Koningin Máxima bezocht op 15 oktober Klaaswaal om te praten over de leefbaarheid en het verenigingsleven. Inwoners van het kleine Zuid-Hollandse dorp liepen massaal uit om Hare Majesteit te verwelkomen. Tijdens haar bezoek ging ze langs bij een muziekvereniging, buurthuis en nieuwbouwwoningen. Ze sloot de middag af door mee te draaien met een bardienst in de kantine van de lokale voetbalvereniging.
De snelbus: waar “snel” een rekbaar begrip is
Wie vandaag via Den Bosch naar Utrecht wil reizen, moet flink op tijd van huis vertrekken: door onverwachte herstelwerkzaamheden rijden er tot 2:00 vannacht geen treinen. De NS geeft aan dat reizigers kunnen omreizen via Nijmegen en dat er stop- en snelbussen worden ingezet naar Geldermalsen of Utrecht.
Reizigster Ineke: “Ik hoorde net in de trein pas dat mijn verbinding uitvalt en we de bus moeten pakken. Meestal zijn die goed te doen, maar nu is het alleen al een uitdaging om ín de bus te komen. In de app staat dat we rekening moeten houden met 30 tot 50 minuten vertraging, maar ik denk dat het langer zal duren.”
Ondertussen probeert NS-personeel op station Den Bosch de Eftelingachtige rij voor de snelbus in goede banen te leiden. “Maar ik héb geen tijd! Ik was ruim op tijd voor mijn tentamen, maar ik denk dat ik die nu wel kan vergeten. Lekker geregeld dit, het is altijd hetzelfde met de NS!” roept een boze student naar een medewerker die reizigers aanspoort om via Nijmegen te reizen.
Op perron 1, waar de eerstvolgende sprinter zou vertrekken, ontstaat inmiddels ook flinke drukte: door een gestrande trein rijdt deze niet verder dan Nijmegen en heeft inmiddels zo’n 25 minuten vertraging opgelopen. Het is nog onduidelijk of deze trein snel weer volgens dienstregeling rijdt.
Sommige reizigers keren huiswaarts, terwijl anderen verbroederen en samen een taxi boeken: “Wel een tikkie sturen hè!”
Leven met de poepbacterie in je waterleiding
Een deel van Noord-Limburg kampt zeker tot en met donderdag met de E. coli-bacterie; beter bekend als de ‘poepbacterie’. Bijna 14.000 huishoudens in de gemeenten Bergen, Venray en Horst aan de Maas zijn getroffen.
‘Kook je het water of koop je het?’ is een vraag waar veel inwoners uit Horst over na moeten denken. De afweging hangt van allerlei dingen af zoals gemak, tijd en geld. “Ik kook water. Extra water kopen vind ik onzin en onnodig duur”, vertelt Bregje uit Horst. Waterleiding Maatschappij Limburg (WML) is de drinkwaterleverancier voor ongeveer 550.000 huishoudens in Limburg. Het bedrijf adviseert inwoners het drinkwater drie minuten te koken voor gebruik. Dorpsgenoot Joeri laat weten dat hij het water koopt. Hij ziet het water koken en weer af laten koelen niet zitten.
De inwoners mogen geen kraanwater drinken en moeten opletten met tandenpoetsen, drinkwater voor huisdieren en met eten bereiden. Joeri: “Groente en fruit afwassen met kraanwater is een gewoonte die nu even niet zo handig is.” Een ander nadeel benoemt Gwenn: “Normaal gesproken drink ik veel water op een dag, afgelopen dagen veel minder.” Diverse Horstenaren herkennen zich hierin.
Poep van de poepbacterie
Één gezin van de gesproken inwoners heeft klachten. “Bij ons thuis zit iedereen aan de diarree.” Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) laat weten: “De ernst van de klachten kan variëren van milde diarree tot diarree met heftige buikkrampen.” Andere symptomen van de bacterie volgens De GGD zijn: buikpijn, misselijkheid en overgeven. E. coli hoeft je niet altijd ziek te maken. Word je nu wel ziek kunnen de klachten twee tot negen dagen duren, aldus Het RIVM.
