Volgens experts trekt het klimaat steeds verder naar het noorden toe, wat de kansen op grootschalige wijnproductie in Nederland groter maakt. Frankrijk en Italië zijn al eeuwenlang de grootse wijnproducenten van de wereld, maar door klimaatverandering wordt het voor beide landen steeds moeilijker om op grote schaal wijn te produceren.
Wijnproductie is op dit moment nog maar een kleine sector in Nederland. In de Franse wijnstreek Bordeaux is zo’n 120.000 hectare aan wijngaarden aangeplant, terwijl dat in Nederland slechts 275 hectare is. De meeste wijnboeren in Nederland zijn te vinden in Gelderland. Iets zuidelijker vind je in Limburg de meeste hectare wijngaarden.
Doordat de grond in Nederland nog niet op alle plekken dusdanig geschikt is om wijn op te verbouwen, is het lastig voor wijnboeren om op grote schaal wijn te kunnen produceren. Om die reden wordt de prijs in de ogen van de consument vaak te hoog. Tóch ziet wijnproducent Ilja Gort dat anders. Naast wijnproducent is Gort presentator van zijn eigen programma ‘Gorts Wijnkwartier’ waarin hij mensen kennis laat maken met de wereld van wijn. In zijn programma sprak hij meerdere keren over onder andere de prijs van het kopen en produceren van wijn. “De prijs is in mijn ogen niet te hoog maar Nederlanders willen niet veel geld uitgeven voor goed eten en dus ook niet voor goede wijn. Dus ja, dan zit je als producent wat dat betreft in het verkeerde land.” Aldus Gort
Hoge kosten
Wijnchateaus hebben hoge kosten aan de wijngaarden zelf, de apparatuur voor het verwerken van de druiven én het personeel. Waardoor het voor de wijnboeren moeilijk is om het hoofd boven water te houden. “Ondanks dat Nederlandse wijn steeds beter wordt, zie je toch regelmatig wijnboeren afhaken omdat ze het financieel niet rondkrijgen de prijs te houden,” aldus Gort.
Groesbeek kent het grootste biologische wijnbedrijf van Nederland; Colonjes. Eigenaar Adam Dijkstra merkt ook dat het moeilijk is om in Nederland te slagen met alleen de productie van wijn. “Wij redden het niet met alleen het produceren van wijn. Onder andere om die reden verzorgen we op de wijngaard ook excursies.”
Strijd tussen Frankrijk en Italië
Terwijl het in Nederland nog vrij lastig is om op grote schaal wijn te produceren, is dat in Frankrijk en Italië niet het geval. De twee grootmachten kunnen gezien worden als de twee grootste wijnlanden ter wereld. Het is niet onbekend dat deze landen al eeuwenlang de strijd voeren om nummer één als het gaat om wijnproductie. Afgelopen negen jaar mocht Italië zich de kampioen noemen, maar de verwachting is dat de Fransen de Italianen van de troon gaan stoten.
Maar door de klimaatverandering en extreme hagel van afgelopen jaar is het voor de Italiaanse wijnboeren steeds moeilijker om grote hoeveelheden wijn te produceren. “De hagel slaat de kleine bloemetjes weg, waar uiteindelijk de druiven uitkomen. Die hagel heeft dan grote invloed op het uiteindelijke verloop van de rest van de groei,” vertelt sommelier Thomas Traa.
Ook in Frankrijk zal het steeds moeilijker worden om wijn te verbouwen. “Door de tempratuurstijging komt het in Frankrijk steeds vaker voor dat het veertig graden is, wat de kans op droogte en branden ook weer groter maakt,” aldus meteoroloog Jacco van Wezel.
Ook Ilja Gort, die eigenaar is van het chateau ‘Gort & Gort’, dat zo’n twintig kilometer ten noorden van Bordeaux ligt, zegt last te hebben van temperatuurstijging. “We hadden deze zomer tempraturen van boven de veertig graden en daar houden de druiven niet van.” Het is dan ook nog maar de vraag of je in de toekomst in Frankrijk en Italië nog steeds zo makkelijk wijn kunt produceren. “Het klimaat dat ze vroeger in Italië en Frankrijk hadden trekt eigenlijk langzaam naar boven toe,” volgens Van Wezel.
Zo merkt ook Traa op: “In Zuid-Engeland kunnen ze tegenwoordig al fantastische, mousserende wijnen verbouwen die ook wel worden vergeleken met de bubbels en champagnes van de jaren ‘70.”
