Día de Muertos, beter bekend als de Dag van de Doden, is een Mexicaanse feest- en herdenkingsdag. Na het inburgeren van Halloween is Día de Muertos misschien wel de volgende. De traditie wordt gevierd op 1 en 2 november, op Allerheiligen en Allerzielen. Meso-Amerikaanse inheemse tradities vormen de basis van wat we nu kennen als de Dag van de Doden.

“Het is een van de belangrijkste tradities in Mexico”, aldus Carlos González Avelino. De Mexicaan die zo´n acht jaar in Nederland woont vertelt dat Mexicanen niet echt zeggen dat iemand dood is. “Want uiteindelijk belanden we allemaal aan de andere kant, zij gingen ons voor”, zegt Carlos. Tijdens Día de Muertos herdenk je de mensen die voor ons heen zijn gegaan, het idee is dat je ze niet vergeet. Carlos over de traditie: “Als je aan de andere kant terechtkomt, zou je ze weer kunnen ontmoeten. Op 1 november wordt er geloofd dat alle zielen van kinderen terugkomen en op 2 november die van volwassenen.

Een belangrijk onderdeel voor Día de Muertos is een ‘ofrenda’, een altaar. Op het altaar staan foto’s van overleden geliefden en schedels gemaakt van chocolade of suiker. Op het voorhoofd van deze schedels wordt de naam van de overleden persoon gezet. Het ofrenda wordt ook versierd met de plant ‘afrikaantje’, beter bekend onder de Mexicanen als ‘The flower of the death’. Ook worden er kaarsen op het altaar neergezet. Men gelooft dat de zielen hun weg terugvinden door de kaarsen en de afrikaantjes. Drinken en etenswaren zijn ook te vinden op het ofrenda. Er wordt neergezet wat de overleden personen lekker vonden. Carlos: “Het is alsof je ze weer ziet na een lange tijd en je een feestje houdt met een biertje en een slokje tequila.”

Begraafplaats en parade                                                                                           

In traditionele steden worden de grafstenen van de overledenen versierd, onder andere met afrikaantjes. Er is een band aanwezig en er wordt een feestje van gemaakt vertelt Carlos. In Mexico-stad wordt er een parade gehouden waarbij mensen zich als skelet verkleden. “Dat is begonnen als een grap in 1920”, meldt de Mexicaan. Een illustrator van een nieuwskrant maakte een grapje over het verkleden als een dode, sindsdien is het een symbool geworden binnen Día de Muertos.

Niet alleen voor de doden                                                                                                   

Een ander deel van deze traditie lijkt een beetje op surprises bij sinterklaas. Net zoals wij gedichten schrijven doen de Mexicanen dat voor Día de Muertos ook. Zij maken een sarcastisch gedicht, een ‘literaire calavera’ voor een levend persoon waarin ze praten over de dood. “Het is erg ironisch, je maakt het grappig op een manier dat dood je komt halen”, aldus Carlos.

Bijzonder verhaal

Marìa Flores, geboren in Mexico, vertelt over een ‘gekke’ gebeurtenis gedurende De Dag van de Doden. Tijdens het maken van haar ofrenda vorig jaar ging haar kat er middenop liggen. “Hij lag daar en deed zijn ogen dicht”, vertelt Marìa. Een aantal dagen later overleed de kat. Volgens Marià en haar familie hebben hun overleden geliefden hem meegenomen omdat ze van hem hielden. Marià: “Dus dit jaar hebben wij een foto van hem midden op het ofrenda gezet, de plek die hij vorig jaar gekozen heeft.”

Zowel Marìa als Carlos vinden dat andere landen mee mogen doen aan Día de Muertos, als het maar met respect wordt gedaan. Marìa: “Iedereen kan en zou dit moeten vieren, het is een speciale manier om diegenen te herdenken die niet langer onder ons zijn.”