Terwijl klimaatverandering wereldwijd steeds grotere schade veroorzaakt, daalt het budget om kwetsbare landen te helpen zich aan te passen. Dat meldt het VN-milieuprogramma UNEP in het jaarlijkse Adaptation Gap Report. In 2023 ontvingen armere landen 26 miljard dollar aan steun voor klimaatadaptatie, 2 miljard minder dan een jaar eerder. De VN waarschuwen dat het gat tussen wat nodig is en wat wordt toegezegd snel groter wordt. Volgens Rosa van Driel, beleidsadviseur klimaatrechtvaardigheid bij CARE Nederland, is dat zorgwekkend: “Eigenlijk blijft er zo nog veel minder over voor landen die het hard nodig hebben.”

De steun voor klimaatadaptatie daalt, terwijl de nood juist toeneemt. Tegen 2035 zouden ontwikkelingslanden naar schatting van UNEP ruim 300 miljard dollar per jaar nodig hebben om zich te wapenen tegen droogte, overstromingen en andere klimaatrisico’s, maar de internationale steun blijft daar ver bij achter. Volgens Rosa van Driel komt dat doordat de gevolgen van klimaatverandering zich langzaam voltrekken en vaak ver van ons bed lijken. “Het is geen plotselinge ramp zoals een tsunami of overstroming, maar een langzaam proces”, aldus Van Driel. “Daardoor voelt het minder urgent. En omdat het ver weg gebeurt, schuiven rijke landen hun verantwoordelijkheid makkelijker voor zich uit”, voegt ze toe. 

Verdubbelingsbelofte nog lang niet waargemaakt 

In 2019 beloofden rijke landen de financiering voor klimaatadaptatie te verdubbelen tot ongeveer 40 miljard dollar per jaar tegen 2025, maar die belofte is nog lang niet waargemaakt. “We blijven steken rond de 30 miljard”, vertelt Van Driel. Volgens haar is dat deels te wijten aan vage afspraken: “Iedereen interpreteert die balans tussen klimaatmitigatie en adaptatie anders. De ene zegt dat een paar procent voldoende is, de ander vindt pas 50-50 acceptabel”, aldus Van Driel. Daarnaast bestaat een aanzienlijk deel van de financiering nog uit leningen, waarover hoge rente moet worden betaald. “Eigenlijk blijft er zo nog veel minder over voor landen die het hard nodig hebben”, vertelt zij. 

Ongelijkheid en klimaatschade nemen toe 

Als de kloof in klimaatfinanciering blijft groeien, zal de ongelijkheid tussen rijke en kwetsbare landen volgens Van Driel verder toenemen. “Klimaatverandering heeft gewoon een veel grotere impact op landen die al kwetsbaar zijn en vaak niet de middelen hebben om zich goed te weren”, aldus Van Driel. Terwijl Nederland zijn dijken kan verhogen en irrigatiesystemen kan verbeteren, ontbreekt die mogelijkheid in veel andere landen. “Klimaatfinanciering is bedoeld om landen te helpen bij mitigatie en adaptatie, maar wanneer het te laat is, blijft alleen nog klimaatschade over.” “Dat is wat je bijvoorbeeld na de storm in Jamaica ziet”, vertelt Van Driel. “Adaptatie lukt daar eigenlijk niet meer, de gevolgen van klimaatverandering zijn te groot om je tegen te wapenen.”