“Structureel gaat er nu niks goed. Het zijn allemaal grote systemische problemen binnen de organisatie van de jeugdzorg”, zegt Jason Bhugwandass, ervaringsdeskundige in de jeugdzorg. Het rapport ‘De Stand van de Jeugdzorg 2024’, opgesteld door De Jeugdautoriteit, vermeldt dat de problemen in de jeugdsector alleen maar groter zijn geworden in plaats van kleiner. Iedereen wijst naar elkaar, niemand neemt verantwoordelijkheid. Er wordt door al het discussiëren recht over de kwaliteit van de jeugdzorg en dus ook de jongeren zelf heen gekeken.
Volgens Jason Bhugwandass is dit wat wel zou werken: accepteren hoeveel geld het kost en stoppen met de discussie over geld, strikt leiderschap vinden en kijken naar de kwaliteit van de jeugdzorg, schrappen wat niet werkt en ruimte geven aan wat wel werkt. Oftewel: minder wijzen en meer gaan doen. Dit is volgens hem een rode lijn die aangehouden zou moeten worden op de weg naar een verbeterde jeugdzorg.
De discussie over geld blijft maar door aanhouden terwijl de problemen aan de deur staan te bonken. “Als we ruimte gaan geven aan wat wél werkt gaat dat veel geld kosten, maar alléén wanneer we dat accepteren kunnen we verder”, aldus Bhugwandass. De jeugdzorg heeft voor deze geldkwestie, maar eigenlijk ook voor alle andere besluiten, een sterk leidersfiguur nodig die besluiten neemt en niet eindeloos door blijft praten. “Ik vond voormalig minister van volksgezondheid, meneer De Jonge, geen goede minister, maar hij nam tenminste wel duidelijke besluiten.” De duidelijkheid van een leider blaast volgens Bhugwandass al enorm veel leven in de jeugdzorg. “Het grootste probleem blijft te weinig eigenaarschap. Iedereen wijst naar elkaar.” Er moeten meerdere partijen verantwoordelijkheid nemen voor de fouten die zijn gemaakt. Eigenlijk heeft iedereen er wel deel in, dus wie dat doet maakt niet zo veel uit volgens Bhugwandass.
Ook wordt er door het vele wijzen en zinloos discussiëren strak over de echte kwaliteit van de jeugdzorg heen gekeken. Er zijn veel methodes die volgens Bhugwandass nog steeds worden gebruikt waarvan duidelijk is dat het niet of niet altijd werkt. “Als de kwaliteit niet goed is kun je er beter mee kappen, als de zorg eerder destructief is dan helpend dan vervalt je bestaansrecht.” Er zijn geen acute problemen in de kwaliteit van de jeugdzorg maar vooral langzaam ingesleten methodes die niet goed werken. Wat er nu gebeurd is dat er massaal overheen gekeken wordt.
Over de isoleercel die wordt gebruikt in de gesloten jeugdzorg en de uithuisplaatsing (verplaatsing van thuis naar een gesloten jeugdzorginstelling) bijvoorbeeld heeft hij op verschillende kanalen al een tegengeluid laten horen. Zijn publicatie Eenzaam Gesloten laat enorm veel zien over hoe de jeugdzorg werkt, vooral vanaf de binnenkant. Hiervoor heeft hij bij Op1 aan tafel gezeten. Als je de verhalen hoort over de jongeren die met meer trauma’s naar buiten gaan dan waar ze mee aankwamen, begin je te begrijpen dat sommigen beter thuis hadden kunnen blijven dan naar de gesloten jeugdzorg. Jongeren worden hard fysiek aangepakt wanneer ze niet meewerken, en krijgen geen betere scholing dan vmbo aangeboden binnen de gesloten jeugdzorg. Dit zijn maar enkele voorbeelden, maar zulke methodes zouden volgens Bughwandass geschrapt kunnen worden zodat er voor andere oplossingen ruimte ontstaat om te ontwikkelen.
