Op de avond dat het precies tachtig jaar geleden was dat Zwolle werd bevrijd, ging in bioscoop Het Fraterhuis een bijzondere documentaire in Nederlandse première: One Man Army, over het heldhaftige optreden van de Canadese soldaat Léo Major. De korte film, geregisseerd door de Canadese filmmaker Jeremy Pollock, vertelt hoe Major op 13 april 1945 — midden in de nacht en met slechts één oog — vrijwel in zijn eentje de Duitse bezetter uit Zwolle wist te verdrijven. De première markeerde een bijzonder moment: het verhaal van de bevrijder werd precies op de dag van zijn heldendaad opnieuw tot leven gewekt, dit keer op het witte doek.

De documentaire is een indrukwekkende mix van interviews, nagespeelde scènes en historisch beeldmateriaal, opgenomen in zowel Zwolle als het Canadese Calgary. “De film is gesproken in het Engels, Frans én Nederlands,” vertelde een medewerker van het Fraterhuis trots voorafgaand aan de voorstelling. “Een verhaal dat letterlijk en figuurlijk grenzen overstijgt.”

Onder de geïnterviewden bevinden zich familieleden van Léo Major, oorlogshistoricus Joël Stoppels, oud-burgemeester Henk Jan Meijer en verschillende inwoners van Zwolle. Het publiek keek twintig minuten lang ademloos toe. De historische beelden — met zwaailichten, schoten in de verte en gespannen blikken — gaven het verhaal extra lading.

Na afloop bleef de zaal nog even stil. Er werd geapplaudisseerd, zachtjes nagepraat, en bij sommigen rolden tranen over de wangen. Buiten, op de stoep voor het Fraterhuis, sprak ik met Jeremy Pollock. Hij stak zijn enthousiasme niet onder stoelen of banken.

Waarom ben je met de film begonnen?
“Ik hoorde van het verhaal van Leo toen ik op YouTube een video keek over onbekende helden. In de reacties las ik over Léo Major, die in de video niet werd genoemd. Ik zocht zijn verhaal op en kreeg kippenvel. In Canada worden oorlogshelden nauwelijks geëerd. Dat vond ik vreemd. Dit verhaal móést verteld worden.”

Wat gaat er nu met de film gebeuren?
“Ik hoop dat de film op filmfestivals vertoond kan worden. En ik wil hem via Amazon verspreiden — uiteraard met Nederlandse ondertiteling. Met meer budget wil ik uiteindelijk een langere film maken. Eentje die echt in de bioscoop kan draaien.”

Wat hoop je dat mensen meenemen na het zien van de film?
“Dat vrijheid niet vanzelfsprekend is. En dat één man écht een verschil kan maken. Leo’s verhaal is inspirerend — voor Canadezen, voor Nederlanders, voor iedereen.”

De film voelt als een eerbetoon — aan Léo Major, maar ook aan Zwolle zelf. De stad die hij bevrijdde zonder onnodig bloedvergieten, puur door lef, bluf en militair inzicht. Een verhaal dat tachtig jaar later eindelijk een podium krijgt in Nederland, precies op de plek en datum waar het ooit begon.