Verkrachtingszaken zijn in Nederland de afgelopen 15 jaar met ruim 60% gestegen, terwijl andere seksuele misdrijven juist afnemen of gelijk bleven. Dat blijkt uit de officiële cijfers van het CBS (zie grafiek). In 2010 werden 1.645 verkrachtingen geregistreerd; in 2024 zijn dat er naar verwachting 2.655, een stijging van 61%.
Andere vormen van seksueel geweld, zoals aanranding, ontucht met minderjarigen en schennis van de eerbaarheid, tonen een dalende trend of blijven stabiel.
Taboe doorbroken, maar maatschappelijke zorg groeit
Volgens psycholoog en seksuoloog Hanneke ter Meer is deze stijging deels positief te duiden en hoeft niemand zich zorgen te maken: “Het taboe is de afgelopen jaren doorbroken. Vrouwen voelen zich steeds iets vrijer om hun verhaal te doen.” De meldingsbereidheid is nog steeds laag, maar stijgt wel. En dat zie je terug in de cijfers.
De wereldwijde #MeToo-beweging en bredere maatschappelijke discussies over seksueel grensoverschrijdend gedrag van een paar jaar terug lijken een grote rol te spelen. “Sociale bewegingen hebben het bewustzijn verhoogd. Er is meer ruimte voor vrouwen om te spreken, en meer druk op de politie om te luisteren,” aldus Ter Meer.
Ter Meer maakt zich ook zorgen om die sociale bewegingen. “Kijk maar naar Amerika, daar denken die Andrew Tate aanhangers dat ze het recht hebben om aan een vrouw te zitten, gelukkig hebben wij dat nog niet hier.”
Zorg en opvoeding moeten mee veranderen
De zorg voor zowel slachtoffers als daders kan volgens Ter Meer worden verbeterd zodat deze stijging kan worden voorkomen. “Vrouwen kregen vaak te horen: ‘Waarom deed je niks? Waarom zei je niets?’ Maar we weten inmiddels dat veel vrouwen in een ‘freeze’ reactie terechtkomen.” Ze bevriezen, niet uit instemming, maar uit angst.
“De ideale wereld is er een waarin vrouwen zich veilig voelen op straat, en jongens van jongs af aan leren wat wel en niet kan. Wat grenzen zijn. Wat respect is.”
Daarnaast is er volgens haar meer begeleiding nodig voor daders, zeker in het grijze gebied van grensoverschrijdend gedrag. “Niet elke dader is een psychopaat. Veel jongens en mannen hebben simpelweg nooit geleerd wat toestemming inhoudt. Preventie begint daar.”
