Theatermaker Madeleine Matzer
“Dat het gelukt is om een publiek te bereiken dat niet geregeld naar het theater gaat. Dat vind ik wel kicken,” vertelt Madeleine Matzer (1958), oprichtster van Matzer Theaterproducties. Met voorstellingen als ‘Je kunt me gerust een geheim vertellen’ en ‘Broos’ heeft Madeleine in de afgelopen 20 jaar een blijvende maatschappelijke impact gemaakt en een groot en divers publiek naar het theater getrokken. Dit heeft ze gedaan door onderwerpen zoals dementie, te vertalen naar een voorstelling waar mensen zich in herkennen. Inmiddels is het tijd om een stapje terug te doen. Op 1 januari 2025 heeft ze haar bedrijf overgedragen aan Martine Manten en Agnes Bolwiender. En op 13 april gaat ze definitief met pensioen.
Hoe voelt het om na zo’n lange tijd met pensioen te gaan?
Pensioen vind ik een beetje abstract, want dat doen oude tantes en zo voel ik me nog helemaal niet. De overgang verliep geleidelijk en ik heb lang de tijd gehad om mezelf en mijn bedrijf goed voor te bereiden op mijn vertrek. Ongeveer zeven jaar geleden wist ik dat ik met pensioen zou gaan en drieënhalfjaar geleden ben ik tot het besluit gekomen om mijn functie op te delen en het bedrijf met veel vertrouwen over te dragen aan Martine Manten en Agnes Bolwiender. Sinds 1 januari heeft Martine de taken van artistiek leider overgenomen en Agnes de taken van zakelijk directeur. Het is voor mij dan ook prima om deze laatste paar maanden hier nog een voorstelling te maken en niet meer die eindverantwoordelijkheid te dragen.
“Pensioen vind ik een beetje abstract, want dat doen oude tantes en zo voel ik me nog helemaal niet”
Voelt het alsof er een last van uw schouders afgevallen is?
Wat ik heel fijn vind is dat ik nu dingen mag in plaats van dat ik dingen moet. Ik zal zo nu en dan ook denken: “Oh god, wat moet ik nu doen?” Maar nu kan ik gaan nadenken over: “Waar heb ik eigenlijk zin in?” Ik ben ook heel nieuwsgierig naar wat de toekomst gaat brengen. Ik heb 20 jaar aangestaan, dus het zal even wennen worden. De overgang voel ik vooral in mijn lijf. De eindverantwoordelijkheid van het regisseren ben ik nu kwijt, ondanks dat dit een last is die ik altijd met veel liefde en plezier gedragen heb. Het geeft een ontspanning die ik nog niet zo goed ken. Ik vind het dan ook heerlijk om nu het bedrijf over te dragen aan anderen. Ook vind ik het fijn om daar nog even onderdeel van uit te mogen maken, voordat ik na 13 april de deur achter me dichttrek.
“Het geeft een ontspanning die ik nog niet zo goed ken”
Welke voorstelling, door u bedacht en geregisseerd, ligt u het dichtste aan het hart?
Dat is een erg lastige vraag. Het zijn er veel en het is ook afhankelijk van de periode, waarin je ze maakt.
Ik denk dat Je kunt me gerust een geheim vertellen, me het nauwst aan het hart ligt. Deze is gemaakt naar aanleiding van de 14 jaar dat mijn moeder alzheimer heeft gehad. Ook Broos is me erg dierbaar. Deze voorstelling is geschreven vanuit het perspectief van een vrouw, die een zorgintensief kind krijgt. Beide voorstellingen worden nog altijd goed ontvangen en brengen het gesprek over deze onderwerpen op gang. Mensen erkennen zich erin. Het ontroert me enorm dat het gelukt is om een voorstelling te maken die mensen zoveel geeft, brengt en zo raakt.
Wat ik de laatste jaren doe brengt alles samen wat ik kan en wat ik in al die tijd heb opgebouwd. Ik ben opgegroeid met het idee dat ik de wereld graag een beetje mooier wil maken en ik heb het gevoel dat ik dat met deze voorstellingen ook echt doe. Met behulp van nagesprekken aan het einde van een voorstelling wil ik een diepere relatie aangaan met het publiek en mensen met elkaar verbinden, ook als zij het aanvankelijk niet met elkaar eens zijn. Alles wat ik kan, van regisseren tot een neus hebben voor wat er nodig is in het hier en nu, komt allemaal samen.
“Ik ben opgegroeid met het idee dat ik de wereld graag een beetje mooier wil maken”
Welke aspecten van het vak gaat u niet zo missen?
