Meer dan honderd miljoen dollar voor een missie van tien dagen. Door een verkeerde landing stopt de maanlander Odysseus er echter zelfs vandaag, op de vijfde dag, al mee. Ruimtevaart-consultant Erik Laan volgde de ontwikkelingen de laatste dagen. Hij wil het niet meteen een gefaald project noemen.
De missie is een samenwerking van het Amerikaanse bedrijf Intuitive Machines met NASA. Daarmee is het officieel de eerste maanlanding van een commercieel bedrijf. Maar op vrijdag ging het al mis bij de landing. Er was wel contact met de lander, maar volgens Laan met een lagere datarate (de overdrachtssnelheid van de data) dan verwacht. Dat kwam doordat bij de landing het vaartuig was omgevallen en op zijn zij lag. Hoe kan dat gebeuren? “Het is altijd een opeenstapeling van dingen die mis gaan. De belangrijkste oorzaak is de zogenoemde ‘Laser Ranger’. Met een laser schijn je op het oppervlak om te meten hoe hoog je zit. Alleen voor de lancering waren ze vergeten om bij dat apparaat een knopje om te zetten. Het werkte dus niet.”
Daarom moest geschakeld worden naar een ander instrument, wat minder nauwkeurig is. Iets anders wat mis moet zijn gegaan is dat de maanlander nog zijwaartse snelheid moet hebben gehad. “In een baan om de maan gaat dat met een kilometer per seconde. Je wil natuurlijk als je gaat landen nul meter per seconde hebben aan zijwaartse snelheid. Anders kukelt die om.”
Missie gehalveerd
Door de positie waarin de maanlander nu staat, komt er minder zonlicht op de panelen. Het lijkt één van de redenen waarom de missie is gehalveerd. Volgens Laan kan het ook met de communicatie te maken hebben. “De communicatiemogelijkheden worden mogelijk belemmerd door het feit dat die op de grond ligt. De antenne die ze voor de communicatie gebruiken heeft niet het optimale zicht richting de aarde. Het kan een combinatie zijn, maar dat is speculeren. Dat weet ik niet zeker.” Tot nu toe zijn er twee foto’s doorgestuurd die het bedrijf met de buitenwereld gedeeld heeft. Daarnaast wordt er ook data doorgestuurd, al zal dat minder zijn dan wanneer het vaartuig goed had gestaan. “Dan kan je denken aan misschien tien procent. Hoe laag de datarate is en welk deel van de missie ze nog kunnen uitvoeren weet ik niet precies.”
Toch wil Laan het geen mislukking noemen. Hij benadrukt dat het nog om een demonstratievlucht gaat. Intuitive Machines zal het als een succes zien, denkt hij. “Want ze hebben kunnen communiceren en wetenschappelijke resultaten doorsturen. Maar het hangt er een beetje tussenin. Hij is niet geland zoals het had moeten gebeuren. Maar hier gaan ze veel van leren en ik verwacht dat de tweede landing van dit bedrijf een succes zal zijn.”
Een tweede landing, want Laan kijkt al vooruit naar de volgende poging. De samenwerking van NASA met het commerciële bedrijf komt voort uit het Commercial Lunar Payload Services. Het doel van het programma is dat bedrijven betaald worden om voor bijvoorbeeld NASA vluchten naar de maan uit te voeren. Laan: “Ik verwacht wel dat dit goed gaat komen en dat bedrijven die strijden om deze contracten succesvol gaan landen op de maan. Daar is geen twijfel over.”
