Steeds meer jongeren met astma gebruiken dagelijks een pufje om hun ademhaling onder controle te houden. Maar er is de laatste tijd veel aandacht voor een probleem waar veel mensen nog niets van wisten: sommige pufjes bevatten PFAS. Dat zijn chemische stoffen die schadelijk kunnen zijn voor het milieu én misschien ook voor je gezondheid. Wat betekent dit precies voor jongeren die deze medicijnen gebruiken?
Jacob de Boer hoogleraar milieuchemie en toxicologie vertelt: ”Het gaat om de kleinste PFAS, TFA, dat staat voor trifluorzijnzuur. Die lijkt wat minder giftig dan de andere PFAS stoffen maar ook die wil je toch niet in je lijf hebben. Het is geen werkzaam bestanddeel maar het is deel van het drijfgas. De PFAS in het HFA drijfgas is onder andere noodzakelijk voor de juiste grootte van de deeltjes.” PFAS zijn erg handig voor dat doel, omdat ze stabiel zijn en niet snel afbreken. Maar dat is ook precies het probleem: PFAS blijven héél lang in je lichaam én in het milieu. Het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) legt uit dat PFAS moeilijk afbreken en op lange termijn schadelijk kunnen zijn. Toch zijn ze nu nog vaak nodig om de inhalator goed te laten werken.
Zijn PFAS dan ook gevaarlijk voor jongeren?
Volgens het RIVM is de blootstelling via een pufje niet direct gevaarlijk. Maar het gaat vooral om het langdurige gebruik. Hoe langer en vaker je een pufje gebruikt dat PFAS bevat, hoe groter de kans dat het zich ophoopt in je lichaam.
”Hoe lang je hoeveel PFAS moet hebben geinhaleerd voordat je er schade van oploopt is nog nooit aangetoond. Dat is een probleem van veel stoffen. Bijvoorbeeld iedereen weet inmiddels dat Vapen minstens zo slecht is als roken, maar aantoonbare schade is meestal pas na minstens 15-20 jaar te zien. Ik zou me veel meer zorgen maken over: roken,vapen,drugs,drank en obesitas bij jongeren. De dosis PFAS die je binnen krijgt is minimaal en nog niet bewezen slecht voor de patient. Wel voor het milieu en misschien op de lange duur daarmee voor iedereen.”, aldus Frans de Jongh.
Het Longfonds zegt dat jongeren zich geen zorgen hoeven te maken als ze hun medicatie nodig hebben, maar dat het wél goed is om het met de huisarts of longarts te bespreken. Misschien kun je overstappen op een PFAS-vrije variant.
Wordt er in de zorg genoeg rekening gehouden met jongeren?
Gelukkig komt er steeds meer aandacht voor jongeren in dit verhaal. Organisaties zoals het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) en het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) moedigen fabrikanten aan om nieuwe, PFAS-vrije pufjes te maken. Artsen en apothekers proberen ook actief mee te denken. Als je als jongere aangeeft dat je liever een milieuvriendelijke en of PFAS-vrije optie wil, kijken ze vaak samen met jou wat mogelijk is.
”De laatste 15 jaar wordt er wel degelijk rekening mee gehouden dat een kind/jongere niet gelijk is aan een volwassene. Daarom moet je goed letten op de dosis en of je die moet aanpassen of op een ander middel moet overstappen. Een van de uitdagingen is dat jongeren niet openlijk te boek willen staan bij hun vrienden als patient die pufjes moet gebruiken voor hun astma en daarom het vaak niet innemen. Daarom wordt erbij het ontwikkelen van nieuwe medicatie gekeken naar: welk soort medicatie gaat mijn patient ook echt gebruiken.”, aldus Frans.
Zijn er ook PFAS-vrije pufjes beschikbaar?
”Er zijn opties zonder PFAS zoals Sommige poederinhalatoren bijvoorbeeld de Diskus of Turbuhaler – bevatten geen PFAS, omdat ze geen drijfgas gebruiken. maar dan moet je wel diep kunnen inhaleren en dat kunnen bijvoorbeeld ouderen en kinderen niet zo goed”, aldus Jacob de Boer.
”DPI’s hebben geen drijfgas en als de patient krachtig genoeg kan inademen worden deze zeker in Nederland voorgeschreven. Wij lopen daarmee in de wereld voorop. Het UMCG doet al decennia onderzoek naar optimalisatie van DPI’s. En de nieuwere HFA’s zijn veel milieu vriendelijker maar hoeveel PFAS er in zit is niet openbaar, de excate samenstelling houdt de farmaceut liefst nog geheim.”, aldus Frans.