“Wanneer het drinkwater weer volledig aan alle hoge kwaliteitsnormen voldoet en er na meerdere tests dus geen E-coli meer wordt aangetroffen, kunnen we het kookadvies opheffen”, schrijft WML. Donderdag komt er een nieuwe update voor de getroffen huishoudens. De gesproken inwoners van Horst zijn benieuwd maar vinden het ook lang duren. “Ik dacht dat Nederland wel iets verder was met haar systemen om zo’n fout gelijk te herstellen en op te lossen’’, vertelt Joeri.
Veel problemen in de jeugdzorg: wat werkt er wél?
“Structureel gaat er nu niks goed. Het zijn allemaal grote systemische problemen binnen de organisatie van de jeugdzorg”, zegt Jason Bhugwandass, ervaringsdeskundige in de jeugdzorg. Het rapport ‘De Stand van de Jeugdzorg 2024’, opgesteld door De Jeugdautoriteit, vermeldt dat de problemen in de jeugdsector alleen maar groter zijn geworden in plaats van kleiner. Iedereen wijst naar elkaar, niemand neemt verantwoordelijkheid. Er wordt door al het discussiëren recht over de kwaliteit van de jeugdzorg en dus ook de jongeren zelf heen gekeken.
Volgens Jason Bhugwandass is dit wat wel zou werken: accepteren hoeveel geld het kost en stoppen met de discussie over geld, strikt leiderschap vinden en kijken naar de kwaliteit van de jeugdzorg, schrappen wat niet werkt en ruimte geven aan wat wel werkt. Oftewel: minder wijzen en meer gaan doen. Dit is volgens hem een rode lijn die aangehouden zou moeten worden op de weg naar een verbeterde jeugdzorg.
De discussie over geld blijft maar door aanhouden terwijl de problemen aan de deur staan te bonken. “Als we ruimte gaan geven aan wat wél werkt gaat dat veel geld kosten, maar alléén wanneer we dat accepteren kunnen we verder”, aldus Bhugwandass. De jeugdzorg heeft voor deze geldkwestie, maar eigenlijk ook voor alle andere besluiten, een sterk leidersfiguur nodig die besluiten neemt en niet eindeloos door blijft praten. “Ik vond voormalig minister van volksgezondheid, meneer De Jonge, geen goede minister, maar hij nam tenminste wel duidelijke besluiten.” De duidelijkheid van een leider blaast volgens Bhugwandass al enorm veel leven in de jeugdzorg. “Het grootste probleem blijft te weinig eigenaarschap. Iedereen wijst naar elkaar.” Er moeten meerdere partijen verantwoordelijkheid nemen voor de fouten die zijn gemaakt. Eigenlijk heeft iedereen er wel deel in, dus wie dat doet maakt niet zo veel uit volgens Bhugwandass.
Ook wordt er door het vele wijzen en zinloos discussiëren strak over de echte kwaliteit van de jeugdzorg heen gekeken. Er zijn veel methodes die volgens Bhugwandass nog steeds worden gebruikt waarvan duidelijk is dat het niet of niet altijd werkt. “Als de kwaliteit niet goed is kun je er beter mee kappen, als de zorg eerder destructief is dan helpend dan vervalt je bestaansrecht.” Er zijn geen acute problemen in de kwaliteit van de jeugdzorg maar vooral langzaam ingesleten methodes die niet goed werken. Wat er nu gebeurd is dat er massaal overheen gekeken wordt.
Over de isoleercel die wordt gebruikt in de gesloten jeugdzorg en de uithuisplaatsing (verplaatsing van thuis naar een gesloten jeugdzorginstelling) bijvoorbeeld heeft hij op verschillende kanalen al een tegengeluid laten horen. Zijn publicatie Eenzaam Gesloten laat enorm veel zien over hoe de jeugdzorg werkt, vooral vanaf de binnenkant. Hiervoor heeft hij bij Op1 aan tafel gezeten. Als je de verhalen hoort over de jongeren die met meer trauma’s naar buiten gaan dan waar ze mee aankwamen, begin je te begrijpen dat sommigen beter thuis hadden kunnen blijven dan naar de gesloten jeugdzorg. Jongeren worden hard fysiek aangepakt wanneer ze niet meewerken, en krijgen geen betere scholing dan vmbo aangeboden binnen de gesloten jeugdzorg. Dit zijn maar enkele voorbeelden, maar zulke methodes zouden volgens Bughwandass geschrapt kunnen worden zodat er voor andere oplossingen ruimte ontstaat om te ontwikkelen.
