Iedere donderdag organiseren de leden van Palestine Solidarity Tilburg (PST) een sit-in op de campus van hun universiteit. Dit is een protest tegen de banden tussen Tilburg University en Israëlische universiteiten. “We willen de druk zo veel mogelijk opvoeren.” Dit kan verwarring oproepen gezien het recente nieuws dat Tilburg University juist haar banden met Israëlische partneruniversiteiten heeft opgeschort. Een diepere duik in dit onderwerp laat zien dat dit niet de volledige situatie is.
We gaan even terug naar 7 mei. Tilburg University publiceert een persbericht: “Tilburg University schort de samenwerking met 2 Israëlische universiteiten op”. Grote nieuwsbronnen pakken het gelijk op. Zo publiceert NOS het ook op hun Instagram pagina. De reacties zijn over het algemeen positief. “Protesteren heeft zin”, reageert Jesse Laport, stadsdichter van Arnhem. Een week later bezet de actiegroep PST het Dante-gebouw op de campus van de universiteit. “Honger als een wapen, nog ligt Wim te slapen” leest een spandoek dat in het gebouw is opgehangen. De tekst verwijst naar Wim van de Donk, de rector magnificus van de universiteit. Ze vinden dat hij slaapt omdat hij als voorzitter van het college van bestuur meerdere samenwerkingen met Israëlische universiteiten nog niet heeft opgeschort. Ondanks het protest lijkt dit niet binnenkort te stoppen. Woordvoerder van Tilburg University: “Demonstreren is een recht. Het college luistert naar alle geluiden en opvattingen over deze kwestie in onze community. Het college laat zich echter niet onder druk zetten.” Volgens de protestgroep komen zij niet in gesprek met het college, enkel de woordvoerder.
In het persbericht, en vrijwel elk nieuwsbericht dat daarop volgde, staat duidelijk dat Tilburg University nog in dialoog is met Hebrew University. “We vinden dat een samenwerkingsverband niet eenzijdig kan worden opgezegd. Met Hebrew University of Jerusalem vindt een constructieve dialoog plaats die nog niet is afgerond. Het is van belang om de relatie te onderhouden met de kritische krachten in de Israëlische samenleving. Deze universiteit heeft de indruk gegeven kritisch te zijn en om die reden zetten we het gesprek voorlopig voort en nemen we op dit moment nog geen besluit over de toekomst van de samenwerking met deze partner.”, vertelt de woordvoerder Imre van der Meulen hierover. Volgens Tilburg University was er met Bar-Illan University en Reichman University geen mogelijkheid om op een kritische manier hetzelfde te doen. Het gaat hier enkel om de uitwisselingssamenwerkingen en in de praktijk staan deze al sinds 7 oktober vorig jaar zo goed als stil vanwege het negatieve reisadvies voor Israël. De universiteit zegt nog steeds Israëlische studenten en professoren te willen ontvangen. “In feite is er niets veranderd”, zegt Rami Fransawi van PST, “Ze doen slechts het minimale.” Naast de uitwisselingen heeft de universiteit ook onderzoekssamenwerkingen met vier Israëlische universiteiten, waaronder Hebrew University of Jerusalem.
Verschillen tussen officieel advies en handelen
Het openen van een dialoog met de Israëlische universiteiten is een reactie op het adviesrapport van de adviescommissie samenwerkingsverbanden. Deze commissie is door de universiteit zelf opgezet en bestaat uit vier hoogleraren die uitgebreid de ethiek rondom de samenwerkingen onderzochten. Op basis daarvan is geoordeeld dat de universiteit niet langer passief kan blijven. “Het advies roept niet op tot een totale boycot zoals wij graag zouden willen, maar we vinden het wel een belangrijke stap in de juiste richting”, aldus Fransawi. Volgens het onderzoek maakt het Israëlische leger zich schuldig aan “grove en systematische mensenrechtenschendingen” en is er sprake van hoge verwevenheid tussen de partneruniversiteiten en het leger. Zo zijn er gespecialiseerde academische programma’s die via de universiteiten worden gerund door het Israëlische leger en het Ministerie van Defensie. Daarom zijn er drie belangrijke stappen die de universiteit volgens het advies zou moeten ondernemen: stuur geen studenten of medewerkers meer naar de partneruniversiteiten, stop de onderzoekssamenwerkingen op institutioneel niveau en creëer bewustzijn onder de medewerkers.
Het advies rondom de uitwisselingen lijkt slechts deels te worden opgevolgd. Over de onderzoekssamenwerkingen heeft de universiteit zelf weinig naar buiten gebracht. “De universiteit doet alsof dit enkel gaat om individuele samenwerkingen tussen onderzoekers, maar dit zijn grootschalige samenwerkingen tussen organisaties die gefinancierd worden met EU geld.” Legt Fransawi uit. Wanneer gevraagd wordt waarom ervoor gekozen is deze samenwerkingen voort te laten bestaan is het antwoord van Tilburg University: “Voor de onderzoeksprojecten geldt dat een bestuurlijke en juridische weging is gemaakt.” Volgens de universiteit gelden voor deze samenwerkingen de juridische kaders van een EU-project. Meer duidelijkheid over de onderzoekssamenwerkingen kon de woordvoerder op het moment niet geven.
De adviescommissie samenwerkingsverbanden wilde niet reageren op de verschillen tussen hun advies en het handelen van de universiteit.
