Er zijn alleen dit jaar al ruim 120 meldingen gedaan van discriminatie tegen LHBTIQ+’ers in asielzoekerscentra (AZC). Zo meldt de non-profit organisaties LGBT Asylum Support. Van een homokoppel dat wordt uitgescholden tot een transgender persoon die in elkaar geslagen wordt. De organisaties pleiten voor aparte woongelegenheden voor deze kwetsbare asielzoekers. Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) en hulpgroep LGBT World Beside vinden dit juist niet wenselijk.
“Er zijn per dag minstens 2 meldingen van discriminatie in Nederlandse AZC’s op basis van gender en seksualiteit”, zo vertelt Sandro Kortekaas. Hij is oprichter van LGBT Asylum Support. Een NGO die een vangnet en gids wil zijn voor LHBTIQ+ asielzoekers. “Ze ontvluchten de homofobe cultuur in hun thuisland en komen die hier in de AZC’s weer tegen.” Tijdens religieuze momenten zoals de Ramadan zien ze dat er verhoudingsgewijs iets meer meldingen binnenkomen. Bij het COA is dit onbekend.
Ter Apel
LGBT Aslyum Support ontving in 2023 in totaal 640 meldingen van onveilige situaties en vier suïcides. De meeste meldingen kwamen vanuit het opvangcentrum in Ter Apel. Jacqueline Engbers, COA-woordvoerder Ter Apel, merkt ook dat LHBTIQ+ asielzoekers zich niet altijd veilig voelen op de locatie. “We proberen daar zoveel mogelijk tegen te doen. Aandachtsfunctionarissen organiseren geregeld activiteiten voor de LHBTIQ+ bewoners en hebben contact met organisaties als het COC. Voor alle COA-medewerkers zijn trainingen voor het begeleiden van LHBTIQ+ bewoners beschikbaar.” De opvanglocatie probeert als het lukt hen bij elkaar te plaatsen in een woonunit op het huidige terrein. Engbers geeft aan dat dit enkel mogelijk is als er voldoende ruimte is op de locatie.
Woonunit
Een woonunit is een plek binnen het AZC met zes slaapkamers, een gezamenlijke eet/woonkamer en badkamer, legt Kortekaas uit. “Ze kunnen daar zijn wie ze zijn en veilig verliefd zijn op hun vriendje of vriendinnetje. Het COA weet ook dat dit de enige en de beste optie is.” Er zijn nu maar een paar van die units op bepaalde opvanglocaties. Het COA doet dit namelijk alleen in het uiterste geval, bijvoorbeeld in Ter Apel. Wanneer er wordt opgeschaald komt deze veilige plek voor LHBTIQ+ asielzoekers te vervallen.
Leon Vedt is landelijk woordvoeder van het COA en laat weten dat ze categorale opvang niet vinden passen in de wijze waarop wij met elkaar samenleven in Nederland. “Met het structureel separaat plaatsen en zo feitelijk isoleren van kwetsbare groepen wordt een verkeerd signaal afgegeven. Dit doet geen recht aan de positie van deze groepen.” Kortekaas vindt dit ‘nonsense’. Volgens hem luistert COA niet goed genoeg naar de kwetsbare asielzoekers. “De doelgroep wil juist aparte woonunits. Ze willen bescherming, daarom hebben ze ook hier in Nederland asiel aangevraagd”, aldus Kortekaas.
Harlem van Hayzar was iemand uit deze doelgroep. In 2017 vluchtte hij Rusland uit en kwam hier als homoseksuele man in een asielzoekerscentrum terecht. Hij richtte LGBT World Beside op en zet zich nu in voor mensen die net als hem noodgedwongen alles achter zich hebben moeten laten, omdat ze niet zichzelf konden zijn. Een aparte woonunit is volgens hem niet de oplossing. “Er komt juist meer discriminatie als je asielzoekers gaat scheiden. Elke bewoner moet juist leren samenleven met degene die behoren tot de LHBTIQ+ gemeenschap.”
Geen beleid
Dat het huidige systeem niet deugt, daar zijn Kortekaas en Van Hayzar het over eens. De staatsecretaris komt na meerdere moties niet met beleid en er is vanuit de overheid vrijwel geen steun voor deze groep mensen. “Er moet meer hulp komen voor mensen die getraumatiseerd zijn door LHBTIQ+ geweld in hun oorspronkelijke land. Er zou meer over gepraat moeten worden en er zouden voorlichtingen moeten komen over homoseksualiteit in AZC’s”, beaamt Harlem.
Uitgelichte foto: ANP EVA PLEVIER