Apotheken Noord-Brabant staken nog niet
Ongeveer 150 apotheken in Utrecht en Gelderland sluiten woensdag de gehele dag de deuren. De stakers eisen een loonsverhoging van 8% en betere arbeidsomstandigheden. ‘’We zijn bezig met een estafettestaking en Noord-Brabant staat ook op de planning’’ aldus een woordvoerder van vakbond FNV.
Voorheen duurden de stakingen maximaal een middag, maar deze keer blijven de apotheken de hele dag dicht. ‘’Dit is de eerste keer dat er gestaakt wordt in deze sector en we hoopten dat dit signaal genoeg zou zijn. Het tegendeel blijkt waar te zijn’’ vertelt de woordvoerder van FNV. Eerder werd er gestaakt in delen van Groningen, Friesland, Drenthe, Noord-Holland, Zuid-Holland, Gelderland, Utrecht en Limburg (ANP). In Noord-Brabant zijn tot op heden nog geen stakingen geweest, maar daar kan snel verandering in komen.
Estafettestaking
Sinds februari zijn er ruim 650 verschillende apotheken geregistreerd in Noord-Brabant. Wanneer de eisen van een 8% loonsverhoging en betere werkomstandigheden niet goedgekeurd worden, kunnen deze apotheken gaan vallen onder de stakingen. Het FNV en CNV dreigen namelijk met een landelijke staking als er geen beter bod komt vanuit de werkgevers. ‘’We zijn bezig met een estafettestaking en Noord-Brabant staat ook op de planning’’, aldus de woordvoerder. Het FNV hoopt dat er vanavond nog een telefoontje komt met dat de hele actie niet door hoeft te gaan.
Wachtlijsten in Eindhovens voetbal: ‘Gemeente, neem ons serieus’
PSV, de kersverse landskampioen, inspireert jong en oud in Eindhoven om de voetbalschoenen aan te trekken. Maar terwijl het enthousiasme voor de sport groeit, kampen lokale clubs met lange wachtlijsten. Voetballen is populairder dan ooit, maar er zijn simpelweg niet genoeg plekken. “De wachtlijsten krijgen we niet weggewerkt.”
Omgeving Brainport groeit uit zijn voegen. Dat zie je in flinke wachtlijsten overal, tandarts, woningmarkt en dus ook het verenigingsleven. De wachttijden bij clubs kunnen oplopen tot vier jaar, ze zitten met hun handen in het haar: er is onvoldoende ruimte, en ook het aantal trainers en vrijwilligers kan de vraag niet bijbenen. “We zitten vol,” vertelt Casimir Treffers van VV DBS.
ASML-storm
“Wij willen best verder groeien. Maar we zijn beperkt door kleedkamers en velden,” vertelt Casimir. Volgens hem is het een probleem bij elke vereniging in Eindhoven, groot én klein. “De nieuwe instroom komt vooral van de expats, hun kinderen willen voetballen.” Volgens Casimir zal het de komende tijd nog krapper worden, door de aangekondigde groei van ASML. “De gemeente heeft niet aan het verenigingsleven gedacht en er is nog geen beleid gemaakt. Als er 20.000 man extra komen, kunnen ze niet bij DBS voetballen.” Het is vooral lastig in het weekend, want de club telt slechts vijf velden. “Je moet hier eens op een zaterdag komen, dan wordt je gek.”
