Een AED redt levens, maar wat als hij niet werkt? Of in zijn geheel afwezig is? Zoals bij het tragisch ongeval vorig jaar op een camping in Olst. Hoewel wij in Nederland voorlopen op de rest van de wereld met de zogeheten 6-minutenzones, ontbreekt er iets cruciaals: onderhoudsplicht. “Het is heel raar dat de wetgever dit toestaat bij levensreddende apparaten”, aldus Peter Houtzagers, oprichter Pulse4All.
“Naar schatting zijn er jaarlijks 17.000 hartstilstanden buiten het ziekenhuis. In 2024 werd bij 99,3% van deze meldingen een AED opgeroepen en sloot bij 61% van de oproepen de burgerhulpverlener de AED aan”, vertelt een woordvoerder van de Nederlandse Hartstichting.
In de praktijk gaat het vaak mis
Houtzagers geeft aan dat: “de beheerder verantwoordelijk is voor de AED”, maar in de praktijk gaat er veel mis. “Leveranciers zijn gericht op het verkopen van een AED, maar niet op het onderhoud ervan. Soms is er wel onderhoud alleen dan in zelfservice. Dus dan moet de beheerder zelf onderdelen vervangen wat vaak niet goed gaat.”
De Nederlands Hartstichting vult hierbij aan: “Als een AED aangemeld is bij HartslagNu, ontvangen eigenaren/beheerders vanuit het oproepsysteem een bericht wanneer de elektroden en batterijen vervanging nodig hebben.”
Houtzagers adviseert om het onderhoud professioneel te regelen: “Je kan een hoop afdichten. Door een onderhands contract te nemen, de kast kun je ook uitrusten met communicatie, zodat de kast zelf kan detecteren of er nog een AED in zit.” Hij benadrukt: “Elke twee jaar moeten onderdelen vervangen worden. Het is heel belangrijk, dat als iemand een AED wil hebben of een camping of sportvereniging dat het onderhoud goed geregeld wordt. Dat is veel beter dan een AED zelf.”
Cijferslot of code?
Afwezigheid van AED kan tijdens noodsituaties cruciaal zijn. “Het kan een afweging zijn om een cijferslot of een code toe te passen” vertelt Houtzagers. “Dan kan die niet zo snel gestolen worden, maar het nadeel is dat in geval van nood en paniek, de code opgezocht moet worden. Dat gaat vaak niet goed en dat duurt ook lang.”
Geen meldplicht
Nederland telt op dit moment 29.295 geregistreerde AED’s, waarvan er 21.725, 24 uur per dag beschikbaar zijn. Toch is er geen meldplicht als een AED niet werkt of in zijn geheel ontbreekt. Wel raadt de Hartstichting burgers aan om een melding te maken als er iets mis is met een AED. “Is de AED-kast leeg of beschadigd? Neem dan contact op met HartslagNu en meld het. Op die manier is er betere controle mogelijk.”
Van 6-minuten zones naar 3-minuten zones
Nederland is het enige land ter wereld met de zogeheten 6-minuten zones. Dit houdt in dat er na bellen met 112, binnen zes minuten een BHV’er aanwezig is. “We willen het liefste dat dit systeem in heel de wereld wordt ingevoerd”, vertelt Houtzagers. “We hebben in Nederland daardoor ook een veel beter overlevingspercentage dan rest van Europa. 90% van de mensen in Europa overlijden na een hartstilstand. Dat zijn zo’n 500.000 mensen per jaar.”
Hij vervolgt: “Je hebt het zogeheten HartslagNu-punt en daar kan je je aanmelden als burgerhulpverlener maar je kunt ook je AED registreren. Als je 112 belt voor een reanimatie dan wordt er gelijk een oproep gestuurd naar burgerhulpverleners in de buurt. En als ze die melding accepteren krijgen ze een route, die langs een AED komt.”
En daar blijft het volgens hem niet bij. “De volgende stap in Nederland zijn de 3-minutenzones. We hebben nu 28% overlevingskansen, wat al een heel stuk beter is dan de 10% in Europa, maar dan kun je dus naar 75 tot 80% overleving.”
Eén ding staat voor Houtzagers in ieder geval voorop: “Mijn boodschap is: Wie ook een AED neemt, zorg ervoor dat je het onderhoud goed regelt. Want onderhoud aan een AED is nog belangrijker dan een AED zelf.”
