De kans dat Fumio Kishida en Kim Jong-Un binnenkort met elkaar aan tafel zitten is te verwaarlozen. Dat denkt Korea-kenner Casper van der Veen. Het verzoek van de Japanse premier om gesprekken te voeren met Noord-Korea werd direct van tafel geveegd door het communistische land.

Premier Kishida verzocht Noord-Korea begin deze week om een topontmoeting te regelen tussen hem en Kim Jong-Un. Het zou de eerste ontmoeting zijn tussen leiders van beide landen in twintig jaar. Alleen weigeren de Noord-Koreanen dus. Volgens Korea-deskundige Van der Veen lijkt zo’n ontmoeting op dit moment ver weg. “Er valt voor Noord-Korea op dit moment te weinig te winnen. Alles wat ze nodig hebben krijgen ze nu al van Rusland en China.”

Toch zet Japan dus in op overleg. Van der Veen ziet daar twee redenen voor. “Japan is er veel aan gelegen om de spanningen die er nu zijn terug te brengen.” Sinds een paar maanden heeft Noord-Korea het aantal raketproeven weer opgevoerd. Veel rakketten vliegen daarbij over Japans grondgebied. “Er hoeft er maar één uit de lucht te vallen. De gevolgen zijn dan niet te overzien.”

‘Gevoelig onderwerp’

De andere beweegreden is een historisch gevoelig punt. In de jaren ’70 en ’80 van de vorige eeuw werden Japanners ontvoerd naar Noord-Korea. Zij moesten spionnen helpen met bijvoorbeeld het leren van de Japanse taal. “Officieel zijn er maar tientallen ontvoeringen geregistreerd, maar er wordt aangenomen dat het wel om veel hogere aantallen gaat”, zegt Van der Veen. “De huidige premier denkt ‘ik waag weer een poging om deze mensen of hun lichaam terug te krijgen’.”

Door over dat onderwerp te beginnen, maakt hij zich niet populair. In Noord-Korea, maar ook Zuid-Korea en China, wordt Japan nog altijd gezien als de kolonisator van voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog. “Dat is nog steeds een open zenuw, omdat Japan daar nooit echt excuses voor heeft aangeboden. Door over die ontvoerde mensen te beginnen, heeft Noord-Korea eigenlijk geen zin meer om te praten.”

Met Zuid-Korea zijn de banden de laatste jaren juist een stuk beter geworden. Japan neemt zelfs deel aan een militaire oefening van het land met de Verenigde Staten. Noord-Korea is ondertussen meer de kant van Rusland opgetrokken. “Wat uniek is aan het samenwerken tussen Noord-Korea en Rusland, is dat het voor het eerst de rollen omgedraaid zijn. Normaal is het Noord-Korea dat van alles nodig heeft. Nu hebben ze een betere onderhandelingspositie.”

Van der Veen ziet daarom weinig toekomstperspectief voor gesprekken tussen Japan en Noord-Korea. “Eerlijk gezegd zie ik zelf niet zo goed waar zulke gesprekken toe gaan leiden. De Noord-Koreanen denken ook van, ‘wat moeten wij van Japan?’.” Hij wijst er op dat het land nooit uit zichzelf het militaire en nucleaire programma gaat ontbinden. Zeker nu het land door de banden met Rusland sancties makkelijker kan omzeilen. “Japan heeft simpelweg te weinig te bieden. Zulke initiatieven zullen toch echt vanuit de VS of Zuid-Korea moeten komen.”

FOTO: EPA/Jiji Press