Het meten van hersenactiviteit is al jarenlang volop in ontwikkeling. Door deze metingen kunnen bepaalde neurologische aandoeningen, zoals epilepsie of een hersentumor, steeds beter behandeld worden. Publieke waarden, zoals mentale privacy, staan echter onder druk. Dat benadrukt het Rathenau Instituut vandaag in de Rathenau Scan Neurotechnologie.
Neurotechnologie omvat elke soort technologie die het zenuwstelsel kan lezen en verbeteren. Deze technologie werd voorheen vooral gebruikt in het medische veld, maar wordt nu ook bij het onderwijs, defensie en de rechtspraak ingezet. Wetenschappers maken hier zorgen over. Zo is professor Pim Haselager, hoogleraar Maatschappelijke implicaties van Kunstmatige Intelligentie bij de Radboud Universiteit, bang voor de gevolgen voor de consument.
Bescherming van hersendata
“We spreken over grote mogelijkheden, maar ook over grote gevaren,” waarschuwt Haselager. “Neuromarketing neemt steeds verder toe.”. Er wordt steeds meer geïnvesteerd in hersendata. Denk hierbij aan Neuralink; een door o.a. Elon Musk opgezet neurotechnologiebedrijf dat zich richt op de ontwikkeling van implanteerbare brain-computer interfaces. Het onderzoek van het Rathenau Instituut toont aan dat de huidige beleidsmaatregelen onvoldoende bescherming bieden tegen de risico’s die neurotechnologie met zich meebrengt voor publieke waarden. Deskundigen maken zich met name zorgen over het gebrek aan transparantie bij de analyse en toepassing van neurodata.
Mentale privacy
Ook Rosanne Edelenbosch, onderzoekscoördinator bij het Rathenau Instituut, spreekt over de druk die er staat op mentale privacy. Dit betekent de bescherming van iemands gedachten en emoties tegen ongewenste toegang of beïnvloeding “Neurotechnologie is onderdeel van een bredere ontwikkeling van technologieën die steeds dichter op en zelfs onder onze huid kruipen, en intieme data verzamelen.”, toont Edelenbosch aan. “In de Rathenau Scan doen we aanbevelingen aan politici en beleidsmakers om publieke waarden te waarborgen bij de ontwikkeling en implementatie van neurotechnologie. We pleiten onder meer voor een beschermingsstrategie van neurodata op Europees niveau.”
De toekomst voor de consument
De komende jaren zullen er waarschijnlijk steeds meer consumentenproducten op de markt komen, waarmee je zelf een hersenmeting zou kunnen uitvoeren. Dit kunnen bijvoorbeeld oordopjes of hoofdbanden zijn die je met je smartphone verbindt. Consumenten kunnen deze technologie gebruiken om hun mentale welzijn te bevorderen of een intensere game-ervaring te krijgen. Daarnaast investeren grote bedrijven, zoals Neuralink, in neurotechnologie die direct in het lichaam wordt geïntegreerd via hersenimplantaten. Dit zal de behandeling van neurologische aandoeningen verbeteren.
