In 2024 zijn weer meer journalisten in Nederland lastig gevallen, meldt Persveilig. Maar weten de studenten van Fontys Journalistiek Tilburg eigenlijk wel wat ze moeten doen in onveilige situaties? “Ik heb al een keer een boze bron gehad, dat vond ik lastig”

De cijfers

Volgens Persveilig zijn er in 2024 ongeveer 249 meldingen gedaan. Dat is een stijging van 31 meldingen ten opzichte van 2023 en een stijging van 51 meldingen ten opzichte van 2022. Bij de meeste meldingen gaat het om bedreigingen, discriminatie, intimidatie of fysiek geweld. Deze incidenten vonden mondeling plaats, maar ook via sociale media. Er is een opvallende stijging te zien van incidenten die zich hebben voorgedaan tijdens demonstraties, met de pro-Palestijnse demonstraties bij de Universiteit van Amsterdam als uitschieter.

Lesaanbod

Momenteel zijn er op de opleiding van Fontys Journalistiek drie momenten waarop de studenten over persveiligheid kunnen leren. Ten eerste de videotrainingen voor de eerstejaars. Ten tweede is er een Persveilig training voor studenten in de hoofdfase. En ten derde is persveiligheid een aandachtspunt tijdens de stage(s). De videotrainingen en workshops worden georganiseerd door Persveilig zelf. Voor scholen die de opleiding journalistiek aanbieden, is het niet verplicht om les in persveiligheid te geven. “Daar kiezen de scholen zelf voor”, aldus woordvoerder Myrte Derks van Persveilig. “Inmiddels komen we jaarlijks op veel scholen en we zien heel graag dat de PersVeilig trainingen een vast onderdeel worden van het curriculum.”

Onvoldoende

Maar niet elke student is het eens met de manier waarop persveiligheid als onderdeel van het curriculum wordt aangeboden. Zo vindt Niels, tweedejaars student, dat het aanbieden van trainingen belangrijk is, maar dat het aanbod eerder voorbij mag komen in de opleiding. “Ik ben wel een keer aangesproken door vervelende jongeren. Dat liep niet uit de hand of zoiets. Ik wist een beetje wat ik moest doen, maar als ik eerder de persveiligheidstraining zou hebben gehad, had ik beter geweten hoe ik moest handelen”, zegt de student. Tom en Bryanne, tevens tweedejaars studenten van FJ sluiten zich bij Niels aan. “De trainingen waren vooral gericht op fysieke en gevaarlijke situaties, terwijl we ook moeten weten wat we moeten doen bij incidenten die online gebeuren, of situaties die eerder vervelend zijn dan gevaarlijk.”

Relevantie

Harmen Groenhart, onderwijsmanager en verantwoordelijke voor het curriculum van de opleiding, vindt dat er meer gedaan moet worden aan het informeren van en begeleiden bij persveiligheid. “Het probleem is wel dat er onderwerpen zijn waar studenten geen interesse in tonen, tot het relevant wordt”, zegt Groenhart. Hier verwijst hij naar de lage opkomst van studenten bij de persveiligheidstrainingen van een paar jaar geleden. “Daarnaast is het ook een prioriteitsvraagstuk. Persveiligheid is een van de vele onderwerpen die we aanbieden en behandelen op de opleiding, en we kunnen maar een beperkt aantal dingen doen. Plus als studenten niet komen, is een ruim aanbod ook zonde van de tijd en ruimte die we hebben.”

Ontwikkeling voor het gevoel

Groenhart voegt daaraan toe dat persveiligheid een onderwerp is waar je wel les in kan aanbieden, maar het uiteindelijk ook een proces is dat je zelf door ervaring moet leren. “Een goede journalist leert uiteindelijk hoe ver die kan gaan. Het is als student belangrijk dat je geen gevaarlijke situaties opzoekt, maar het is in zekere mate ook belangrijk om mee te maken hoe het is als de relatie tussen jou en je bron schuurt”, zegt Groenhart. Daarnaast is het ook een lastige ethische kwestie in het algemeen. Niet iedere bron weet hoe de pers werkt. Als een artikel dan niet goed valt bij een bron, zijn wij daar eigenlijk niet altijd verantwoordelijk voor. Wel kunnen we als journalisten en docenten zorgen dat de relatie tussen de student en bron hersteld wordt.”

Wat te doen?

De onderwijsmanager voegt eraan toe dat wanneer een student zich onprettig of onveilig voelt in een situatie, dat de coach en coördinator van de onderwijseenheid het eerste aanspreekpunt zijn. “Wij zijn verantwoordelijk voor een veilige leeromgeving. Je bent als student kwetsbaar en je moet niet zelf dingen gaan uitzoeken.”

Mocht je als student van Fontys Journalistiek vragen hebben over persveiligheid, informeer bij je coach of raadpleeg Canvas (kennisbank).