Ook de komende 4 jaar mag niet iedereen een woning huren in bepaalde straten in de Wijk Groenewoud in Tilburg. Mensen die in het verleden overlast hebben gepleegd of in de bijstand zitten, worden afgewezen voor de verplichte huisvestingsvergunning. De wet is ingevoerd in de hoop dat de leefbaarheid zou verbeteren. Ondanks de effecten lastig meetbaar zijn, wordt hij 4 jaar verlengd.
Deze vorm van selectieve woningtoewijzing wordt gezien als een tijdelijke, uiterste maatregel. Elke 4 jaar moet er geëvalueerd worden over de effecten en of hij nog nodig is. Gemeente Tilburg heeft ervoor gekozen te verlengen omdat ze bang is dat wijken zonder de Wbmgp terugvallen in oude patronen. Het is onduidelijk of het risico op een terugval ook na deze 4 jaar afneemt.
In de evaluatie van de afgelopen periode, uitgevoerd door Dimensus, worden enkele positieve effecten genoemd. Er zijn minder overlastmeldingen en er is een lichte afname van het aantal bijstandsontvangers in de wijk. Er wordt vooral gesproken over een preventieve werking. Mensen met een strafblad reageren vaak niet op woningen die zijn aangewezen omdat ze weten dat hun vergunning niet toegekend zal worden. Het is onduidelijk of ze wel weer reageren op deze woningen als de vergunningen verdwijnen.
Ook vragen betrokken gesprekspartners zich af of het gebied waarin de Wbmgp werkt, niet uitgebreid moet worden over de gehele wijk. Het doel is namelijk om kwetsbare bewoners beter te spreiden over verschillende wijken. Op dit moment zijn niet alle buurten volledig aangewezen als ‘toetsgebied’, wat betekent dat mensen zonder vergunning naar een andere straat in dezelfde buurt kunnen verhuizen.
Discriminatie
Een belangrijk punt van kritiek op de wet is dat het stigmatisering van wijken kan veroorzaken. Een wijk die wordt aangewezen onder de Wbmgp kan het label krijgen van een “probleemwijk” of een “achterstandswijk”. Dit kan ervoor zorgen dat mensen met een ruimere portemonnee niet in deze wijken willen wonen, waardoor woningprijzen zelfs met 3-5% kunnen dalen.
Ook is de wet in december 2023 discriminerend genoemd door de VN rapporteur Recht, Balakrishnan Rajagopal. Doordat er eisen worden gesteld aan het inkomen van mensen die in een bepaalde wijk willen wonen, zouden financieel kwetsbare groepen worden buitengesloten. Een van de professionals die Dimensus voor de evaluatie heeft gesproken sluit zich hierbij aan. Hij vindt dat de woningcorporaties er óók zijn voor de doelgroep die nu uitgesloten worden.
Als laatste roept de wet vragen op over het recht op vrije vestiging. Iedereen in Nederland mag zelf kiezen waar hij of zij wil wonen. Dit recht mag alleen worden beperkt als het noodzakelijk is voor het algemeen belang, maar het is onduidelijk of het algemeen belang in dit geval genoeg baat heeft bij de beperkingen om ze te kunnen rechtvaardigen.
Dweilen met de kraan open
De gemeente, politie en wijkorganisaties zijn al sinds 2014 bezig om de leefbaarheid te verbeteren en overlast te verminderen, maar gaven aan dat het erg moeilijk blijkt om crimineel en overlastgevend gedrag aan te pakken als ze geen controle hebben op de instroom van nieuwe bewoners. Die blijken soms hetzelfde gedrag te vertonen en “dan is het dweilen met de kraan open.”
De aanvraag werd eerst aangevraagd en goedgekeurd voor 74 adressen. In 2020 bleek dat de wet nog niet het gewenste resultaat had. Volgens de gemeente kwam dit doordat er maar een handjevol adressen onder de regeling vielen, terwijl het probleem ook speelt in andere delen van de buurt, waar geen voorselectie van nieuwe bewoners wordt gehouden. In de aanvraag voor de periode 2020-2024 werden daarom 109 particuliere en 592 sociale huurwoningen toegevoegd aan het gebied waarin de Wbmgp geldt, dit gebied blijft de komende 4 jaar onveranderd.
Hoewel herhaaldelijk verzocht heeft de gemeente nog geen reactie gegeven op de kritiek rondom de verlenging van de wet. Ook buurtondersteuners van Contour de Twern, die nauw betrokken zijn bij de uitvoering van de wet, willen niet reageren. Ze geven aan dat ze al veel moeite hebben om mensen uit te leggen waarom ze niet in bepaalde delen van de wijk mogen wonen. Ze vrezen dat ze het vertrouwen met buurtbewoners verliezen als ze ook in de media verschijnen.
