Artsen en gezondheidsorganisaties, waaronder het Jeroen Bosch Ziekenhuis, maken zich zorgen over de gemakkelijke toegang van kinderen tot ongezond voedsel, met name door fastfoodverkooppunten rondom scholen. “Het is toegankelijk, betaalbaar, en precies daar wanneer jongeren trek hebben na een lange schooldag,” aldus voedingsdeskundige Annick Adriaansz.

Studenten van bijvoorbeeld Hogeschool Avans in Den Bosch lopen op de weg naar het station langs Friethuys Kwibus en broodjeszaak Subway, en als ze aankomen op het station vinden ze Smullers, Burger King en The Döner Company. “Jongeren komen erlangs, zien het, hebben zin in eten en dan wordt het fastfood ten opzichte van een gezonder alternatief. Je kunt het vergelijken met als je bij de kassa staat bij de supermarkt. Daar liggen niet de appels en de bananen, maar daar liggen een Mars en een Snickers”, legt omgevingspsycholoog Joren van Dijk uit.

Kiezen voor gemak, niet voor gezondheid

Dat jongeren deze keuzes maken is volgens voedingsdeskundige Adriaansz niet zo gek. “Ze zijn eigenlijk net als de gemiddelde mens: ze willen lekker, makkelijk en snel eten, en het liefst niet te duur. Voeg daar een flinke dosis reclame en groepsdruk aan toe en je hebt de perfecte mix voor het maken van voedingskeuzes.” Daar zien artsen dagelijks de gevolgen van. “In de meest extreme gevallen zien zij bijvoorbeeld tieners die 140 kilo wegen, die volledig aan bed gekluisterd zijn en geen toekomst meer voor zichzelf zien,” aldus de gezondheidsorganisaties in hun brandbrief aan het kabinet.

Daarnaast is er wel een verschil tussen de jeugd en volwassenen in het afwegen van voedingskeuzes. “Jongeren zijn zich vaak nog niet zo bewust zijn van de langetermijngevolgen en grijpen eerder naar dat makkelijke, aantrekkelijke fastfood,” meldt Adriaansz.

‘Scholen hebben sleutelpositie’

“Fastfood in de buurt van scholen is als een magneet,” stelt Adriaansz. “Het is toegankelijk, betaalbaar, en precies daar wanneer jongeren trek hebben na een lange schooldag. Die ketens zitten daar niet voor niets, ze weten dat jongeren op die plekken vaak onderweg zijn en behoefte hebben aan een snelle hap. Dat maakt de verleiding groter om voor die hamburger of milkshake te gaan, in plaats van iets gezonds.”

Volgens Adriaansz moeten scholen het goede voorbeeld geven. “Zij hebben hier een sleutelpositie. Het begint natuurlijk met een gezond aanbod van voeding, dat er betaalbare, gezonde en lekkere keuzes zijn.” Scholen kunnen zich buiten hun eigen faciliteiten ook inzetten om hun studenten beter in te lichten. “Denk aan kookworkshops of leuke projecten over voeding. Zo krijgen jongeren niet alleen de kennis, maar ook de ervaring om gezonde keuzes te maken.”

Een ongezonde levensstijl

Het frequent consumeren van fastfood kan nadelige langdurige effecten hebben. Jongeren die vaak fastfood eten, belanden snel in een patroon van suikerrijke, vette en zoute hapjes die weinig voedingsstoffen bevatten, volgens Adriaansz. “Ze nemen de ‘snelle calorieën route’ zonder de vitaminen en mineralen die je lichaam echt nodig heeft. Ze missen vaak vezels, en dat kan zorgen voor een sloom gevoel en minder energie op de lange termijn.” Jongeren die minder vaak fastfood eten en een gevarieerder en voedzamer dieet hebben, worden daar wel degelijk voor beloond. “Zij kunnen zich beter kunnen concentreren en ervaren minder energiedips. Dat is het effect van maaltijden die écht voeden, in plaats van alleen te vullen.”