Als inwoner van Nederland heb je het recht om te stemmen. Voor mensen zonder Nederlandse nationaliteit is het niet altijd duidelijk wanneer ze wel of niet mogen stemmen, terwijl deze groep wel 16% van de bevolking van Nederland uitmaakt.

Je valt onder deze groep als je geen Nederlandse nationaliteit hebt. Je komt uit een EU/EER-land, Zwitserland, of je bent in het bezit van een geldige verblijfsvergunning. Dit geldt voor mensen die in Nederland verblijven voor werk, studie, gezinshereniging, als huwlijkspartner of ouders hebben met een andere nationaliteit. Je mag dan wel hier wonen, maar niet altijd stemmen, bijvoorbeeld bij landelijke verkiezingen.

Uitzondering

De overheid heeft een uitzondering gemaakt voor regionale verkiezingen zoals: gemeenteraadsverkiezingen en waterschapsverkiezingen. Ook niet-Nederlanders uit de Europese Unie die in de gemeente wonen mogen hier stemmen. Hetzelfde geldt voor zij die van buiten de EU minimaal vijf jaar legaal in Nederland wonen. Anita Pronk van de Kiesraad vertelt dat “de overheid het wel wenselijk vindt dat zoveel mogelijk inwoners invloed uit kunnen oefenen op beslissingen die hun directe leefomgeving raken.” 

Waarom niet landelijk?

“Om te mogen stemmen bij de Tweede Kamer- en Provinciale Statenverkiezingen moet een kiezer de Nederlandse nationaliteit hebben, achttien jaar of ouder zijn en niet uitgesloten zijn van het kiesrecht. Dit is een algemeen gangbaar principe in landen. Vergelijk het met een vereniging: niet-leden hebben geen stemrecht.” In artikel 4 van de Grondwet staat dit zwart op wit.

Voor het Europees Parlement geldt dat het kiesrecht in Nederland is beperkt tot Nederlanders en andere inwoners van Nederland met een EU-nationaliteit.

Niet-Nederlanders die in Nederland komen wonen kunnen wel de nationaliteit aanvragen om daarmee stemrecht te verkrijgen. In Nederland geldt dat je na vijf jaar hier wonen de Nederlandse identiteit mag aanvragen en na drie jaar voor huwelijkspartners.