82 teams and counting
VV DBS telt ondertussen ongeveer 1100 leden, verdeeld over 74 jeugdteams en 8 seniorenteams. “Dat is letterlijk de bottleneck,” vertelt hij. VV DBS kan de wachtlijst aan het begin van het seizoen redelijk wegwerken en komt er dan nog goed vanaf met op dit moment ‘maar’ 100 wachtenden, bij andere voetbalverenigingen duren de wachtlijsten soms wel vier jaar. VV DBS werkt ook samen met andere clubs om de plaatsingen soepeler te laten verlopen.
Gloednieuwe velden
De Gemeente Eindhoven heeft de Eindhovense Clubs 8 nieuwe kunstgrasvelden beloofd. “De velden komen pas in 2026, dan zitten we nog twee jaar met deze situatie. Met het nieuwe kunstgrasveld kan er meer getraind worden en zullen er meer wedstrijden door gaan.” Casimir is blij met de nieuwe kunstgrasvelden, maar zegt dat er altijd ruimte is voor verbetering. “Een gedeelte van de puzzel is nu opgelost, maar neem ons serieus.”
Meer volkorengranen bij huismerken
In meer en meer kant-en-klaarmaaltijden van huismerken zitten volkorengranen. Volgens de Consumentenbond is er een stijging van 7,75 procent. Vooral de huismerken doen meer volkorengranen in hun maaltijden.
Onderzoek
De Consumentenbond heeft een onderzoek uitgevoerd waar ze bij 400 kant-en-klaar maaltijden gekeken hebben of de pasta, noedels, rijst of couscous volkoren is. Dit onderzoek hadden ze in 2023 ook al een keer gedaan. In 2023 zaten in 21 kant-en-klaarmaaltijden volkorengranen. Nu zijn dit er al 52.
Hoewel dit een flinke verbetering is, is het nog steeds niet veel. Dit is jammer, omdat volkorengranen wel gezonder zijn voor de mens. In volkorengranen zitten namelijk veel vezels. Deze vezels zijn goed voor je spijsvertering, zorgen dat je langer een verzadigd gevoel hebt en verkleinen het risico op hart- en vaatziektes.
Huismerken
Vooral het huismerk van de Lidl is flink aan het verbeteren. Alle negen maaltijdsalades waar graanproducten in zitten, zijn tegenwoordig volkoren. Hierdoor is 33,5 procent van de salades volkoren. Dit is het hoogste percentage volkorenmaaltijden van de geteste huismerken.
Het huismerk van de Albert Heijn doet het volgens dit onderzoek minder goed. Dit huismerk heeft namelijk drie maaltijden met volkorengranen minder in vergelijking met 2023. Toch houden ze nog vijf maaltijden met volkorengranen over, wat meer is dan de grote merken. Daar heeft namelijk niet één merk een volkorenmaaltijd.
Aanbod
Na het onderzoek in 2023 riep de Consumentenbond de winkels op om meer volkorengranen in de maaltijden te doen. Dit lijkt bij de huismerken gelukt te zijn. Ondanks dat er nog steeds veel maaltijdsalades geen volkorengranen bevatten, gaat de Consumentenbond geen nieuwe oproep doen: “Supermarkten hebben vaak laten weten bezig te zijn met het verder uitbreiden van het aanbod van kant-en-klaarmaaltijden met volkorengranen. We verwachten dat volgend jaar het aanbod nog weer groter wordt. Als de volkorenmaaltijden in de smaak vallen bij consumenten, komen er vanzelf meer bij”, aldus Babs van der Staak, woordvoerder van de Consumentenbond.
Tevreden
Voor Loek, een student, maakt het voor het kopen van een salade geen verschil of een salade wel of geen volkorengranen gebruikt: “Ik ga het niet vaker kopen, omdat het super gezond is.” Toch is hij wel tevreden over de keuze om bijvoorbeeld volkorengranen te gaan gebruiken in de salades: “Volkorengranen zorgen voor een betere stoelgang, dat is gezonder, dus ik denk dat het goed is.”
