Tijdens de Week tegen Internetoplichting wordt de groeiende dreiging van online fraude extra onder de aandacht gebracht. Internetcriminaliteit blijft toenemen en het aantal slachtoffers groeit jaarlijks. Volgens de Fraudehelpdesk is het aantal meldingen van internetoplichting in 2023 met 30% gestegen ten opzichte van het jaar ervoor. De schade die hieruit voortvloeit, loopt in de miljoenen. Tijdens deze week wordt het belang van waakzaamheid en bewustwording benadrukt om burgers te beschermen tegen deze steeds slimmere oplichters.
Uit cijfers van het CBS blijkt dat er in 2022 meer dan 15.000 aangiften zijn gedaan van internetoplichting, een stijging van 25% ten opzichte van het jaar ervoor. Vooral op platformen zoals Marktplaats en Facebook Marketplace hebben oplichters vrij spel. Hier vinden veel transacties plaats zonder directe controle, wat oplichters de kans biedt om makkelijk geld buit te maken.
“De oplichters worden steeds inventiever,” vertelt Nicole van Hees van de Fraudehelpdesk. “Ze spelen in op menselijke emoties, zoals vertrouwen en urgentie. Vooral tijdens de coronapandemie zagen we een piek in online aankopen, wat ook leidde tot meer fraudegevallen.”
Een van de meest voorkomende vormen van internetoplichting is het aanbieden van goederen die nooit worden geleverd, maar waarvoor wel betaald wordt. Zo’n scenario is voor veel Nederlanders helaas herkenbaar en het aantal slachtoffers groeit ieder jaar.
Ervaringsdeskundige
Zelf ben ik onlangs slachtoffer geworden van internetoplichting. Het gebeurde via Marktplaats, een platform dat door miljoenen Nederlanders wordt gebruikt voor het kopen en verkopen van tweedehands spullen. Ik dacht een goede deal te sluiten door een mooie winterjas van €130 te kopen. Na het betalen van het bedrag via een Tikkie, hoorde ik echter niets meer van de verkoper. De jas werd nooit geleverd en de verkoper was plotseling onbereikbaar; berichten werden genegeerd en het account leek niet meer actief. De mooie deal veranderde in een nachtmerrie.
Toen ik besefte dat ik opgelicht was, besloot ik meteen aangifte te doen.
Proces van aangifte
Wanneer je slachtoffer wordt van internetoplichting, is het belangrijk om direct stappen te ondernemen. In mijn geval begon ik met het verzamelen van alle communicatie tussen mij en de verkoper. Denk aan e-mails, berichten en betaalbewijzen. Dit vormt cruciaal bewijsmateriaal voor de aangifte.
Aangifte doen kan zowel online als fysiek op het politiebureau. Ik koos ervoor om de aangifte digitaal te doen via de website van de politie. Het proces is redelijk eenvoudig: je vult een formulier in met alle benodigde informatie, zoals de datum van de transactie, het bedrag en de gegevens van de oplichter. Het systeem vraagt ook om bewijs, zoals screenshots van de communicatie en de betaling. Binnen enkele minuten was mijn aangifte voltooid.
Na het indienen van de aangifte ontvang je een bevestiging van de politie, inclusief een dossiernummer. De politie doet vervolgens onderzoek naar de zaak. In de meeste gevallen wordt geprobeerd om de oplichter op te sporen, maar de kans op terugbetaling of strafrechtelijke vervolging hangt af van verschillende factoren, zoals het beschikbare bewijs en de medewerking van andere betrokken partijen, zoals de bank van de oplichter.
Helaas is het niet altijd mogelijk om het geld terug te krijgen, maar de aangifte helpt wel om een dossier op te bouwen tegen veelplegers. Vaak komt het voor dat dezelfde oplichter meerdere mensen bedriegt, waardoor er uiteindelijk wel een zaak tegen hen kan worden aangespannen.
Voorkomen is beter dan genezen
Om internetoplichting te voorkomen, is het belangrijk om enkele voorzorgsmaatregelen te nemen. Zo adviseert de Fraudehelpdesk om altijd te controleren of een verkoper betrouwbaar is, bijvoorbeeld door recensies te lezen of na te gaan of de verkoper al langer actief is op het platform. Gebruik bij voorkeur veilige betaalmethodes die kopersbescherming bieden, zoals PayPal. En wees altijd alert op deals die “te mooi om waar te zijn” lijken, want dat zijn ze vaak ook.
Het blijft echter belangrijk om te weten dat je niet alleen staat als je slachtoffer wordt. Aangifte doen helpt niet alleen jou, maar kan ook anderen behoeden voor dezelfde oplichter.
Met deze Week tegen Internetoplichting hopen organisaties zoals de Fraudehelpdesk en de politie het bewustzijn te vergroten en slachtoffers te helpen de juiste stappen te nemen om zichzelf te beschermen.
