Tien van de veertien universiteiten in Nederland staan in het rood, meldt accountantykantoor EY. Gezamenlijk hebben de universiteiten een verlies van ruim €100 miljoen. ”Onze zorgen op dit moment liggen bij de gigantische bezuinigen van het kabinet die op de Nederlandse universiteiten afkomen’’, vertelt Ruben Puylaert, woordvoerder van de UvN (Universiteiten van Nederland).
De gestegen energieprijzen en personeelskosten zijn volgens Puylaert de redenen voor het miljoenenverlies. Door de bezuinigingen van het kabinet zal het onderwijs verslechteren. Zo moeten de Nederlandse universiteiten zorgen dat ze dezelfde kwaliteit van onderwijs kunnen bieden met minder middelen. Ook zullen studenten minder tijd en aandacht krijgen, omdat het aantal studenten en docenten niet meer in verhouding zal zijn. ”Daarbij zullen opleidingsrichtingen waarschijnlijk verdwijnen en kan onderzoek naar bijvoorbeeld kanker of psychische problemen bij jongeren net meer uitgevoerd worden.’’ Puylaert vertelt dat de bezuinigingen grote gevolgen zullen hebben op de wetenschap. ”Wetenschappelijk talent zal vertrekken naar landen elders in de EU die wel investeren in onderwijs en wetenschap. Dit zal effect hebben op zowel de mensen binnen als buiten de universiteiten.’’
‘Hard geraakt’
De woordvoerder vreest dat deze bezuinigingen veel mensen hun baan zullen kosten. “Universiteiten geven aan te moeten reorganiseren of een vacaturestop te hebben. In de volle breedte wordt iedereen hard geraakt.” Puylaert meldt dat het bedrag dat bezuinigd moet worden, niet te compenseren is. “Wij proberen de bezuinigingen van tafel te krijgen. Zodra wetenschappers vertrekken en Nederland nog minder gaat investeren in onderwijs en onderzoek, zal dat lastig te herstellen zijn. Wij zullen er de komende tientallen jaren de gevolgen van merken.”
Lasten verkleinen
Om terug in de zwarte cijfers te komen, zullen universiteiten hun lasten moeten verkleinen of hun opbrengsten moeten vergroten, vertelt Ralph Poulssen, associate partner bij EY. “Universiteiten zullen bijvoorbeeld tijdelijke contracten niet verlengen of zetten minder zzp’ers in. Op die manier breng je de personeelskosten naar beneden. Alleen moet je er wel voor zorgen dat de kwaliteit van het lesgeven er niet onder lijdt’’, aldus Poulssen. Het vergroten van de opbrengsten is lastig volgens Poulssen. “De opbrengsten komen voornamelijk uit collegegeld. Het aantal studenten stijgt wel, maar er is een grote kans dat die stijging minder hard is dan universiteiten dachten. Ook zou er geïnvesteerd kunnen worden in verduurzaming, maar je maakt dan eerst kosten voordat je kunt investeren.”
Volgens Poulssen verwachten de universiteiten dat ze vanaf 2026 weer in de plus staan. “Alleen hebben wij de bezuinigingen van het kabinet en het dalende aantal internationale studenten nog niet verwerkt.” Hierdoor zou het langer kunnen duren voordat dit probleem is opgelost.
Of mbo’s en hbo’s ook te maken hebben met grote verliezen, is volgens Poulssen nog niet geconstateerd.
