Peilingen, peilingen en nog meer peilingen: Wat voor invloed heeft dat op de jonge kiezer?
Peilingen, peilingen en nog meer peilingen: Wat voor invloed heeft dat op de jonge kiezer?
DEN BOSCH – In Frankrijk en andere Europese landen zijn er allerlei maatregelen om de invloed van media en peilinstanties tegen te gaan. In Nederland niet. “Stem je niet op je eigen standpunten, dan haalt dat het principe van de democratie weg.”
Student Onderneming Retail aan LOI Hogeschool Servé Creusen (20) zag de dag voor de verkiezingen plots de PVV bovenaan in de peiling staan met ongeveer 28 zetels. De VVD en GL/PvdA volgden met een zetel minder. Het zorgde voor twijfel bij hem. “Eerst wilde ik op Omtzigt stemmen, maar toen ik de peiling zag wilde ik bijna strategisch gaan stemmen op GL/PvdA of de VVD,” zegt hij. Alleen maar om te zorgen dat de PVV niet de grootste partij wordt. Uiteindelijk kiest hij voor NSC.
Geen angst
Een strategie die Jurre Pronk (20), student Marine Science aan Wageningen University niet herkent. “Ik houd de peilingen niet echt in de gaten”, vertelt hij. Ook Pronk heeft geen angst om zijn stem te delen. “Ik ga op GL/PvdA stemmen, want ik vind het klimaat en bestaanszekerheid erg belangrijk.”
Peilingen hebben dus weinig tot geen invloed op hem. Hij stemt op de partij waarvan de standpunten het meest overeenkomen met die van hem. Pronk: “Ik snap wel waarom je strategisch zou stemmen, maar ik ben er geen fan van. Dan stem je niet echt meer voor de standpunten waar je zelf voor staat.”
In de afgelopen dagen, tot op de verkiezingsdag zelf, spraken verschillende politici zich uit over het alsmaar peilen van de stemmen. Omtzigt moest tijdens de uitzending van Beau op 21 november een beetje lachen om al de peilingen. Omtzigt: “We hebben nu twee keer per dag een peiling, jongens doe even normaal.”
Peilingen verbieden?
In andere Europese landen is het niet vanzelfsprekend om continu te blijven peilen. Zo is er in Frankrijk wettelijk vastgesteld dat dat er in de week voor de verkiezingen geen peilingen meer gepubliceerd mogen worden. De reden hiervoor is het beperken van de invloed van peilingen op de verkiezingsuitslag. Ook Spanje, Polen, Griekenland en Portugal hebben regels omtrent het peilen kort voor de electies.
Pronk ziet dat wel zitten. “Op die manier gaan mensen misschien toch minder bevooroordeeld stemmen.” In de ogen van Creusen is dat geen goed idee. ”Ik ben blij dat ik kan zien op hoeveel zetels de partijen staan. Dan weet je waar je aan toe bent. Soms ontkom je er niet aan om een strategische stem uit te brengen.”
Strategisch stemmen, een tactische zet of een gokje wagen?
Strategisch stemmen is een fenomeen dat steeds meer aandacht krijgt in de politiek. Achter een stembeslissing schuilt nu de vraag: is het beter om voor principes te kiezen of brengt tactisch kiezen een betere uitkomst?
Op woensdag 22 november mag Nederland gaan stemmen. In de media gaat het veel over het zogeheten ‘strategisch stemmen’. Wanneer er een spannende strijd is welke partij de grootste wordt, een partij op links of een partij op rechts, dan zullen sommige kiezers op een andere partij stemmen dan hun eerste voorkeur. Op die manier voorkomen ze dat de partij aan de andere kant van het politiek spectrum de grootste wordt. Zij stemmen dan op de partij aan hun kant van het politieke spectrum die een redelijke kans maakt om de grootste te worden en daarmee na de verkiezingen het initiatief krijgt in de kabinetsformatie en zo de samenstelling van een kabinet bevordert waarvan de politieke richting zoveel mogelijk met hun eigen voorkeur overeenstemt. Op die manier probeert een kiezer nog wel zijn linkse of rechtse voorkeur te behouden.
