Geen hoedjes, gouden koets of het koningspaar, maar wel een koffertje en een ‘woensdag gehaktdag’? Elke derde woensdag van mei is het Verantwoordingsdag, de dag dat er wordt teruggeblikt naar alle begrotingen die zijn afgesproken op Prinsjesdag. De Algemene Rekenkamer controleert en beoordeelt wat er van deze plannen terecht zijn gekomen.

Net zoals op Prinsjesdag biedt de minister van Financiën (Eelco Heinen, VVD) een koffertje aan de tweede kamer. Niet vol met rapporten wat de regering gaat doen, maar (jaar)verslagen van de ministeries en het Rijk van wat er waar gekomen is van deze plannen. Het kabinet geeft hierbij toelichting op de vragen of ze hun doelen hebben bereikt, maar ook hoe ze dit hebben gedaan.

“Deze verslagen worden gecontroleerd door de Algemene Rekenkamer”, vertelt Yvo Jouvenaar, woordvoeder van de Algemene Rekenkamer. De rekenkamer controleert alle begrotingen van alle ministeries, en kijken of het geld verstandig en rechtmatig is uitgegeven. Ook zij komen met een koffertje naar de Tweede Kamer om hun bevinden te presenteren. Deze bevindingen worden gepresenteerd door de president van de Rekenkamer: Pieter Duisenberg. Op deze ‘resultatendag’ schets Duisenberg de Tweede Kamer een beeld wat er het afgelopen begrotingsjaar goed, of juist slecht is gegaan. Omdat vandaag de financiële resultaten bekend zijn gemaakt, zullen de ministers stevig aan de tand gevoeld gaan worden. Daarom wordt de Verantwoordingsdag ook wel ‘Woensdag gehaktdag’ genoemd in de wandelgangen van Den Haag. Al vind Jouvenaar de term wat ouderwets geworden. “De dag moet gaan over de resultaten, niet dat ministers ondervraagd gaan worden.”

‘Ernstige onvolkomenheden’

Dit jaar ziet de Rekenkamer bij enkele ministeries ‘onvolkomen’. Als voorbeeld benoemt Duisenberg in zijn toespraak aan de kamer dat er bij de ministeries van Justitie en Veiligheid namen van verdachten worden verwisseld in de strafrechtketen. “Daardoor kan het gebeuren dat daders van zeden- en geweldsdelicten vrije blijven rondlopen.”

Daarnaast benoemt hij dat Het ministerie van Defensie de beveiliging van belangrijke militaire objecten, zoals commandocentra, munitiedepots en fregatten, nog altijd niet op orde. Het is daardoor mogelijk “met enig gemak” binnen te dringen. Ook Het ministerie van Buitenlandse zaken heeft een tik op de vingers gekregen. Vanwege de overstap naar een nieuw IT-systeem is er “geen goed zicht” meer op de financiële verplichtingen. De Rekenkamer heeft hierop bezwaar gegeven.

“Dit is vrij een unicum”, meldt Yvo Jouvenaar, woordvoeder van de Algemene Rekenkamer. “De laatste keer dat er meerdere bezwaren zijn gemaakt, was tijdens de corona pandemie bij het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.” Toen bleek dat er ruim negen miljard euro niet bekend was of het rechtmatig uitgegeven was. Zowel Defensie als Buitenlandse zaken zijn al met een verbeterplan gekomen. Naar verwachting zal de tweede kamer halverwege juni in debat gaan over de verslagen.