De Nederlandse Kankeragenda is ambitieus: door drastische maatregelen te nemen, zouden er in Nederland tot en met 2045 minstens 120.000 minder kankerdiagnoses vallen. Een van de belangrijkste speerpunten van deze agenda is het verminderen van het aantal rokers. De doelstelling is om het percentage rokende volwassenen te laten dalen van het huidige 19 naar slechts 5 procent in 2032. Is dit streven wel realistisch? 


Marcel Borst is volledig gespecialiseerd in stoppen met roken, toch heeft hij er weinig vertrouwen in: “Ik denk niet dat de doelstelling realistisch en haalbaar is. Als je echt in acht jaar tijd van 19% naar 5% wilt gaan, moet je de prijs van alle nicotineproducten minstens verdubbelen en een verbod op niet-medische nicotineproducten invoeren. 

Voor verslaafden heeft Borst een andere oplossing: ‘’Een regeling zou kunnen zijn dat zij op recept nicotinepleisters krijgen met nooit een hogere hoeveelheid nicotine dan hun huidige inname niveau.” Borst meldt dat dit wel altijd gekoppeld moet zijn aan afbouwen.

Hij benadrukt dat de invloed van de tabaksindustrie en farmaceutische lobby te groot is om dergelijke ingrijpende maatregelen snel door te voeren. Een verbod op tabak zou effectiever zijn, maar volgens Borst ook moeilijk te handhaven zonder Europese samenwerking. 

Houden Alternatieven Verslaving in Stand?
Petra, een tabaksverkoopster uit Waalwijk, is het eens met het geschetste beeld van Borst: “Een daling naar 5% is niet mogelijk, verslaafden blijven gewoon roken.” Daarnaast vinden Mensen met een lager inkomen ook alternatieven. “Wij verkopen ook ‘cigarillos’ (Een cigarillo, in het Nederlands eigenlijk spriet genoemd, is een dun soort sigaar red.), voor slechts dríe euro kun je hier al een pakje voor krijgen. Vroeger verkocht ik ze nooit en nu gaan ze met de lopende band over de toonbank. Mensen die verslaafd zijn en een lager inkomen hebben gaan gewoon opzoek naar alternatieven.’’

Een volledig rookverbod ziet de verkoopster wel zitten, alleen heeft ze er een hard hoofd in: “Ik hoop het voor de jeugd, maar door de mazen in de wet is het niet mogelijk. Of het moet op Europees niveau gaan gebeuren, want mensen zullen gewoon over de grens gaan om hun goederen te halen. Het is daar tevens ook een stuk goedkoper.’’

Nieuwe Ontwikkelingen

Dat er in 2032 niemand meer zal beginnen met roken, wat ook een streven is van de Nederlandse Kankeragenda, gaat volgens Petra niet zomaar gebeuren: “Kijk eens naar de jeugd, veel jonge kinderen vapen tegenwoordig en ze kunnen zo verslaafd raken’’. Deze nieuwe trend maakt het bestrijden van nicotineverslaving nog complexer, omdat het aanbod van verslavende producten alleen maar toeneemt. Dit gebeurt in verschillende vormen. 

Het verbod op de verkoop van tabakswaren in supermarkten was bedoeld om roken minder toegankelijk te maken. Dit heeft onverwachte gevolgen gehad voor kleinere tabakswinkels. “Bij ons in de winkel hadden wij de tabakswaren als bijverdienste, maar sinds de supermarkten het niet meer mogen verkopen, schrik ik ervan hoeveel wij dat doen.’’