Man denkt dat de duivel in hem zit en mishandelt zijn moeder
In de avond van 31 mei 2023 brengt een vriendengroep een man naar zijn moeder, omdat ze zich zorgen maken over hem. Twee dagen daarvoor heeft de 30-jarige man flink wat drugs op en hij is niet helemaal zichzelf. Twee dagen later is hij nog steeds een beetje aan het naspacen. Wanneer zijn gedachtes na middennacht op hol slaan, krijgt hij het gevoel alsof hij wordt overgenomen door de duivel. In een opwelling slaat hij zijn eigen moeder krachtig in het gezicht en wanneer ze op de grond ligt trapt hij haar na. Daarna belt hij zelf de politie.
De getuigenissen van de politie en ambulance liegen er niet om. Er wordt gesproken over een hoofdwond van zeven centimeter, waar je de schedel door kon zien. Het is later vastgesteld dat de man die avond door de drugs een psychotische aanval had gehad. Iets in hem was overtuigd dat zijn moeder hem wilde vergiftigen met sigaretten. Eerder had de man ook al het idee dat hij achtervolgd werd, vertelt hij, ‘het was een bizarre avond en vervelend om op terug te kijken.’
Drugsgebruik
De verdachte had al eerder een psychotische aanval gekregen en had daar ook medicijnen voor. Daar is hij een jaar voordat hij zijn moeder sloeg mee gestopt. ‘U weet dat als u middelen gebruikt, u een psychotische aanval kan krijgen. Waarom deed u dit dan toch?’ vraagt de rechter. ‘Ik weet alleen dat ik er nu al een tijd vanaf ben en ik het echt niet meer ga doen,’ beantwoordt de verdachte.
Reclassering is blij met gedrag van de verdachte
Het OM en de rechters zijn ervan overtuigd dat de verdachte zijn leven aan het beteren is. Hij is weer aan het werken en hij heeft afgelopen half jaar geen drugs gebruikt. De reclassering was positief over zijn gedrag, omdat hij afspraken nakomt en open staat voor behandelingen. Volgens het OM kon het contactverbod met zijn moeder ook worden opgeheven. Elke week is de verdachte met zijn moeder aan het facetimen. ‘Ik zou haar graag weer een knuffeltje willen geven’, vertelt de 30-jarige man. Het is alweer anderhalf jaar geleden dat hij voor het laats zijn moeder heeft gezien. ‘Ik hou echt super veel van haar.’
De uitspraak van de rechter volgt op 29 oktober.
Harde of zachte G in de media: “Je hoeft je accent niet af te leren”
In de Nederlandse mediawereld lijkt de manier waarop mensen tegen accenten aankijken te veranderen. Waar dialecten zoals de zachte G werden gezien als minder, omarmen steeds meer mensen hun regionale tongval. Maar speelt een accent daadwerkelijk een rol binnen de kansen in de media? Acteur Frank Lammers vindt van niet: “Als je maar één arm hebt, gaan ze je ook niet vragen voor een rol van een persoon met twee armen, dat is een feit.’’ Volgens hem gaat het om wat je kunt, niet waar je vandaan komt. De vraag blijft of accenten een beperkingen vormen of juist een trots waarmee je je kunt onderscheiden in de media.
Frank Lammers, bekend van zijn rol in Undercover, ziet zijn Brabantse tongval niet als een beperking, maar als een kracht. Zijn zachte G maakt hem authentiek en herkenbaar, het heeft zijn carrière niet in de weg gestaan. Toch ervaren veel mediaprofessionals druk om Algemeen Beschaafd Nederlands (ABN) te spreken, vooral in de Randstad. Ineke Noordhuizen, die met een zachte G opgroeide, kreeg tijdens haar opleiding vaak te horen dat haar accent haar kansen zou beperken. “Ik heb spraaklessen gevolgd om ABN te leren, omdat dat bijna een must is in de Randstad,’’ vertelt ze.
Waarom ABN de norm is
De dominante positie van de Randstad verklaart waarom ABN de standaard is in de media, volgens taalwetenschapper Marc van Oostendorp. Taal en macht zijn altijd nauw met elkaar verbonden geweest. Dat geldt dus ook voor de harde G, die daar de norm is. Toch wijst hij erop dat de zachte G historisch gezien ouder is en vooral in het zuiden van Nederland een belangrijke culturele waarde heeft.
