Op 11 maart werd een arrestatiebevel tegen Rodrigo Duterte – oud-president van de Filipijnen – uitgevaardigd vanuit het internationaal strafhof. Hij wordt onderzocht voor “moord als misdaad tegen de menselijkheid”. Wat voor “misdaden” heeft Duterte gepleegd en wat voor straf zou hij kunnen krijgen?
Rodrigo Duterte was van 2016 tot en met 2022 president van de Filipijnen. Hij staat bekend om zijn “zerotolerancebeleid” tegen criminelen. Hij wordt ook wel “The Punisher” genoemd. Duterte maakte tijdens de campagnes in 2015 duidelijk dat hij zich niks zal aantrekken van wetten en mensenrechten om criminaliteit en corruptie aan te pakken. Op de eerste dag van zijn presidentschap werd meteen duidelijk dat hier geen woord aan gelogen was. Hij riep zijn toehoorders op om dealers en verslaafden te vermoorden: ‘Deze h**renzonen verwoesten onze kinderen. Als jullie verslaafden kennen, ga je gang en vermoord hen zelf maar.’ Door deze oproep ontstond een bloederige landelijke heksenjacht. Het dodenaantal van deze jacht wordt door mensenrechtenorganisaties tussen de 12.000 en 30.000 geschat.
Naast doden bij de heksenjacht, had de Filipijnse politie ook een dodenlijst die ze afwerkten. De NOS meldde in 2016 dat tijdens zijn presidentschap zowel elke ochtend dode drugdealers gevonden werden. Soms werden ze gevonden met een kartonnen bord waarop stond ‘ik ben een dealer’. Veel werden vermoord door agenten die in hun vrij tijd overwerkten. Ze gingen gemaskerd en bewapend de straten op om de dodenlijst af te werken. De Filipijnse overheid meldt dat er op deze manier meer dan 6000 mensen geëxecuteerd zijn, maar onderzoeksjournalisten gaan ervan uit het aantal slachtoffers zeker het dubbele is.
Op 11 maart werd een aanhoudingsbevel tegen Duterte uitgevaardigd, dezelfde dag werd hij nog gearresteerd op de internationale luchthaven van Manilla door de Filipijnse politie. De oud-president is nu onderweg naar Nederland met een privéjet. Het strafhof richt zich op de periode van 2011 tot 2019, in die tijd was Duterte burgemeester van de Filipijnse stad Davao City en president. Hij wordt verdacht voor zeker 43 moorden die “moorden als misdaad tegen de menselijkheid” worden genoemd. Jurist Benjamin Duerr vertelt dat Duterte waarschijnlijk alleen verdacht wordt voor 43 moorden, omdat slechts voor die moorden voldoende bewijs is. Hij zegt dat er tijdens het proces nog wel punten en dus eventuele nieuwe moorden kunnen worden toegevoegd.
Duerr zegt dat het moeilijk is om een inschatting te maken wat de straf voor Duterte zal zijn, omdat wij als ‘publiek’ niet alle bewijsstukken hebben. Ook vertelt hij dat eerst het voorproces zal beginnen en dat afhankelijk van hoe dit proces gaat aflopen, er een hoofdproces zal volgen. De maximale gevangenis die het internationaal strafhof kan opleggen is 30 jaar. Duerr voegt daaraan toe dat gevangenisstraffen die door het hof gegeven worden in de praktijk vaak maar enkele jaren zijn. Het kan wel zijn dat Duterte een flink bedrag moet gaan betalen als schadevergoeding ‘dit kan tot in de miljoenen oplopen’.
