De nieuwe wapenstilstand tussen Thailand en Cambodja lijkt op papier een diplomatiek succes, maar volgens Zuidoost-Azië-kenner Friso Dubbelboer was de rol van de Maleisische premier Anwar Ibrahim veel groter dan die van de Amerikaanse president Donald Trump. “Anwar was de echte bemiddelaar, Trump kwam vooral voor het fotomoment,” zegt Dubbelboer.

Thailand en Cambodja hebben zondag officieel een wapenstilstand ondertekend in Kuala Lumpur, in aanwezigheid van zowel Trump als Anwar. Het akkoord moet een einde maken aan het slepende grensconflict rond de Preah Vihear-tempel, een eeuwenoude hindoeïstische tempel die volgens een uitspraak van het Internationaal Gerechtshof uit 1962 op Cambodjaans grondgebied ligt. Het omliggende gebied, rijk aan natuurlijke hulpbronnen en strategisch gelegen blijft echter onderwerp van strijd. De spanningen liepen in juli opnieuw op, waarbij tientallen mensen omkwamen en ruim 300.000 bewoners van het grensgebied op de vlucht sloegen.

De rol van Trump en Anwar

Trump presenteerde de ondertekening als zijn diplomatieke overwinning. Hij verwees naar “grote handelsdeals” met Cambodja en “een belangrijke mineralenovereenkomst” met Thailand. Volgens Friso Dubbelboer is dat beeld echter misleidend. “Het was Anwar Ibrahim die deze overeenkomst tot stand heeft gebracht,” legt Dubbelboer uit. “Trump zette druk met handelsdreigementen, maar Maleisië heeft het echte diplomatieke werk gedaan. Anwar was als bemiddelaar de spil in de onderhandelingen, niet Trump.” Dubbelboer noemt de Amerikaanse president “meer toeschouwer dan speler” bij de top. “Trump claimt graag succes, maar hij was er vooral om zich te laten zien. Maleisië heeft de inhoud geleverd, Trump de publiciteit.”

“De vraag is niet of het misgaat, maar wanneer”

Volgens Dubbelboer biedt de wapenstilstand weinig garantie voor duurzame vrede. “De onderliggende problemen zijn niet opgelost,” zegt hij. “Het is geen vredesverdrag, maar een tijdelijke adempauze. De vraag is niet of het weer misgaat, maar wanneer.” Hoewel sommige inwoners langzaam terugkeren, merkt Dubbelboer dat er weinig vertrouwen is in de toekomst. “Mensen in het grensgebied bouwen alweer schuilkelders. Ze hopen op rust, maar bereiden zich voor op het volgende conflict.”

Een broze vrede

Hoewel Trump zich graag presenteert als vredestichter, verwacht Dubbelboer niet dat zijn betrokkenheid veel betekent. “Een deal met Trump is nooit definitief,” zegt hij. “Vandaag sluit hij vrede, morgen kan hij alles weer terugdraaien. Dat maakt hem een onbetrouwbare partner.” Ook China speelde volgens hem een stille rol. “China heeft op beide partijen druk uitgeoefend om het conflict te beëindigen, maar dat zal Trump nooit erkennen. Hij deelt de eer niet graag.”

De wapenstilstand brengt voorlopig stilte aan de grens, maar lost niets op. “Zolang de historische en territoriale geschillen blijven bestaan, is het gevaar van hernieuwd geweld groot,” concludeert Dubbelboer. De foto’s uit Kuala Lumpur tonen een glimlachende Trump, maar volgens Dubbelboer is de echte architect van deze fragiele vrede de Maleisische premier Anwar Ibrahim en die vrede hangt, ondanks alle handtekeningen, aan een zijden draad.

ASEAN in de schaduw van Trump

Tijdens de ASEAN(Association of Southeast Asian Nations)-top werd ook de toetreding van Oost-Timor tot de Zuidoost-Aziatische samenwerking aangekondigd. Een historische uitbreiding, maar die raakte ondergesneeuwd door de mediabelangstelling voor Trump. “Die uitbreiding is eigenlijk veel belangrijker voor de regio,” zegt Dubbelboer. “Maar Trump trok alle aandacht naar zich toe met dat ene fotomoment.”