Trots op je accent
Hoewel de druk om accentloos te spreken nog steeds bestaat, groeit de waardering voor regionale accenten in de media. Frank pleit ervoor om je accent te omarmen: “Je hoeft je accent niet af te leren, maar je moet er wel een ander accent bij kunnen leren als dat nodig is.’’ Met de groeiende aandacht voor diversiteit lijkt er ook meer ruimte te komen voor verschillende dialecten.
Niet alleen zelfscan zorgt voor geprikkeldheid: “Hij gooide een winkelmandje richting mij’’
Dat bij de zelfscan de emoties hoog op kunnen lopen is bekend, maar in de rest van de supermarkt hebben ze er ook regelmatig last van. “Ik denk dat klanten hun tijd kostbaar vinden en daarom niet houden van complicaties.’’ Kayro van Ekert, teamleider bij de Albert Heijn Jan Linders.
Zelfscan irritaties komen vaak doordat er wéér een werknemer een steekproef komt uitvoeren. Dan hoor je vaak de opmerking ‘ik ben het elke keer’. Maar ook op andere plekken in de supermarkt lopen de emoties soms hoog op. “Er liep een man de supermarkt in twee minuten voor sluitingstijd. Ik vertelde hem dat we over twee minuten gingen sluiten en meteen gooide hij zijn winkelmandje richting mij. Hij vond het namelijk ‘niet netjes’ dat ik dat meteen zei.’’ Floor Janssen (18) werknemer bij de Albert Heijn. De boosheid van klanten is voortaan overal in de winkel te voelen.
Voorgaande jaren
“Supermarkt klanten kunnen altijd al snel klagen over de prijs of levering van een product. Dat is denk ik niet veranderd in vergelijking met voorgaande jaren.’’ verteld Kayro van Ekert, teamleider bij Albert Heijn Jan Linders en al 11 jaar werkende in de supermarkt. “Een keer ging de bel van de Gall&Gall af, maar ik had pauze. Ik ben er zo snel mogelijk heen gegaan. De klanten vonden het te lang duren en vonden het niet hun probleem dat ik pauze had.’’ Kayro vertelt dat klanten sneller uit hun slof schieten. “Ze klagen sneller over tijd, geld, voorraad. Allemaal dingen waar wij als personeel geen invloed op hebben.’’
Door de jaren heen is er dus niet veel veranderd in het gedrag van de klanten. Wel hebben ze nu meer gebeurtenissen om over te klagen. Boodschappen zijn nu eenmaal duurder dan eerst en er liggen meer producten in de supermarkten waardoor er sneller producten niet leverbaar zijn. Dat zijn allemaal oorzaken voor irritaties bij klanten.
Nieuwe ontwikkeling
Volgens Kayro zijn er wel nieuwe ontwikkelingen die mensen irriteren, zoals de zelfscan. “Vooral oudere mensen vermijden de zelfscan om problemen te voorkomen. Zij vinden dat nog spannend en willen gewoon aan de kassa.’’ Niet alleen vinden mensen het spannend ook proberen sommige klanten er misbruik van te maken. Ilse Lammers, werknemer van Albert Heijn, zegt hier het volgende over: “Een keer probeerde mensen crompoucen te stelen. Ze hadden een pistoletje aangeslagen en zeiden dat de crompouce niet scande. Toen ik het probeerde deed hij het meteen. Mensen gebruiken bij de zelfscan vaker smoesjes waarom ze spullen niet hebben gescand dus je weet nooit of ze het écht probeerde te stelen.’’
Boosheid is in de supermarkten dus bijna een gewenning. De irritaties van klanten lopen op bij oorzaken waar de werknemers niets aan kunnen doen. Toch zijn de werknemers wel de dupe van de problemen. Hoe het probleem opgelost moet worden is nog maar de vraag. Volgens Kayro is het enige wat je ertegen kunt doen je personeel opleiden hoe ze ermee om moeten gaan. Als een klant chagrijnig doet, wat je dan moet zeggen. Verder vindt hij dat er niets aan te doen is. “Het is vervelend, maar we moeten dan maar lachen en ja knikken.’’
