Terwijl het in Cannes bij het Filmfestival steeds conservatiever wordt zien ze bij het Amsterdam Fashion Institute, AMFI, juist het tegenovergestelde. Vrouwen tepels die verborgen moeten blijven in Cannes, mogen op de opleiding gezien worden, volgens Michelle Braspenning, modestudent aan het AMFI. “Ik zie op school alles voorbijkomen: van doorschijnende shirts zonder bh tot mensen verkleed als heuse Disney-prinsessen.”

Het Filmfestival in Cannes neemt een conservatieve wending

Zoals eerder benoemd is bloot verboden op de rode loper, maar ook volumineuze outfits zijn dit jaar niet toegestaan. Volgens Braspenning noemen ze twee uiterste. “De mooiste en meest extravagante jurken zijn vaak met een lange sleep. Dit is de kunst, en die halen ze nu weg.” Of dit dan bij de huidige modecultuur past? Volgens Braspenning niet. “Je ziet steeds vaker tepels bij vrouwen op de catwalk, en op straat.” De achterliggende gedachte is volgens het Filmfestival zelf een kwestie van fatsoen. 

Hoe gaat dit dan op de modeopleiding?

“Op het AMFI wordt het niet conservatiever. Niemand houdt zich aan trends. Mensen hebben echt hun eigen stijl. Je kan het verglijken met een catwalk.” Ook zie je volgens haar regelmatig studenten rondlopen in doorschijnende tops zonder bh eronder. “Het maakt de docenten niets uit wat je aanhebt.” Ook bij de designkant van de opleiding ben je vrij om te ontwerpen wat je wilt. 

Wat is de invloed van de ‘male gaze’ op de huidige modecultuur?

De term ‘male gaze’ komt oorspronkelijk van kunstcriticus John Berger. Hij merkte op dat bij Westerse schilderskunst vrouwen bijna altijd naakt afgebeeld worden. Filmwetenschapper Laura Mulvey’s definitie van het concept sluit hierbij aan. Vrouwen worden in films vaak ondergeschikt aan mannelijke personages. Ze worden vaak seksueel geobjectificeerd, bijvoorbeeld in strakke jurkjes met een diepe decolleté. 

Zou het kunnen dat het Cannes Filmfestival zich ook los wilt koppelen van deze ‘male gaze’? Volgens Braspenning “Ik denk zeker dat de male gaze een invloed heeft. Als vrouwen niet op die manier geseksualiseerd zouden worden dan was er ook geen probleem met naaktheid en/of tepels van vrouwen. Verder denk ik wel dat de male gaze meer een rol speelt bij naaktheid van vrouwen in het algemeen, en niet per se bij het Filmfestival. Het Filmfestival lijkt steeds meer een modeshow te worden. Het eerste wat ik zelf elk jaar denk is namelijk: omg ik moet de mode in de gaten houden. Ik denk dat steeds minder mensen met de films bezig zijn, en dat dit ook een rol meespeelt.”

Gen-Z kiest vaker voor wijde kleding. Is dit puur de huidige modetrend of zit hier meer achter? “Ik denk dat de male gaze hier wel écht mee te maken heeft. Ik draag nu ook liever grote en wijde broeken. En als ik dan wel een keer iets straks draag, dan ben ik zo bewust van mezelf.” Volgens Braspenning zie je dat Gen-Z kiest voor een combinatie van comfortabel, maar stylish door het dragen van wijde kleding. “Het is een combinatie van afkeren tegen de male gaze en feminisme. F*ck die gasten. Ik draag gewoon lekker wat ik wil.”

In de week van 19 tot 25 mei vind in Den Bosch de sample sale van My Jewellery plaats. Studenten als Vera (18) stonden in de rij voor goedkope kleding. “Sommige meiden duwden je gewoon keihard aan de kant”, vertelt ze. “Maar ondanks de chaos zou ik zo weer gaan.” Sample sales winnen aan populariteit. En lijken op het eerste gezicht een slimme manier om van overtollige kleding af te komen. Maar volgens duurzaamheidsonderzoeker Luuc Brans, die zich richt op de fast fashion-industrie, zijn ze eerder een tijdelijke pleister dan een structurele oplossing.

Scherpe prijzen stimuleren koopgedrag

Vera bezocht op woensdag 21 mei de sample sale van My Jewellery. “Niks had mij hierop kunnen voorbereiden. Ik dacht dat ik gemeen was, maar dit was next level.” Toch ziet Vera ook voordelen: “Als student zijn die prijzen superfijn. Maar je hebt zó zeven items in je mandje, en dan loopt de rekening alsnog snel op. Ik denk dat ik bijna alles ook voor de volle prijs had gekocht, op één of twee twijfelgevallen na.” Volgens Brans werken sample sales vooral koopgedrag in de hand. “Als mensen het dragen is dat prima, maar als het na een maand alweer op Vinted staat of in de prullenbak belandt, dan heeft zo’n hele sample sale geen enkele zin.”

Voorkomen van verspilling, maar geen structurele oplossing

Volgens Brans kunnen sample sales wel degelijk een positieve rol spelen: “Als de kleding niet wordt verkocht, wordt het vaak vernietigd. In dat opzicht is een sample sale beter, het is goed als consumenten zich realiseren dat mode ook uit een oudere collectie kan komen.”

Toch is Brans kritisch. “Sample sales lossen slechts een klein stukje van het probleem op. Het echte probleem zit dieper: we produceren simpelweg véél te veel. Daar ligt de kern die moet worden aangepakt.”

Volgens Brans moeten we ook kritisch kijken naar hoe sample sales gepresenteerd worden: “Elke vorm van aanbod stimuleert kopen, en dat is juist het probleem. Zeker als er wordt gesuggereerd dat het duurzaam is, terwijl het dat in de praktijk nauwelijks is. Mode hoeft niet altijd het nieuwste van het nieuwste te zijn.”

Social media en merktrends stimuleren sample sales

Volgens Brans is de toename van sample sales deels te verklaren door social media: “Het is er altijd wel geweest, maar je ziet het nu vaker voorbij komen. Dat maakt het populairder. Daarnaast komt het ‘kopieergedrag’ van merken ook voor: als het ene merk een sample sale doet, volgen de anderen snel.”

Sample sales vinden vaak plaats aan het einde van een seizoen, als nieuwe collecties binnenkomen. Maar wat gebeurt er met de items die zelfs dán niet verkocht worden? “Die worden meestal vernietigd en anders eindigen ze op afvalbergen in Afrika of zelfs langs de weg. Dat is gewoon een groot probleem.”