Kunstmatige intelligentie snoept de laatste jaren steeds meer stukjes van banen weg, die voorheen door mensen uitgevoerd werden. Zo blijkt uit een onderzoek van de Universiteit van Amsterdam (UVA). Hierin wordt gesteld dat AI werk grotendeels overneemt. De vraag blijft of dit schadelijk is. Wellicht kan dit in bijvoorbeeld het onderwijs zorgen voor meer ondersteuning.

Met het vak onderwijskundige ben je bezig met ‘alles omtrent het onderwijs, behalve lesgeven’. Dit is hoe Hilde ter Horst haar vak noemt, zij is al 25 jaar werkzaam in het vak als zelfstandige. Zij merkt dat de vraag naar haar expertise verandert. Waar docenten eerder om hulp vroeg bij het ontwerpen van een studie, richt de vraag zich nu meer op het waarborgen van de onderwijskwaliteit. Wanneer het bestuur duidelijk heeft hoe het beleid eruit moet zien, kan een Chatbot dit verder uitwerken. “De kwaliteitsbewaking is en moet mensenwerk blijven”, stelt ter Horst. Je blijft onderwijskundigen nodig hebben die kritisch naar het onderwijs kijken.

AI als ondersteuning

Fontys zet kunstmatige intelligentie in om data te analyseren, lesmateriaal te genereren en conceptteksten te schrijven. Dit versnelt processen, zo zegt Fieke Tychon, zij is Consultant Onderwijsinnovatie bij Fontys. “Tegelijkertijd vraagt dit om kritische reflectie en evaluatief beoordelingsvermogen, deze vaardigheden zijn typisch voor onderwijskundigen”, stelt Tychon. Het is van belang dat AI op een verantwoorde manier kan worden ingezet. Zo is het belangrijk dat bij elke stap die je zet nagedacht wordt over de waarom, wat en hoe pas je AI toe? Als dit toegepast wordt in de combinatie van onderwijskundige expertise, wordt er op een verantwoorde manier omgegaan met AI. Dat AI vervangend kan werken, hoeft niet negatief te zijn, zolang er met een vakkundig en kritische blik naar het werk van AI gekeken wordt, vindt ter Horst.

AI in een sneltreinvaart

Je kan AI op steeds meer verschillende manieren gebruiken. Margreet ter Horst, onderwijskundige bij Fontys Journalistiek, ziet dat mensen hier verschillende rollen bij innemen. “Je hebt altijd koplopers bij deze ontwikkelingen, die steeds maar nieuw nieuw nieuw willen”. Zelf is zij positief over AI en ziet dit als ondersteuning voor haar werk. Wel ziet ze in dat de ontwikkelingen van AI erg snel gaan. Kunnen onze hersenen deze snelle ontwikkelingen wel aan? In een onderzoek is het schrijven van een essay als voorbeeld genomen. Deelnemers hadden een verminderde cognitieve betrokkenheid en intellectuele inspanning. Deze is normaliter wel nodig om informatie om te zetten in kennis. Dit is een direct gevolg van het gebruiken van Chat GPT.

Hand in hand

In de basis moeten onderwijskundigen en vakkundige samen blijven werken. Zij vullen elkaar aan met de kennis van het vak en de kennis van de stof overdragen aan de studenten. In die zin kan AI deze samenwerking niet overnemen. De invloed die AI vooral heeft in het vak van onderwijskunde is dat ze sneller en andere vormen van lesgeven kunnen ontwikkelen.