TILBURG – De stad is een tastbaar stuk Tilburgse cultuur rijker met de publicatie van het Nederlands-Tilburgse woordenboek Goedvertòld. Donderdagavond werd het boek feestelijk gepresenteerd aan sponsors, betrokkenen en andere genodigden. Met de uitgave van het woordenboek hoopt Stichting Tilburgse Taol het Tilburgse dialect te behouden en het gebruik ervan makkelijker te maken.
De afgelopen decennia is het Tilburgse dialect in het dagelijks leven volgens Paul Spapens namelijk vervaagd. Spapens is één van de schrijvers van het Tilburgs-Nederlandse woordenboek Goedgetòld uit 2004, de tegenhanger van Goedvertòld. Tijdens de boekpresentatie van Goedvertòld ging hij in gesprek met de drie schrijvers van het nieuwe woordenboek: Ad Aarts, Piet Looijaard en René van de Wiel. Zij hebben bijna twee jaar gewerkt aan het 400 pagina’s dikke boek, waarin ruim 5000 woorden van het Nederlands naar het Tilburgs worden vertaald. Dit met als doel het Tilburgse dialect weer op de kaart te zetten. “Je hoort steeds minder Tilburgs op straat, alleen tijdens carnaval nog. Zonde, want het is echt een stukje cultuur.”
Dialect schrijven
En ook al kunnen sommige oudere generaties het Tilburgs dialect misschien wel spreken, dan nog gaat het in de spelling vaak fout. “Dit boek vertaalt woorden daarom ook van het Nederlands naar het Tilburgs, in plaats van andersom. Je kunt het dus ook gebruiken als je nog geen Tilburgs spreekt.” De schrijvers zien regelmatig spellingen waar hun nekharen van overeind gaan staan. “Op elke carnavalskiel die het officiële rugembleem draagt, staan fouten.” ‘Unne Echte Kruik’ wordt volgens Goedvertòld vertaald naar ‘Ene Èchte Krèùk’. “En heel Tilburg loopt er mee rond, zonder te weten wat de juiste schrijfwijze is.”
Cultuurbehoud
Spapens gaf in zijn presentatie van Goedvertòld tevens aan het belangrijk te vinden dat de jeugd meer meekrijgt van het Tilburgse dialect. De in Moergestel geboren auteur merkte zelf namelijk dat dialect spreken in zijn eigen jeugd “uit den boze” was. “Het zou op basisscholen terug moeten worden gebracht als onderdeel van het onderwijs, om het Tilburgs zo te behouden.” Hij is dan ook blij met de aandacht die Goedvertòld tot nu toe al heeft gekregen – van de 1750 exemplaren in de eerste druk zijn er al ruim 900 verkocht –, al bleef een subtiele sneer naar de Gemeente Tilburg niet uit. Volgens hem speelt de gemeente een grote rol in het in ere houden van de Tilburgse cultuur, ook onder de jeugd. “Er komt binnenkort wel een monument om de textielarbeiders te eren en het is dan jammer om te zien dat er vanuit de gemeente niemand aanwezig is bij deze boekpresentatie, want dit is namelijk ook een belangrijk stuk van onze cultuur.”
Stichting Tilburgse Taol
Naast de schrijvers, sponsors en andere betrokkenen werd nog iemand anders in het zonnetje gezet: Theo van Iersel. Hij heeft alle ruim 5000 woorden in Goedvertòld gecontroleerd op de juiste Tilburgse spelling en vertaling. Daarnaast zet Van Iersel zich al jarenlang in voor het behoud van de Tilburgse taal, onder andere als bestuurslid van Stichting Tilburgse Taol en als coördinator van de Tilburgse Taolklas, die elk jaar zo’n vijftien mensen ‘opleidt’ in het schrijven van het Tilburgs dialect. Uit handen van Spapens ontving Van Iersel het eerste exemplaar van Goedvertòld, met het symbolische nummer 013.
