Na de eerste coronagolf in 2021 kwam vrij snel het vaccin. Naast veel lof was er ook veel verzet. Nu is er het rapport van het CBS dat kijkt naar de vaccinatiegraad en hoe deze beïnvloed wordt door bepalende kernmerken van sociale groepen.
Uit het onderzoek van het CBS blijkt dat effectiviteit van vaccinatieprogramma’s niet alleen af van medische beschikbaarheid. Ook maatschappelijke en sociale factoren spelen een grote rol in de besluitvorming rondom vaccinatie. De belangrijkste factoren zijn leeftijd, gezondheid, vertrouwen in de overheid en gezondheidszorg, religie en maatschappelijke participatie.
De vaccinatiegraad van Nederlanders van vijftien jaar en ouder blijkt afhankelijk te zijn van leeftijd. Ouderen hebben aanzienlijk vaker de vaccinatie gekregen dan jongeren. Sociaal-demografische factoren zoals huishoudensinkomen, opleidingsniveau en herkomst spelen ook een rol. Hogere inkomens- en educatieniveaus hangen vaak samen met een hogere vaccinatiegraad, evenals Nederlandse herkomst, vooral wanneer beide ouders ook in Nederland zijn geboren.
Belangrijkste invloeden
Religie blijkt een van de sterkste correlaties te hebben met de vaccinatiegraad. Personen zonder religieuze overtuiging hebben aanzienlijk vaker de vaccinatie ontvangen (89%) in vergelijking met mensen die een religie belijden, zoals moslims (59%), protestanten (84%) en andersgelovigen (78%). Het onderzoek toont ook aan dat maatschappelijke participatie een rol speelt in de vaccinatiebereidheid. Mensen die vrijwilligerswerk verrichten of actief zijn bij een vereniging zijn vaker gevaccineerd dan degenen die dat niet doen. Verder is een duidelijk verband tussen vertrouwen in de Tweede Kamer, gezondheidszorg en vaccinatiegraad vastgesteld. Mensen met meer vertrouwen in deze instituties hebben significant vaker de vaccinatie ontvangen dan degenen die minder vertrouwen hebben.
Beperkingen van het onderzoek
Personen die ervoor kiezen om de informatie van hun vaccinaties niet te delen, kunnen de gerapporteerde cijfers beïnvloeden. Bovendien is dit onderzoek niet volledig in staat geweest om gedragingen aan het begin en het einde van de pandemie te documenteren, wat een verschil in vaccinatiegraad tussen de start- en boosterfases kan verklaren.
Nieuwe booster ronde
Op dit moment worden nog boosters gezet. Op advies van de Gezondheidsraad worden alleen nog mensen in de risicogroepen opgeroepen voor een booster. Julia Spoormakers is een van de mensen die werd uitgenodigd voor de booster. Zij heeft, ondanks dat ze zich bewust is van de risico’s, besloten om de booster niet te halen. “ik heb de eerste prikken wel gehaald maar nu haal ik alleen nog de griepprik”. Dit lijkt een groter fenomeen in Nederland te zijn. Sinds de eerste vaccinatie is er sprake geweest van een afnemende trend. Steeds minder mensen halen de prikken, vooral bij de boosters. Het RIVM wil nu geen uitspraken doen over de hoeveelheid prikken die worden gezet: “we zitten nog volop in het proces”.
