De nominatie van Joker 2 voor de Razzies, de zogenaamde anti-Oscars, heeft veel stof doen opwaaien. De Razzies zijn een jaarlijkse traditie waarin niet de beste, maar juist de slechtste filmprestaties in het zonnetje worden gezet. Dit jaar zijn hoofdrolspelers Joaquin Phoenix en Lady Gaga genomineerd voor de slechtste acteerprestaties. Universitair docent filmwetenschap Peter Verstraten licht toe waarom deze prijzen vaak zoveel aandacht trekken: “In een tijdperk van sociale media wordt het heel makkelijk om op de wagon te springen en te roepen: het is een aanfluiting.”

Het fenomeen ‘hoge bomen vangen veel wind’ speelt ook een grote rol bij de Razzies. Dit jaar geldt dat voor de sequel van Joker en Megalopolis, de nieuwe film van Francis Ford Coppola. “Voor beide films geldt dat het werkt als een vliegwiel. De eerste recensies waren verdeeld, en door de hoge verwachtingen vooraf ging toch de teleurstelling overheersen,” legt Verstraten uit. “In een tijdperk van sociale media circuleren opinies razendsnel. Zodra de meningen in het begin weinig positief zijn, wordt het heel makkelijk om mee te doen en te roepen dat het een aanfluiting is.”

“De Razzies zijn natuurlijk een raar fenomeen, de anti-Oscars. In plaats van lof en applaus krijg je spot over je heen,” legt Verstraten uit. “Die spot is des te groter als je er verongelijkt en gepikeerd op gaat reageren. Je krijgt uiteindelijk toch de meeste (of in ieder geval enige) credits als je het sportief opvat, zoals Paul Verhoeven destijds deed. Hij haalde de Razzie voor Showgirls persoonlijk op en hield zelfs een acceptance speech.”

Verstraten wijst erop dat dit soort kritiek na verloop van tijd ook kan verminderen. “Een slecht beoordeelde film kan later welwillender worden ontvangen. Dat gebeurde bijvoorbeeld met Spetters van Paul Verhoeven, die destijds enorm veel kritiek kreeg, maar nu meer gewaardeerd wordt.”

“De prijzen worden iets belangrijker als bekende films en beroemdheden op deze manier worden bespot.”

Acteurs en de Razzie-nominaties
Over de nominaties van Joaquin Phoenix en Lady Gaga is Verstraten kritisch. “Was Joker 2 echt zo slecht? Dat viel wel mee, vond ik. Maar in mijn column wees ik wel op wat ik denk dat een vergissing was. In Amerikaanse musicals is het gebruikelijk dat liedjes ergens toe dienen, een probleem oplossen en de plot vooruithelpen. Dat gebeurde in Joker 2 niet of nauwelijks, waardoor het allemaal wat willekeurig werd. Maar of je dat nou in de schoenen van de acteurs moet schuiven?”

Volgens Verstraten worden acteurs vaak genomineerd voor een Razzie omdat ze in een film zaten die niet uit de verf is gekomen. “Dat straalt dan ook af op de acteurs, maar dat staat toch enigszins los van de kwaliteit van hun performance.”

De relevantie van de Razzies
Hoe belangrijk zijn de Razzies eigenlijk? “Het is vervelend als je die krijgt, maar ze hebben niet echt grote impact. Het blijft een soort bespotting die vooral reuring genereert,” stelt Verstraten. “De prijzen worden iets belangrijker als bekende films en beroemdheden op deze manier worden bespot. Dit jaar zijn dat bijvoorbeeld Joaquin Phoenix, Lady Gaga en de cast van Megalopolis. Maar uiteindelijk ebt de interesse snel weg, vooral als minder bekende films zoals Madame Web straks de meeste prijzen binnenslepen.”

De Razzies blijven een fenomeen dat evenveel nieuwsgierigheid als controverse oproept. Of ze daadwerkelijk iets veranderen in de filmindustrie is de vraag, maar voor nu bieden ze genoeg stof voor discussie en entertainment.