Al weken domineert Signal de Google Play Store en de App Store. De grootste concurrent van WhatsApp heeft sinds de komst van Donald Trump een flinke opmars gemaakt. Gaan wij straks allemaal overstag?
Signal
Maar wat is Signal eigenlijk. Signal is een berichtenservice, vergelijkbaar met WhatsApp, maar met een sterkere focus op privacy. De app wordt beheerd door een non-profitorganisatie en heeft daardoor geen commerciële belangen, zoals het verkopen van gebruikersgegevens aan derden—iets wat WhatsApp wél doet.
“Meta, het bedrijf achter onder andere WhatsApp, Facebook en Instagram, is een gigantische onderneming die niemand ontziet. Ze weten met wie je praat, wanneer je berichten verstuurt, welke links je deelt en waar je interesses liggen—ook al beweren ze soms van niet,” begint techjournalist Wesley Akkerman.
Privacy by disaster
Dit is iets wat WhatsApp al jaren doet, maar waarom maken mensen zich nu opeens zoveel zorgen over hun gegevens en online veiligheid? Volgens Vincent Böhre, directeur van Stichting Privacy First, ondernemen de meeste mensen pas actie wanneer er iets misgaat. “Privacy by disaster. Veel mensen gebruiken vaak hetzelfde wachtwoord, totdat er een groot datalek plaatsvindt. Pas dan realiseren ze zich hoe belangrijk het is om hun gegevens beter te beschermen. Bij de inauguratie van Donald Trump als president van de Verenigde Staten schrokken mensen van het beeld dat de hele ‘Big Tech’-industrie letterlijk achter Trump stond. Dat schrok mensen af.”
De uitslag van de Amerikaanse verkiezingen startte een kettingreactie richting de opmars van Signal in Nederland. Volgens Signal-directeur Meredith Whittaker groeide het aantal aanmeldingen sinds begin dit jaar al met 25 keer. Ter vergelijking: in België, waar Signal eveneens de meest populaire app is, was de groei 2,5 keer. Dankzij de explosieve toename in Nederland staat het land nu op de vierde plaats in de top vijf van Signal-gebruikers wereldwijd.
‘Traditionele media zijn geen fan van Trump, maar jongeren volgen dat niet.’
Gebruiken jongeren Signal?
“Signal is een app waar Donald Trump niet enthousiast over is, omdat deze buiten zijn Big Tech-kring (zoals eerder vermeld) valt. Traditionele media, zoals NOS, RTL Nieuws en kranten, zijn kritisch op Trump. Omdat Signal als een soort tegenhanger wordt gezien, krijgt het in die media veel aandacht. Jongeren consumeren nieuws op een andere manier, waardoor dit hen minder snel bereikt” verklaart Böhre, maar Akkerman denkt dat je die conclusie niet zomaar kan trekken: ”Ik kan op deze vraag geen antwoord geven, want Signal houdt die gegevens niet bij. Dus is die data niet beschikbaar. Het is ook maar net waar je interesses liggen. Je kan het niet weten.”
En toch ziet Akkerman een groep van mensen die Signal graag gebruiken. ‘Veel journalisten, activisten en mensen die iets meer weten over technologie en dataverwerking zijn heel erg bereid om veel sneller over te stappen naar een veel beter beveiligd platform, zodat ze niet gevolgd kunnen worden door Jan en alleman. Daar komt in mijns inziens die groei vandaan.’
Charmeoffensief
WhatsApp voelt de hete adem van Signal ook in zijn nek. De chatdienst van Meta voelde zich zelfs genoodzaakt om een soort charmeoffensief te starten. “Jouw privacy is onze prioriteit. Niemand anders kan je berichten zien, zelfs WhatsApp niet.” Dit bericht kregen alle WhatsApp-gebruikers op 21 maart in hun inbox. Maar klopt dat bericht wel? Akkerman denkt dat de waarheid er niet per se toe doet. “Of het nou klopt of niet, dat doet er niet toe. Het gaat om de beeldvorming, dat is gewoon belangrijk. Als mensen het idee hebben dat zo’n bedrijf meekijkt met je berichten, krijgt het een slechte naam. En dan proberen ze met zo’n bericht natuurlijk te voorkomen dat dit beeld ontstaat, ongeacht of het klopt of niet.”
‘Mensen zijn gewoontedieren.’
Serieuze concurrent voor WhatsApp?
Meta ziet dus gevaar, maar lopen wij binnen korte tijd allemaal met een smartphone waarop in plaats van het groene, het blauwe tekstwolkje gaat staan? Die kans is niet groot, volgens beide experts. “Mensen zijn gewoontedieren. Als iedereen overstapt naar Signal, kan je niet achterblijven. Maar zolang het niet nodig lijkt, gaan mensen niet vanzelf over,” concludeert Böhre.
Ook Akkerman denkt dat de kans klein is, al plaatst hij wel een kleine kanttekening.”Er zijn drie miljard mensen wereldwijd die een berichtendienst gebruiken op een smartphone. Twee miljard daarvan zit op WhatsApp. De overige miljard is verdeeld over tientallen andere opties. Sommige kennen wij niet eens, zoals WeChat uit China. De gebruikersbasis van Signal is aanzienlijk kleiner dan die van WhatsApp. Maar als ineens een miljard mensen overstappen en we die verandering ook in onze directe omgeving merken, zullen mensen zeker omslaan.’’