Huisartsen zien de laatste tijd meer jongeren tot 24 jaar die last hebben van zelfmoordgedachten of zelfs een poging tot zelfdoding hebben gedaan. Het aantal is in vijf jaar tijd met 75% gestegen. Per 100.000 patiënten zagen huisartsen in het afgelopen kwartaal gemiddeld zeven jongeren per week om deze reden. Dit blijkt uit onderzoek van onder andere het RIVM, de GGD’en en ARQ Nationaal Psychotrauma Centrum. “Een nieuwe wet, die volgend jaar ingaat, geeft gemeenten de taak om suïcides te voorkomen. Dit biedt kansen om op lokaal niveau de samenwerking tussen huisartsen en andere zorginstellingen te verbeteren,” zegt Elke Elzinga, onderzoeker bij 113.
“Bij 1 op de 3 patiënten die met een depressie bij de huisarts komen, wordt niet doorgevraagd naar suïcidale gedachten,” zegt Elzinga, die hier onderzoek naar heeft gedaan. “Hier is ruimte voor verbetering, en daarom richten we onze trainingen voor huisartsen de afgelopen jaren nog meer op het signaleren en bespreekbaar maken van suïcidaliteit.” Deze trainingen leren huisartsen hoe ze signalen van suïcidaliteit kunnen herkennen en beter bespreekbaar kunnen maken. “De nieuwe wet zal naar verwachting de samenwerking binnen regio’s versterken,” aldus Elzinga.
Huisartsen spelen cruciale rol in suïcidepreventie
“Wij zien niet zo’n duidelijke stijging als huisartsen die waarnemen,” zegt Elzinga. Dagelijks ontvangt hulplijn 113 gemiddeld 500 hulpvragen. Ondanks intensieve inspanningen voor suïcidepreventie blijft het aantal hulpvragen hoog. Onder jongeren tot 30 jaar is er na de coronapandemie een duidelijke stijging van hulpvragen zichtbaar, aldus 113. Elzinga benadrukt dat de rol van huisartsen hierbij cruciaal is: “Zij zijn vaak het eerste aanspreekpunt en kunnen een groot verschil maken.” De nieuwe wet biedt volgens haar de kans om de aanpak op lokaal niveau verder te versterken, doordat er gerichter gekeken kan worden naar specifieke hulpbehoeften en trainingen voor bijvoorbeeld huisartsen.
Aanpak van 113
Hoewel hulplijnen zoals 113 Zelfmoordpreventie hun aanpak, zoals de manier van chatten, regelmatig evalueren en door ontwikkelen, is er sinds corona geen ingrijpende wijziging doorgevoerd in de manier waarop ze hulp verlenen. “De toename onder jongvolwassenen wordt vooral aangepakt door middel van landelijke projecten en campagnes gericht op jongeren en jongvolwassenen, om hen beter te bereiken en te ondersteunen, bijvoorbeeld bij het zoeken van hulp.”
Preventie op risicovolle locaties
Naast de samenwerking met huisartsen richt 113 zich ook al jaren op preventieve maatregelen op risicovolle plekken. Posters en waarschuwingsbordjes worden geplaatst op locaties zoals stations, in samenwerking met NS en ProRail. Op deze bordjes staat bijvoorbeeld: “Lijkt je leven uitzichtloos? Bel me, ik luister. Wat je verhaal ook is.”
Heb je suïcidale gedachten? Praat erover met vrienden, familie of een hulpverlener, of bel 113.
