Het is een koude zaterdagavond in maart. Ik zit samen met mijn goede vriend Xander in het uitvak van Het Kasteel, de thuisbasis van Sparta Rotterdam. Wij zijn meegereisd vanuit Zwolle, om onze club aan te moedigen in hun strijd tegen degradatie. Er staat veel op het spel, maar Xander is niet echt bezig met de wedstrijd. Zijn voet tikt onrustig tegen het stoeltje voor hem, en dan zegt hij, bijna aarzelend: “Ik ben vorige week zondag voor het eerst naar de kerk geweest.”
Ik kijk hem verbaasd aan. Xander, 21 jaar oud, is niet iemand die ik zo snel met religie associeer. Hij lacht ongemakkelijk en knoopt zijn blauwwitte sjaal nog extra strak vast. “Ja, ik weet ook niet precies hoe het kwam. Maar die filmpjes… ze bleven maar terugkomen in m’n feed.”
Patroon
Xander blijkt niet de enige te zijn. Ik deed research naar aanleiding van zijn openbaring en stuitte op een opvallende trend: terwijl het aantal kerkbezoeken in Nederland al jaren terugloopt, lijkt er onder jongeren juist een omgekeerde beweging gaande. Steeds meer jongeren ontdekken het geloof en vinden hun weg naar kerkgemeenschappen. Opvallend genoeg gebeurt dit lang niet altijd meer via traditionele wegen, maar via sociale media. Platforms als TikTok en Instagram spelen hier ee steeds grotere rol in. Korte video’s met Bijbelse boodschappen, getuigenissen en online preken zorgen ervoor dat jongeren op een laagdrempelige manier in aanraking komen met religie. Wat ooit de preekstoel was, is nu het algoritme.
In Nederland zijn er diverse initiatieven die inspelen op deze ontwikkeling. Zo merkt het Nederlands Bijbelgenootschap (NBG) dat de Bijbel populair is op sociale media. In 2023 groeide het bereik van hun Instagram-kanaal met 66% ten opzichte van 2022, en het totale bereik op Facebook steeg met 30%. Daarnaast sloot het christelijke vrouwenplatform ‘Zij Lacht’ zich in maart aan bij het NBG, wat resulteerde in een groei van volgers op Instagram met 14% en op Facebook met 25%. De NBG geeft aan zeker te weten dat ze veel jongeren bereiken die niet perse opzoek zijn naar het geloof, maar wel geraakt worden door de boodschap.
Een Bijbels algoritme
Zo ook Xander. Al maandenlang kreeg hij op TikTok en Instagram korte video’s over het geloof voorgeschoteld. Vaak zijn dit fragmenten uit preken, jonge mensen die vertelden over hun bekering en verhalen over hoop en verandering. Veel van deze filmpjes zijn Engelstalig. “In het begin scrolde ik gewoon door,” zegt hij. “Maar op een gegeven moment bleef ik hangen. Ik begon dingen te herkennen, en ik zocht naar antwoorden op verschillende vragen. En in die filmpjes kwam ik vaak dicht bij die antwoorden. En toen dacht ik: misschien moet ik het eens zelf ervaren.”
Vorige week zondag was het zover: helemaal alleen, zonder dat iemand in zijn omgeving ervan wist, stapte hij een kerk binnen. “Ik was echt zenuwachtig,” geeft hij toe. “Wat als ik iets verkeerd zou doen? Wat als mensen me raar zouden aankijken? Maar iedereen was supervriendelijk. Het voelde… als thuiskomen, op een bepaalde manier. Alsof iedereen wist dat ik zou komen.”
Twijfel en nieuwsgierigheid
Hij weet nog niet precies wat hij van de veranderingen in zijn leven vindt. “Ik ben niet ineens een ander mens. Maar er was iets in die dienst, iets dat me raakte. Vooral toen we samen zongen. Dat had ik niet verwacht. Het was een gevoel van eenheid, zoals je dat soms ook in stadion vindt.” Xander verteld dat hij na afloop gelijk weg wilde, maar door meerdere mensen werd aangesproken. “Ze waren allemaal superaardig. Ze waren benieuwd wie ik was en waarom ik bij de kerkdienst aanwezig was. Ik heb het een beetje vaag gehouden. De mensen waren wat ouder en vinden misschien wel iets van Social Media.”
Xander denkt dat hij nog eens zal gaan, maar geeft ook eerlijk aan het allemaal spannend te vinden. “Mijn moeder keek me echt raar aan toen ik het vertelde. ‘Jij? Naar de kerk?’ zei ze. “Ik had het zelf ook niet zien aankomen. Ik vertel het ook niet aan te veel mensen. Ik ben bang voor de oordelen, en ik denk dat ik mijn zoektocht nog niet echt goed kan onderbouwen.”
“TikTok en Instagram zijn de nieuwe kansels“
De Nederlandse Theoloog en onderzoeker Tom Scheepstra merkt dat social media een rol speelt in de vernieuwde interesse in religie. “Via sociale media wordt op een unieke manier een nieuwe generatie bereikt. Een generatie die anders misschien nooit in contact zou komen met geloof. Dat is ook niet zo heel gek. Het is algemeen bekend dat er minder boeken worden gelezen, terwijl de online-wereld alleen maar groter wordt. Ook de Bijbel is een boek dat zich verplaatst naar deze online-wereld.”
Van de wedstrijd zien we steeds minder. Xander laat me een aantal platforms zien die hij volgt. Op de accounts van EO Beam en Move Community worden dagelijks, op een enthousiaste manier, verschillende preken of getuigenissen gedeeld. Het is duidelijk dat zij zich focussen op jongeren, aan de vormgeving en taalgebruik te zien.
Ons bijzondere gesprek wordt abrupt verstoord door een onverwachts tegendoelpunt. Ik vraag aan Xander of hij wil bidden voor een goede afloop. “Prima, maar haal jij het volgende biertje?”
