Op zondag 6 april rond 10.00 uur brak er brand uit in een woning aan de Kolveniersstraat in Tilburg. De brand verwoestte de woning volledig en in het pand werd later een dode aangetroffen. Volgens buurtbewoners gaat het vrijwel zeker om de bewoner zelf, een 59-jarige man met een lange geschiedenis van psychische problemen, lichamelijke ziekte en overlast. De politie doet nog forensisch onderzoek en kan de identiteit officieel nog niet bevestigen.

Instanties waren op de hoogte van de situatie, maar slaagden er niet in om op tijd in te grijpen, dit zorgt voor ongeloof bij veel buurtbewoners.

“Iedereen wist dat het zou escaleren”

Buurtbewoners zijn aangeslagen, maar ook boos. Ze wijzen naar jarenlange signalen die keer op keer zijn genegeerd. Het gedrag van de bewoner verslechterde zichtbaar: hij gooide afval vanaf zijn balkon, stichtte eerder al kleine brandjes en vertoonde verward en soms intimiderend gedrag. Verschillende bewoners geven aan dat zij zich al lange tijd onveilig voelden in hun eigen straat.

“We hebben echt van alles geprobeerd,” zegt een bewoonster. “Bij de politie, Wonen Breburg, zelfs melding gemaakt bij de gemeente. Maar het bleef bij waarschuwingen. En dan dit.” Een andere buurtbewoner vult aan: “Hij had kanker, dronk veel, en was zwaar in de war. Maar er kwam geen echte hulp. Niet genoeg, in elk geval.”

Incidenten stapelden zich op

Er waren al meerdere meldingen van overlast, inbraken en verward gedrag. Volgens bewoners had de man meerdere keren brand gesticht rondom zijn huis. “Ik heb hem zelf nog met een aansteker in de weer gezien,” zegt een buurman. “Toen heb ik de tuinslang gepakt, en gezegd dat hij het of zelf uitmaakt, of ik zou op hem en de brand spuiten, toen kwam hij terug met een klein vergietje om het uit te maken.”

De woning werd steeds meer een bron van gevaar. “Binnen in zijn woning was het een ravage,” aldus een bewoner. “Hij liet andere mensen binnen via het balkon. Soms lagen er rottende zakken afval tot aan de deur. Het was gewoon onleefbaar.”

Er liep al een juridische procedure om het huurcontract te ontbinden, maar die uitspraak zou pas over twee weken volgen. “We waren al bezig met de rechtbank,” bevestigt een buurtbewoner. “Maar de uitspraak zal niet meer nodig zijn, triest.” Buurtbewoners hekelen ook het falen om op tijd hulp te bieden aan de man. ”Als de hulpverlening op tijd was geweest had dit voorkomen kunnen worden.”

Hulpverlening kwam niet op tijd

De frustratie richt zich vooral op de instanties. “De politie kwam regelmatig, maar zei steeds dat ze niks konden doen,” vertelt een bewoner. “Wonen Breburg zat ook met handen gebonden. En bij de GGZ was er simpelweg geen plek.” De man kreeg hulp aangeboden, maar hier ging hij volgens de omwonenden eigenlijk nooit heen. ”Ik denk dat hij een keer gegaan is en daarna nooit meer, volgens de buurt had de man eigenlijk gedwongen hulp moeten krijgen. ”Ik noem het een failliet van de hulpverlening. Met dus een dode als gevolg. Dat is heel triest.”

Volgens de buurt is dit niet zomaar een tragisch incident, maar het gevolg van structureel falende zorg. “Hij was al maanden de controle kwijt,” zegt iemand. “Iedereen wist dat dit fout zou gaan.”

Paniek bij omwonenden

Op zondagochtend rond 10.00 uur ontstond de fatale brand. De brandweer was volgens een buurtbewoner pas na enige tijd ter plaatse. De kazernes in Tilburg bleken bezet, dus moesten de brandweerauto’s uit omliggende dorpen komen. ”In mijn kinderlijke fantasie dacht ik nog over brandweerauto’s, dat daar ook water inzit, maar dat is niet.” vertelt een bewoner. ”Je moet het ergens vandaan halen. toen die brandweerauto’s er waren duurde het echt heel lang voordat het eerste water er uit kwam.”