Een derde van de mensen stemt strategisch, blijkt uit onderzoek van RTL Nieuws. Bij kiezers die GroenLinks-PvdA willen stemmen, blijkt dat ruim 58 procent denkt aan strategisch stemmen. Bij de PVV is dat aantal 43 procent en bij NSC 40 procent.
Of strategisch stemmen ook echt wordt beloond, hangt af van de uiteindelijke uitslag. Dit wordt dus ook pas bekend na afloop van de verkiezingen. “Het probleem is dat je de spannende strijd nooit weet. En als de strijd niet spannend is, omdat de verwachting is dat één partij duidelijk de grootste zal worden omdat geen andere partij in de buurt komt, dan vindt strategisch stemmen sowieso veel minder plaats”, aldus Ruud Koole, hoogleraar politieke wetenschappen.
Wilders spreekt Nederlanders toe na winnende uitslag van Exitpoll
”Nederland bedankt”, daarmee sloot de lijsttrekker van de PVV zijn toespraak af na de uitgekomen uitslag van de Exitpoll. De poll is gedaan door het Nederlandse onderzoeksbureau Ipsos in opdracht van de NOS en RTL Nieuws. Hier kwam de PVV met 35 zetels, wat een winst is van 18 zetels ten opzichte van de vorige verkiezingen, als winnaar uit. Hiernavolgend kwam Groenlink-PvdA om de hoek kijken met 25 zetels, een toename van 8 zetels ten opzichte van 2021. Tot slot sloot de VVD als derde aan met 24 zetels, een verlies van maar liefst 10 zetels.
Verder leed CDA flink verlies met 10 zetels en kwam uit een magere 5, D66 idem dito met een stevige afgang van 14 zetels (uitkomend op 10), NSC boekte als nieuwkomer flink zetelgrond door met 20 zetels iedereen te verrassen en de BBB schoof omhoog met een winst van 6 zetels door het totaal van 7 te halen. De twee onderstaande artikelen zijn ook door EyDaily geschreven over de jonge kiezer: PVV grootste partij mbo-studenten en middelbare scholieren, peilingen peilingen en nog meer peilingen: wat voor invloed heeft dat op de jonge kiezer.
Toespraak Wilders
Geert Wilders reageert in videovorm op X op de uitslag van de Exitpoll.
RTL Nieuws maakte de politieke dominante aangaande de uitslag prominent: ”wij zijn niet meer te negeren”, aldus het nieuwsbericht RTL Nieuws. Verder wordt de bereidheid en vastberadenheid om samen te werken met andere partijen van de PVV belicht: ”we moeten over onze eigen schaduw heen te stappen”.
RTL Nieuws Nieuwsbericht
Hoe dicht staan peilingen bij de daadwerkelijke uitslag?
Peilingen, peilingen, peilingen… Vóór de daadwerkelijke verkiezingsuitslag zie je ze overal verschijnen. Met een peiling wordt de mening van belanghebbenden in kaart gebracht. In het geval van de verkiezingen, wordt dit gepeild onder de kiesgerechtigde. Maar hoe dicht zitten die peilingen eigenlijk op de einduitslag?
Hoe werken peilingen?
Peilingen zijn bedoeld om een beeld te geven van hoe de verkiezingen zullen lopen en hoe de partijen ervoor staan. In 1940 vond dit eerste kiezersonderzoek plaats. Sindsdien worden er tijdens iedere verkiezing door verschillende onderzoeksbureaus peilingen gemaakt. In Nederland zijn er vijf grote onderzoeksbureaus die zich richten op deze peilingen; IPSOS/EenVandaag, Maurice de Hond/Peil.nl, Peilingwijzer, Kantar Public en I&O Research.
Ieder onderzoeksbureau onderzoekt dit op zijn eigen manier. De meeste onderzoeksbureaus, zoals IPSO/EenVandaag, Kantar Public, Maurice de Hond en I&O Research maken gebruik van een onderzoekspanel. Bureaus als de Peilingwijzer maken gebruik van al bestaande data. Uit hoeveel man een onderzoekspanel bestaat verschilt. Het ene bureau doet zijn research onder 1000 personen en het andere bureau doet dit onder 40.000 personen.
