Ondanks decennia van emancipatiebeleid is het verschil in economische zelfstandigheid tussen mannen en vrouwen nog steeds 13%. Ook laten de cijfers zien dat mannen vaker aangeven economische zelfstandigheid belangrijk te vinden dan vrouwen. “Dit komt natuurlijk niet omdat vrouwen in Nederland geboren worden met de ambitie om deeltijd te werken.” zegt Karlijn Straver, onafhankelijk onderzoeker en adviseur op het gebied van diversiteit en inclusie. 

De kloof in cijfers 

Uit de nieuwe cijfers van het CBS blijkt dat 83 procent van de mannen economisch zelfstandig is, tegenover slechts 70 procent van de vrouwen. Die kloof is dus niet alleen zichtbaar in de feitelijke inkomens, maar ook in de wens hiernaar. Maar liefst 91 procent van de mannen vindt het belangrijk om economisch zelfstandig te zijn, terwijl dit bij vrouwen op 80 procent ligt. “Het is niet zo dat mannen geboren worden met de wens om later economisch zelfstandig te zijn, en dat vrouwen die geboren worden denken: ‘Nou, dat hoef ik niet’. Dat wordt aangeleerd.”

Deeltijd is niet altijd een keuze, maar een verwachting

Vrouwen hebben vaker geen inkomen, werken vaker in deeltijd en verdienen gemiddeld minder per uur. Dit is lang niet altijd een vrije keuze. Straver zegt hierover: “Onze politiek maakt keuzes zoals kinderopvang wat echt onbetaalbaar is en super ontoegankelijk. Met als resultaat dat die zorgtaken maar op vrouwen blijven.” Maar ook heeft ze het over de verlofregelingen waarin vrouwen worden verwacht meer te zorgen. “Vrouwen die verlof krijgen nadat ze een kind krijgen, krijgen 100 procent betaald terwijl de partners 70 procent betaald krijgen. Dit laat eigenlijk zien dat we vinden als politiek dat vrouwen meer waard zijn als ze zorgen dan mannen. Mannen kunnen maar beter gaan werken. Dit laat allemaal zien dat er super veel vooroordelen zijn over de rol van een vrouw. Zolang dat niet verandert, blijft die kloof ook groot.”

Kwetsbaarheid en gevaar 

Vrouwen die financieel afhankelijk zijn van een partner lopen meer risico bij een scheiding, werkeloosheid of overlijden. Zonder eigen inkomen is het moeilijker om zelfstandig keuzes te maken, bijvoorbeeld over wonen, zorg of scholing. Ook kan het tot gevaarlijke situaties leiden, zo zegt Straver: “Er zijn veel vrouwen in relaties die dus afhankelijk zijn van hun partner en die daardoor niet weg kunnen uit gevaarlijke situaties, die zelfs levensbedreigend kunnen zijn.” 

Verandering vraagt inzet 

Ze benoemt dat om dit probleem te veranderen een grote rol ligt bij de ouders van kinderen. “Het is belangrijk voor kinderen om rolmodellen te hebben die stereotypes doorbreken.” Maar zij zijn niet de enige die hier verandering in kunnen brengen: “Hier heeft onderwijs ook een rol in. Je ziet namelijk dat jongens veel vaker richtingen op worden gestuurd zoals economie en finance, terwijl vrouwen sneller kanten op worden gestuurd van maatschappelijk en sociaal werk. Maar ook de overheid, werkgevers, hypotheekverleners en financiële dienstverleners kunnen vrouwen en mannen beter meenemen in de gevolgen van bijvoorbeeld een huis kopen, een hypotheek afsluiten of trouwen.”

Op de vraag hoe snel deze kloof kleiner kan worden, antwoordt ze het volgende: “Die kloof kan zeker kleiner worden, maar daar gaat denk ik nog wel 10/20 jaar overheen. En het gaat ook niet vanzelf. Hier is de politiek bij nodig, werkgevers maar ook de mensen zelf. Want onderaan de streep maak je natuurlijk zelf ook keuzes in je leven.”