De omstreden ‘skinnytok’ hashtag is weer gemakkelijk te vinden ondanks een eerdere poging van TikTok om het te verbannen. Het enige wat je hoeft te doen is het veranderen van de O in een nul en je ziet weer een oneindige hoeveelheid aan video’s van, voornamelijk, meisjes die elkaar aansporen om snel en veel af te vallen. Volgens sommigen heeft deze nieuwe community veel weg van de pro-anorexia (pro-ana) websites van vroeger. Zo ook oud-gebruiker Rosa: “Het wordt nu meer als iets badbitch-achtigs gebracht, maar het lijkt er wel op.”
Toen Rosa 13 of 14 was, zocht ze voor het eerst tips op om af te vallen, via die route kwam ze terecht bij pro-ana community’s op plekken als X (toen Twitter). Ze vertelt hoe ze chatgroepen tegenkwam waar mensen elkaar om “meanspo” vroegen. De term is een soort samenvoeging van gemeen en inspiratie. Iemand stuurt een foto van hun lichaam en de rest scheldt je uit om zo meer motivatie voor het afvallen te geven. Soortgelijke teksten als “What you eat in private doesn’t stay private” ziet ze nu op TikTok voorbij komen.
De aantrekking
Social-mediadeskundige Jacqueline Kleijer is niet verrast door de trend: “Het is een logisch gevolg van de dingen als fitfluencers die nu online veel te vinden zijn. Je wilt zelf ook graag mooi en goed bezig zijn.” Eetstoornissen beginnen vaak als een obsessie met gezond zijn, orthorexia heet dat als het te ver gaat. “Die orthorexia kan snel omslaan naar anorexia of een andere eetstoornis.” Ze vertelt hoe mensen dan eerst veel complimenten krijgen over hun übergezonde gedrag, “maar je houdt het niet vol.” Doordat deze community’s steeds populairder worden, zijn de psychologische effecten ook groter. “Ze hebben meer bereik en daarmee meer impact”, aldus Kleijer.
Voor Rosa was de aantrekkingskracht van pro-ana vooral het competitieve karakter van haar eetstoornis: “Je hebt een obsessie met hoe andere mensen eruitzien en hoe dun ze zijn.” Ze vergeleek zichzelf met de foto’s die ze voorbij zag komen en keek bij hen af wat ze deden om er zo uit te zien. Met termen als ‘wannarexia’ (want anorexia) wordt er in de community’s ook neergekeken op mensen die niet dun genoeg en dus ook niet ziek genoeg zijn. De ziekte wordt als het ware verheerlijkt. Wat skinnytok anders maakt dan die community’s is dat het gebracht wordt als een gezonde levensstijl terwijl op pro-ana het gedrag wordt erkend als stoornis.
Algoritmes
Volgens Kleijer is het ook een onderdeel van het verdienmodel van social-media bedrijven. “Ze willen zo lang mogelijk de aandacht van hun bezoekers vasthouden en daar spelen ze op in met hun algoritmes.” Om dit soort content tegen te gaan is Kleijer een groot voorstander van regelgeving vanuit de overheid: “Je kan hier zelf tijdens de puberteit bijna geen weerstand tegen bieden.”
Ook bij Rosa komen de filmpjes gewoon op haar aanbevolen pagina. “Ik denk dat mijn zoekgeschiedenis door de jaren heen daar veel mee te maken heeft.” Ze is inmiddels 24, en is al een paar jaar grotendeels hersteld, “maar als ik zo’n TikTok krijg en ik zie een heel dun iemand, kan ik niet wegkijken. Daardoor wordt het alleen maar meer gepusht.” Het bemoeilijkt ook haar herstel. Ze is nu niet meer het extreem dunne lichaam dat in zowel in pro-ana communities als op skinnytok verheerlijkt wordt. “Ze maken mensen belachelijk die precies dezelfde lichaamsbouw hebben als ik”, vertelt ze. Dat blijft wel in haar hoofd hangen.
Rosa is een verzonnen naam. In verband met privacy is ervoor gekozen om haar echte naam niet te delen.
Meer weten? Lees ons eerdere artikel over skinnytok hier:
Hoe skinnytok jongeren een verstoord zelfbeeld geeft
