks. Ze halen informatie van sociale media, of influencers maar die informatie klopt niet altijd en ook gesprekken met vrienden gaan niet over het informatieve deel ervan. Daarom laat de organisatie jongeren zelf betrouwbare informatie online zoeken en leert ze hoe ze een betrouwbare bron kunnen herkennen.

Het Cobbenhagenlyceum behoort tot de groep scholen van 2College. Er zitten in Tilburg zes vestigingen, maar alleen op het Cobbenhagenlyceum wordt deze projectdag nog georganiseerd. “Misschien wil ik dat wel uitbreiden,” aldus Job.