Op 24 september heeft Hajo de Reijger met zijn spotprent ‘Wilders Wint’ de Inktspotprijs gewonnen. De inktspotprijs wordt uitgereikt aan de cartoonist die de beste spotprent van het jaar gemaakt heeft. Volgens de jury was deze spotprent hard, satirisch, geestig en glashelder. Precies wat ze in een spotprent zoeken. De inktspotprijs is dit jaar voor de dertigste keer uitgereikt, toch is er de vraag of deze tak van de journalistiek kan blijven bestaan. Online worden de memes namelijk steeds populairder. Hierdoor kunnen we niet anders dan onszelf afvragen: Worden memes de nieuwe spotprenten?
Humoristische afbeelding
Spotprenten zijn humoristische tekeningen waarin kritiek geuit wordt op een persoon of situatie. Vaak gaan ze over politieke kwesties. “Een spotprent is de samenvatting van de kern van iets dat niet klopt. Het is een aha-moment, zo van ‘zo zit het’,” legt cartoonist Maarten Wolterink uit. Je ziet deze tekeningen nog regelmatig in kranten of op nieuwssites. Als je op sociale media gaat kijken, zie je vaker memes. Ook dit zijn humoristische afbeeldingen, maar deze hebben eerder als doel massaal verspreid te worden op het internet.
Impact
“Een goede meme komt verder dan een goede cartoon,” geeft Wolterink meteen toe. “Ik vind het wel jammer. Het wordt een beetje te makkelijk. Memes gaan over steeds minder belangrijke dingen. Spotprenten gaan vaak over ingewikkelde zaken die, door de spotprent, worden vereenvoudigd. Dan kom je heel duidelijk tot het beeld ‘dit kan echt niet’.”
Volgens Chloë Arkenbout, meme-onderzoeker bij de Hogeschool van Amsterdam, komen memes tegenwoordig verder door het grotere bereik: “Denk aan de viraliteit. Een cartoon staat meer op zichzelf, terwijl een meme onderdeel is van een heel viraal netwerk met allemaal referenties die met elkaar verbonden zijn.”
Toch verwacht Wolterink niet dat memes spotprenten gaan vervangen: “Ik denk dat het naast elkaar zal blijven bestaan, maar dat de cartoon een steeds kleiner eilandje wordt voor mensen die nadrukkelijk politiek en nieuws volgen.”