Klimaat en wijn
Wijn is een natuurproduct dat met extreme zorgvuldigheid gemaakt moet worden. “Het belangrijkste is dat je balans hebt in de wijn. Je moet een druif oogsten die balans heeft tussen verschillende factoren zoals rijp fruit, zuren én genoeg suikers om een bepaald alcoholpercentage te produceren,” aldus Traa.
(tekst gaat verder onder foto)
“Het belangrijkste is dat je balans hebt in de wijn“
Thomas Traa | Sommelier bij NOTK-Rotterdam
Daarnaast vertelt Traa dat alle seizoenen hierin even belangrijk zijn. Tegenwoordig zijn er twee hoofdfactoren welke dreigend zijn voor de groei van een druif: neerslag en zon. “We hebben al een paar zomers lang het geluk dat er een buitje regen valt voordat de boel gaat afsterven, dus dat is echt net op tijd. We maken regelmatig mee dat door de warmte de wijnstokken in de overlevingsmodus gaan en dan vervolgens geen druiven meer produceren,” vertelt Gort.
Zon op zichzelf is niet slecht voor de druiven. Het zorgt er namelijk voor dat een druif suiker ontwikkelt welke later, door middel van gisting, omgezet wordt in alcohol. Maar te veel zon is wel slecht, naast uitdrogingsgevaar is een te hoog alcoholpercentage een nadelig gevolg. “Je wil geen wijn hebben met een alcoholpercentage van boven de 13%. Daar wordt de wijn log en zwaar van,” aldus Ilja Gort. Daarnaast zijn er afspraken gemaakt over de percentages alcohol die een wijn mag bevatten.
Hoewel druiven voornamelijk groeien in warme landen, hebben ze ook vorst nodig. “Deze vorst is zelfs zo belangrijk dat tropische landen als Frankrijk en Italië langzamerhand te warm worden, terwijl het klimaat van Nederland er eigenlijk alleen maar beter op wordt,” volgens Van Wezel. Ook Traa beaamt dit: “Wat vaak vergeten wordt is dat het ook koud moet zijn in de winter, hierdoor kan de wijnstok tot rust komen.”
Wijnproducenten over de hele wereld zetten alles op alles om de gevolgen van klimaatverandering op wijn tot het minimum te beperken. Zo kunnen ze de wijnstokken anders snoeien of opbinden, zetten ze vuurkorven in de wijngaarden tegen vorst én vliegt er zelfs een helikopter laag over de wijngaarden om te dienen als vorstventilator. Daarnaast houden wijnhuizen rekening met de tijd van het oogsten vertellen zowel Gort als Dijkstra. Wijnstokken kunnen honderden jaren oud worden. Hierdoor zitten de wijngaarden al generaties lang in een familie. Door klimaatverandering zijn chateaus gedwongen om op andere manieren wijn te gaan verbouwen. “Zo zijn ze in Bordeaux bijvoorbeeld bezig met andere druivenrassen. Druiven uit streken waar het nog warmer is, zoals in Portugal,” vertelt Gort.
(tekst gaat verder onder foto)
Nederland in de toekomst een groot wijnland
Het is dus bekend dat de wijnsector in Nederland nog niet heel groot is. Nederlandse wijngaarden kunnen nog niet in grote hoeveelheden wijn produceren, mede doordat het te koud is of dat de grond nog niet goed genoeg is. Toch verwacht meteoroloog Jacco van Wezel dat we in de toekomst toe gaan naar het klimaat dat ze vroeger in Bordeaux hadden. “De grond in Nederland wordt door de tempratuurstijging ook alleen maar meer geschikt voor het verbouwen van wijn,” zegt Jacco van Wezel.
“De extremen in nederland zijn minder dan in Italië en Frankrijk”
Adam Dijkstra | Eigenaar Colonjes
Zoals het er nu naar uitziet is dus de verwachting dat we in de toekomst in grotere hoeveelheden wijn kunnen gaan produceren. Of we daadwerkelijk ook mee kunnen gaan doen met de grote jongens is nog maar de vraag. Volgens wijnexpert Ilja Gort zullen we de smaak in ieder geval nooit gaan overtreffen. “In Nederland kun je steeds betere wijn maken. Ik heb laatst nog een heel erg lekker wijntje op uit Nederland. Maar het niveau van de Bourgogne zullen ze nooit kunnen halen.”
