Tumblr, een app bedoeld voor creatievelingen, wordt overspoeld met pro-eetstoornis materiaal. Kwetsbare jongeren pronken met hun, soms dodelijk, destructieve gedrag. Het is een wedstrijd onder anonieme gebruikers. Wie kan zichzelf het meest uithongeren? Wie kan het meest ver lopen en wie heeft het laagste BMI (body mass index)? Deze destructieve gemeenschap groeit in rap tempo en verspreid ook naar andere platformen.
Anorexia wordt op sommige sociale media onterecht geromantiseerd. Zo worden leuzen zoals ,,Ik zou liever doodgaan dan dik zijn. ” massaal gerepost en geliket. De hoeveelheid van dit soort berichten binnen de eetstoornisgemeenschap op Tumblr doet het lijken alsof dit destructieve gedrag volkomen normaal is. Beelden van uitgemergelde lichamen worden schaamteloos gedeeld, gepaard met gevaarlijke uitspraken zoals: “Je bent geen echte anorexiapatiënt als je je calorieën niet telt.” Maar langdurig ondervoed zijn heeft dramatische gevolgen voor iemands fysieke gezondheid. Hartproblemen, botontkalking en een verhoogde kans op overlijden zijn er slechts enkele in een waslijst aan verwoestende effecten op de gezondheid. Bovendien is anorexia is veel meer dan alleen weigeren om te eten. Jacqueline Kleijer, mediapedagoog en voormalig therapeut, legt uit: ,,De meeste mensen met anorexia zijn geobsedeerd met dwangmatig afvallen. Het is een verslaving; ze zoeken controle door zich uit te hongeren.”
Tumblr moet ingrijpen
Hoewel Tumblr pogingen doet om in te grijpen door bijvoorbeeld pop-ups toe te voegen als personen zoeken naar termen die refereren naar eetstoornissen, is dit nauwelijks meer dan een doekje voor het bloeden. Een van deze pop-ups vraagt of de persoon oké is waarna zij 2 websites te zien krijgen. 113, de website over zelfmoordpreventie en een anonieme chatwebsite. Maar met één klik op de knop ‘ik begrijp het, gewoon doorgaan’ komen ze uiteindelijk gewoon weer bij hetzelfde schadelijke materiaal. Verder heeft het bedrijf aan een algoritme gewerkt dat automatisch accounts blokkeert waarvan ze denken dat deze een schadelijke leefstijl promoot. Een snelle blik door de onlinegemeenschap laat meteen de gebreken zien. ,,Mijn account heeft een schaduwverbod gehad, volg me hier voor mijn tweede account.” Gebruikers omzeilen de maatregelen moeiteloos door nieuwe Tumblr accounts aan te maken. Als ze dan toch eindelijk klaar zijn met Tumblr zelf, maar nog niet met hun eetstoornis, maken ze de overstap gewoon naar andere platforms. Op die plekken, waar soms minder strenge regels gelden, blijft hun invloed aanhouden.
Voor personen die voor herstel hebben gekozen is er ook niet aan te ontkomen. Gezochte opdrachten worden onthouden en algoritmes blijven content tonen die mogelijk weken geleden is bekeken. Er is een mogelijkheid om de algoritmes op sommige sites uit te schakelen, waardoor de nieuwste berichten, in plaats van de populairste, bovenaan komen te staan. En tegenwoordig kunnen bijna alle sites specifieke hashtags blokkeren. Maar dit is niet voldoende vindt Jacqueline. ,,Het is onrealistisch om te verwachten dat deze mentaal zieke mensen een knopje aanklikken om alle content over eetstoornissen eruit te filteren. Ze zoeken actief naar dat soort content.” Sociale media platformen zouden verantwoordelijk gehouden moeten worden door betere algoritmes toe te voegen die ongangbare content al blokkeren voordat het gepost kan worden. ,,Het gaat bij zo’n bedrijven tegenwoordig alleen nog maar om geld. Gelukkig veranderen dingen daar al in, maar het kan niet snel genoeg gaan” aldus de mediapedagoog.
Let op elkaar
Dat er online weinig aan te doen is weet Jacqueline ook: ,,Je hebt zo’n site niet in de hand. Daarom moeten we meer op elkaar letten.” Het is lastig om uit de cirkel van een eetstoornis te stappen, maar naast professionele hulp zijn er ook genoeg dingen die familie, vrienden of kennissen kunnen doen. Haar tip: praten. ,,Als een klasgenoot niet goed in zijn vel zit heb je het met diegene daarover. Vraag of er iets is wat je kunt doen.”
