De studenten hebben het weer raak gekregen. Uit het regeerakkoord blijkt dat de langstudeerboete ingevoerd gaat worden. Studenten die meer dan een jaar met hun studie uitlopen, moeten 3000 euro bovenop hun collegegeld betalen. Het plan moet de staatskas 282 miljoen euro per jaar gaan opleveren, terwijl de druk op studenten volgens verschillende rapporten al ontzettend hoog is. Daarnaast worden nevenactiviteiten of bestuursjaren, wat het bedrijfsleven tegenwoordig steeds meer van studenten verwacht, ontmoedigd door dit plan. Dit terwijl nevenactiviteiten zeer waardevol kunnen zijn; een les die je op de studie niet zomaar zult leren.
Ervaringen
Een jaar het bestuur oppakken van een studenten/studievereniging. In de medezeggenschapsraad zetelen van de universiteit. Of Integrand, een organisatie die studenten koppelt aan bedrijven voor een stage of werkstudentschap. Allemaal voorbeelden van functies die je parttime of fulltime naast je studie kan doen. De mensen die wij van EyDaily hebben gesproken over zo’n nevenactiviteit, zijn allemaal eensgezind over het nut hiervan. “Door een bestuursjaar te doen kan je jezelf beter voorbereiden op het werkende leven na je studententijd. Je weet veel beter wat je wil nadat je zoiets hebt afgerond.” Deze reactie kwam bij alle drie de gesproken studenten terug.
Daan Germeraad had op zijn 20e samen met vijf anderen de verantwoordelijkheid over Olof, een studentenvereniging in Tilburg met 750 leden. Hij vertelt dat die periode veel invloed op hem heeft gehad. “Met je studie ontwikkel je je op een bepaald vakgebied, maar het is ook heel belangrijk om jezelf te leren kennen. Ergens bij te gaan, iets te doen, kijken wat ik er voor mezelf uit kan halen. Op zo’n leeftijd is dat de uitgelezen kans om zoiets te doen. Af en toe is het lastig, soms zelfs confronterend. 750 mensen die jouw kant op kijken als er iets moet gebeuren, dat leer je niet op je studie. Ik heb nu een veel beter beeld van mezelf. Samen met de kennis van mijn vakgebied via mijn studie, heb ik een mooi totaal plaatje om mijn carrière aan te vliegen.”
Lars van der Putten zit midden in zijn parttime bestuursjaar bij integrand. Hij koppelt studenten aan bedrijven voor een stage of werkstudentschap. Hiermee komt hij zelf dus veel in contact met bedrijven, iets wat hij als zeer waardevol ervaart. “Ik wist nog niet zo goed wat ik na m’n studie wilde gaan doen. Daar heb ik grote stappen in gezet. Wat lijkt me leuk in het bedrijfsleven en wat trekt mij minder? Ik heb trainingen gekregen in managementvaardigheden en communicatie. Mede daarmee is de overstap van studeren naar een echte baan een stuk kleiner.”
Met de introductie van de boete, word het een stuk minder aantrekkelijk om het risico te nemen een bestuursjaar te doen in de wetenschap dat je er later misschien 3000 euro voor moet betalen. Bovendien wordt er al bezuinigd op onderwijs, daarmee ben je aan twee kanten aan het snijden. Universiteiten zelf moedigen studenten ook aan om dit soort initiatieven op te pakken. Voor een bestuursjaar bij Olof krijg je ongeveer 5000 euro. Universiteiten benaderen studenten om iets naast hun studie te doen, met bijvoorbeeld integrand of de medezeggenschapsraad. Het is dan tegenstrijdig dat dit plan wel in het regeerakkoord staat.
De tegenstrijdigheid komt ook mede door het verwachtingspatroon dat tegenwoordig aan studenten hangt. Jasmijn Heijdacker, nu bezig met haar bestuursjaar voor Olof, deelt deze lezing. “Er wordt niet meer van je verwacht dat je alleen veel studeert en hoge cijfers haalt. Er wordt ook verwacht dat je praktijkervaring opdoet en meerdere curriculaire activiteiten hebt gedaan. Het is heel dubbel dat er bepaalde verwachtingen zijn, maar dat dat vervolgens wel moeilijker wordt gemaakt. De prestatiedruk ligt al heel hoog. Deze plannen gaat dat absoluut niet beter maken.”
Wéér tegen studenten
Deze drie studenten hebben allen moeite met het feit dat de bezuinigingen hen weer raken, zoals al vaker gebeurt de afgelopen decennia. De langstudeerboete moet de staatskas met 280 miljoen gaan spekken. Een druppel in een emmer volgens Germeraad: ‘’Als je het om budgettaire redenen wil doen, kan je beter ergens anders beginnen. Rente aftrek laten ze meer toe bij bedrijven. De maatregel om de inkoopfaciliteit voor dividendbelasting met ingang van 2025 af te schaffen wordt teruggedraaid. Daar geven ze dat geld dan ook weer heel makkelijk aan uit.” Dit zijn maatregelen die je niet zou verwachten bij het populistische PVV, zo zegt van der Putten: “Studenten onder vuur nemen is niet het eerste waar je aan denkt bij populisten.”
Zo voelen de studenten zich weer achtergesteld, daarbij had geen van deze studenten hun bestuursjaar gedaan in de wetenschap dat er een boete zou kunnen komen. Zij zullen hier waarschijnlijk geen hinder van ondervinden, maar toekomstige studenten waarschijnlijk wel. Waarmee een bestuursjaar oftewel een jaar lang jezelf ontdekken en ontwikkelen, niet meer voor iedereen mogelijk zal zijn. Behalve voor de rijkere groeperingen in ons land. Die zullen minder snel schrikken van een boete. Ook een factor om rekening mee te houden. Laten we hopen dat studenten binnen én buiten hun studie zich volop kunnen blijven ontwikkelen, zoals de politici in Den Haag dat waarschijnlijk ook hebben kunnen doen.
