Vanaf 24 januari 2025 heeft de EU 16 sanctiepakketten tegen Rusland opgelegd. Maar heeft dit wel zin? Sinds de oorlog in Oekraïne zijn er nog steeds Nederlandse onderdelen te vinden in de Russische oorlogsmachines. Hoe kan dit? En wat doet de Nederlandse overheid om dit te voorkomen?

Sanctieomzeiling is het gebruiken van een middenman om te handelen met een land wat volgens de sancties niet mag. Het geboycotte land betaald de ‘neutrale partij’ geld. Daarmee doet de middenman een bestelling bij het gekozen bedrijf en stuurt het product na ontvangst door naar het geboycotte land. Zo kan een land toch nog tegenstrijdig tegen de sancties middelen bemachtigen. Door deze wijze van handelen kan Rusland Nederlandse onderdelen gebruiken, ook al zijn wij hiertegen.

Bron: ING

Bewust meedoen aan sanctieomzeiling is een strafbaar feit. Maar wanneer weet je of iets sanctieomzeiling is? De verbinding tussen de middenman en het geboycotte land is moeilijk te vinden. Zo is het herkennen van sanctieomzeiling lastig na te gaan en dus moeilijk tegen te houden. Zo kan een rechtbank alleen de transactie stopzetten als het er verdacht uitziet. Als voorbeeld heeft de rechtbank van Amsterdam de binnenkomende betalingen voor vliegtuigonderdelen vanuit China stilgezet. Alhoewel is er onvoldoende bewijs om uit te sluiten dat het gaat om sanctieomzeiling.

Het ministerie van buitenlandse zaken is druk bezig met de naleving van alle sancties: “alle landen moeten sancties handhaven. Maar niet alle landen zijn even belangrijk voor de effectiviteit van sancties.” Als de Europese Unie sancties oplegt is het van belang dat elk land nauw samenwerkt om ze te handhaven. Landen met een belangrijke rol in de economie van de wereld, zoals Nederland, moeten goed opletten bij de naleving van sancties. Zo is het ministerie van buitenlandse zaken druk bezig om sanctieomzeiling tegen te gaan: “het tegengaan van sanctieomzeiling is heel erg belangrijk. Rusland probeert inderdaad met oude, vaak slecht verzekerde schepen de olie-sancties te omzeilen. We nemen daarom sanctiemaatregelen tegen deze Russische schaduwvloot. Dat doen ook partners als het VK en de VS. Die maatregelen hebben effect.”