Iran reageert vervolgen op een persoonlijke brief van de Amerikaanse president Donald Trump, aan de Iraanse leider Khamenei. In de brief dreigt Trump met bombardementen als Iran weigert te onderhandelen over een nucleaire deal. De leider van Iran zegt hierop dat hij “onder dit soort bedreigingen niet gaat onderhandelen”. 

Tien jaar geleden was er al een kerndeal gesloten tussen de VS, de EU en Iran. Door deze deal hadden de Westerse landen hun economische sancties tegen Iran opgeheven. In 2018 trok Trump zich echter terug uit de deal, maar nu wil hij weer onderhandelen. Midden-Oosten-expert Paul Aarts legt uit: “Deze nieuwe deal zal waarschijnlijk een aangepaste versie zijn van het akkoord uit 2015.”

“Wat er precies in die brief staat weten we niet, maar we weten wel dat Trump recent nog wilde praten over een kerndeal. Daarom is de verwachting dat de brief hierover gaat”, vertelt Aarts. “Ik verwacht dat het naast het vernieuwen van het akkoord uit 2015, ook gaat over de steun van Iran voor groepen in de regio, zoals de Houthi’s.” 

Aarts zegt dat er binnen Iran heftige discussies zijn over de vraag of het land wel moet praten met Amerika. “Khamenei staat onder druk. Sommige mensen zeggen dat hij de kans moet grijpen, maar er zijn ook hardliners die vinden dat Iran nooit met Amerika moet praten.”  Een belangrijke reden om wél te praten is om de zware sancties van de VS en de EU van zich af te krijgen. Deze sancties zorgen namelijk voor grote problemen voor de Iraanse economie. “Hoe sneller Iran van de sancties af is, hoe beter het is voor de gemiddelde Iraniër.” 

De Iraanse regering heeft laten weten open te staan voor onderhandelingen, maar heeft de dreigementen van Trump krachtig afgewezen. Tevens werd aangegeven dat de onderhandelingen pas kunnen beginnen zodra de sancties van de VS en de EU worden opgeheven.

De deal van 2015 zorgde ervoor dat Iran zijn kernprogramma alleen voor vreedzame doelen zou gebruiken. Dankzij de deal kreeg de International Atomic Energy Agency (IAEA) dagelijks toegang tot nucleaire faciliteiten zoals Natanz en Fordow om te controleren of Iran zich aan de afspraken hield. Aarts vertelt dat “Iran werd verdacht van het verrijken van zoveel uranium dat het gebruikt kon worden voor kernwapens. Dit leidde tot sterke vermoedens dat Iran zich niet aan de deal hield.”

Het ministerie van Buitenlandse Zaken van Saudi-Arabië zei dat het opheffen van de economische sancties Iran hielp in het destabiliseren van het gebied door groepen zoals de Houthi’s en Hamas te steunen. Ook beschuldigde de Israëlische president Netanyahu in 2019 Iran van het produceren van kernwapens. De Israëlische geheime diensten zouden hiervoor bewijs hebben gevonden. Het is overigens niet verrassend dat Saudi-Arabië en Israël tegen de deal waren; beide landen vreesden de groeiende invloed van Iran in de regio.

“Iran zal nooit stoppen met het ontwikkelen van kernenergie, maar In 2015 waren ze wel bereid om hun onderzoek naar kernwapens te stoppen”, zegt Aarts. De reden waarom Trump in 2018 de originele deal uit 2015 opzegde is niet helemaal duidelijk. Aarts vertelt wel dat Trump beïnvloed werd door de neoconservatieven in zijn kabinet, die voor een harde lijn tegen Iran waren. 

“Trump denkt wellicht dat hij toen de verkeerde beslissing genomen heeft.” Neoconservatieven zijn een politieke stroming die pleit voor een actieve buitenlandse politiek en het bevorderen van democratie wereldwijd. Ze hadden invloed op veel van Trumps beslissingen, maar tegenwoordig zitten er geen neoconservatieven meer in zijn kabinet.