Hoe komen ze overeen of verschillen ze met de verkiezingsuitslag?
Zo’n peiling is natuurlijk nooit gelijk aan de echte verkiezingsuitslag, het blijft een indicatie. Tijdens de verkiezingen in 2021 bijvoorbeeld, werd D66 flink onderschat door de peilbureaus. Drie peilbureaus zaten drie zetels naast de uiteindelijke uitslag van D66. Ook in 2017 kwam deze misstap voor, dit keer bij de VVD. Zij kregen dat jaar last minute nog een flink aantal kiezers erbij, door een opstootje met de Turkse minister Kaya.
Uit een onderzoek van het EenVandaag-opiniepanel blijkt dat maar 50 tot 70 procent van de panelleden daadwerkelijk stemt op de partij waar ze in de tussentijdse peiling aangeven op te stemmen. Ondanks dat veel Nederlanders de peilingen erg prettig vinden, is het slim om altijd te onthouden dat (slot)peilingen een indicatie zijn en dus tegen alle verwachtingen in kunnen gaan.
Het antwoord op de vraag hoe dicht de slotpeiling dit keer bij de verkiezingsuitslag ligt, zal dus nog even op zich laten wachten. Maar wie wacht op de dag waarop de slotpeiling en de verkiezingsuitslag gelijk zijn, kan blijven wachten tot die een ons weegt.
Zien: dit was de verkiezingsdag op Fontys Journalistiek
De hele dag zijn studenten uit verschillende jaarlagen bezig geweest met de Tweede Kamerverkiezingen. Zo is er aan een live nieuwsuitzending gewerkt, is er een podcast opgenomen, gingen studenten opzoek naar problemen rondom de verkiezingen en werden de goede ideeën gepresenteerd. Hieronder de foto’s van een drukke, maar zeer leuke dag!
Campagne hits en politieke noten
Verkiezingen, campagnetijd en muziek. Hoe spannender de verkiezingen zijn, hoe meer muziek er wordt gedraaid en dit zouden de spannendste verkiezingen van de afgelopen tien jaar kunnen zijn. Rens Dietz, communicatiewetenschapper, houdt op zijn website campagnemuziek.nl bij wat er waar en door wie wordt afgespeeld.
Dietz: “Wat opvalt is dat er dit jaar heel veel muziek wordt gebruikt. Daaraan kan je zien dat het écht ergens om gaat en dat het spannende verkiezingen zijn. Bij de vorige verkiezingen zag je dat er veel minder muziek werd gebruikt. Er werd sowieso minder campagne gevoerd, maar je ziet aan de hoeveelheid muziek dat het heel anders is dan afgelopen jaren.” Er waren dit jaar een paar opvallende nummers gekozen door de partijen, zo speelde Chris Stoffer (SGP) het Israëlische volkslied af bij het NOS op 3 debat. Caroline van de Plas (BBB) zong in september al, tijdens een lezing The Sound Of Silence van Simon and Garfunkel. Dat is volgens Dietz heel slim, want de lezing zou op zichzelf helemaal niet zo veel aandacht krijgen maar omdat van de Plas had gezongen werd het opgepikt door allerlei nieuwskanalen, een super goede marketingtactiek.
Winnaarsmuziek
Dit zijn volgens Dietz de belangrijks te aspecten van een goed campagnenummer: “De boodschap van de partij moet passen bij de boodschap van het nummer. Het moet ook een lekker opzwepend, catchy, opbeurend nummer zijn, zodat je mee kan klappen in zaaltjes. Als laatste moet het potentie hebben om breed opgepakt te worden en een beetje viraal te gaan.” Wat Dietz’ favoriete campagnenummer is? “Dan ga ik voor dat nummer over Esmah Lahlah, een carnaval artiest uit Tilburg heeft die geschreven en zij is zo slim geweest om dat te omarmen.”
Bijzondere stemlocatie – poppodium 013
Hierbij een korte sfeerreportage over het stemmen in poppodium 013