Wat ik niet zo ga missen is dat je bij het maken van voorstellingen telkens opnieuw publiekelijk examen aflegt. Iedere keer wordt alles wat je doet beoordeeld. Na veel voorbereiding komt er een moment dat je de voorstelling gaat tonen. Vergelijk het met het maken van een toets. Het kan heel goed gegaan zijn en toch kan er een gevoel overblijven van: ‘Oh my god, welke beoordeling krijg ik?’ De spanning van hoe de ogen van een ander die ernaar kijken. Dat went nooit.
Voordat u de deur achter u dichttrekt, vindt op 12 en 13 april het MATZER Festival plaats. De voorstellingen Sweet Revenge, When I’m with you en Het goede heertje van Verkade zullen onderdeel uitmaken van deze carrousel.
Sweet Revenge heeft in meerdere opzichten de basis in uw werk gelegd. Wat is er na het maken van deze voorstelling veranderd?
Sweet Revenge is gemaakt voor het Huiskamerfestival in Zuid-Afrika in 2009. Je maakt een voorstelling voor een andere cultuur met een andere taal. Ik moest mezelf afvragen: Wat is universeel? Wat is er belangrijk? Voor mij is dat het mooie verhaal. Wij speelden een voorstelling over de kleinste woning in een township, van de plaats waar het huiskamerfestival plaatsvond. Sweet Revenge is het begin van voorstellingen die nog soberder en oprechter zijn dan alles wat ik daarvoor heb gemaakt. Dit heeft een hoop teweeggebracht in hoe ik voorstellingen graag zie en hoe ik graag regisseer. Ik vind het belangrijk je als publiek eigenlijk niet zo goed weet of je naar de acteur of het personage kijkt.
Hoe zal het muziekalbum When I’m with you vertoond worden?
When I’m with you is een album met de mooiste muziek uit de voorstellingen, geschreven door componist Helge Slikker. Van dit album gaan Lottie Hellingman, die op dit moment de sterren van de hemel speelt in de musical Malle Babbe over het leven van Rob de Nijs en in veel voorstellingen van Matzer heeft gespeeld, samen met Helge een intiem huiskamerfestival maken. De selectie voor dit festival is bijna onmogelijk te maken, want Helge heeft zoveel prachtige muziek gemaakt.
Wat is uw favoriete nummer uit het concert?
Er zijn er een hele hoop nummers die ik heel erg mooi vind. Misschien vind ik het origineel van Father’s Blanket wel de allermooiste. Deze is gezongen door Lottie en is geschreven voor de voorstelling De Eenzaamheid van de Priemgetallen. Lottie zong Father’s Blanket live, terwijl iemand anders aan het spelen was. Dit zorgde voor kippenvel. Ook vind ik No easy bird, uit Marilynn Monroe en Spirits Free uit Everybody Happy prachtig. Ze gaan alle drie door merg en been.
Welke affiniteit heeft u met het goede Heertje van Verkade?
Het goede heertje van Verkade stond al heel lang op mijn verlanglijstje en het is op verzoek van de Verkadefabriek gemaakt. Toen de Verkadefabriek nog een koekjesfabriek was, heeft het in de jaren 1960-1970 een boekhouder gekend die fraude heeft gepleegd. Die boekhouder is in de gevangenis terechtgekomen, waarna hij later een accountant geworden. Ik vond dat een mooi en wonderlijk verhaal. Samen met Simon Heijmans, maker van de podcast de Brand in het Landhuis, heb ik deze voorstelling gemaakt.
Hoe gaat uw leven er na het MATZER Festival uitzien?
Ik ga niet stoppen met werken, maar ik stop wel bij Matzer. Ik blijf schrijven, want daar heb ik ongelooflijk veel plezier in en dat blijk ik ook te kunnen. Verder ga ik het zien. Het voelt ook alsof ik een heel nieuw leven vorm te geven heb. Er ligt een nieuw avontuur voor de boeg. Wat dat gaat worden en wat er langs zal komen, dat weet ik nog niet. Ik weet ook nog niet of dit mijn laatste voorstelling is. Als ik dat niet wil, hoeft het niet. Er is altijd wel vraag naar mensen die goed kunnen regisseren. Het is dubbel. Ik heb met enorm veel liefde, plezier en inzet dit bedrijf opgebouwd en ook draag ik met ontzettend veel plezier en vertrouwen over. Ondanks dat het ook een heel groot deel van mijn leven is geweest.
“Het voelt ook alsof ik een heel nieuw leven vorm te geven heb”