“Het ging allemaal zó snel,” zegt een bewoner. “Ik stond met een tuinslang mijn huis nat te maken. We dachten echt dat de hele rij eraan zou gaan.” Veel van de omwonenden waren bang dat de brand nog naar de omliggende huizen zou verplaatsen. “Ik was natuurlijk extra nerveus, ik dacht dat het huis al verloren was. Spuit mijn huis eerst nat”, vertelt een bewoner.” Als ik aan de andere kant van de straat gewoond had, had ik er anders tegenaan gekeken, maar ik had natuurlijk toch veel schrik voor mijn eigen huis.”

Gemeente biedt hulp, maar boosheid blijft

De gemeente heeft slachtofferhulp aangeboden aan de bewoners van de straat. Toch overheerst het gevoel dat het allemaal te laat is. Er is opluchting dat de situatie voorbij is, maar ook verdriet en frustratie over hoe het zo ver heeft kunnen komen.

“Dit was geen verrassing,” zegt een bewoner. “We hebben gewaarschuwd. Vaak. Maar er werd niks mee gedaan.” De politie heeft bewoners gevraagd mogelijke camerabeelden met ze te delen voor onderzoek.

Een pijnlijk voorspelbaar einde

De brand aan de Kolveniersstraat, is een pijnlijk voorbeeld van wat er gebeurt wanneer mensen met ernstige problemen niet op tijd de juiste zorg krijgen en wanneer instanties, ondanks waarschuwingen, niet kunnen of durven ingrijpen.

Wat rest is een uitgebrande woning, een dode, en een buurt die achterblijft met vragen. Ondanks nu van de langdurige overlast af te zijn, heerst er een triest gevoel rondom de Kolvenierstraat, vooral om de manier waarop dit voorkomen had kunnen worden. Het was geen verrassing. En dat maakt het voor de buurtbewoners des te treurig.

De halve finale van de Oberliga tussen de Tilburg Trappers en Bietigheim Steelers. Team A = Tilburg trappers. Team B = Bietigheim Steelers.

De Britse Netflix-serie Adolescence wordt gratis beschikbaar gesteld aan Britse scholen op verzoek van de Britse premier Keir Starmer. De serie, die pesten als belangrijk thema heeft, moet leerlingen aanzetten tot gesprekken over dit onderwerp. KiVa, een pestpreventie programma voor basisscholen, legt de voordelen hiervan uit. “De serie laat zien wat voorkomen had kunnen worden.”

Adolescence, momenteel de meest bekeken Netflix-serie wereldwijd, vertelt het verhaal van een 13-jarige jongen die wordt verdacht van de moord op een klasgenootje. In vier afleveringen wordt het verhaal steeds in één shot uitgelegd. De NOS meldt: Volgens Starmer laat de serie goed zien wat de gevaren kunnen zijn van pesten, sociale media en vrouwenhaat. “Dit is een groot probleem. En als we dat willen oplossen, moeten we het erover hebben. Daarom wil ik dat deze serie op alle scholen te zien is.”

KiVa

Rick Bloemberg, verantwoordelijk voor de inhoudelijke ontwikkeling van het KiVa-programma, ziet veel overeenkomsten tussen de serie en echte pestproblemen. Hij geeft als voorbeeld een scène waarin een meisje een post over incels plaatst, die veel likes krijgt. Een interessante vraag om te stellen aan leerlingen is: “Wat zou jij doen als je zoiets ziet? Er staan al veel vervelende opmerkingen onder, voel je dan de druk om mee te doen?” Ook de taal van emoticons, die volwassenen vaak niet begrijpen maar grote gevolgen kan hebben, komt aan bod. “De online wereld is complex, jongeren zijn vaak al heel handig met hun telefoon, maar dat betekent niet dat ze ook al sociaal vaardig genoeg zijn. Docenten kunnen jongeren vaak nog veel leren over online sociaal gedrag, maar hebben soms het idee dat ze de online wereld niet goed genoeg begrijpen.”

Hoewel Adolescence een goede gespreksstarter kan zijn, is deze nog niet geschikt voor basisscholen vanwege de kijkwijzer vanaf 12 jaar. In het voortgezet onderwijs kan dit wel. “Door samen over de serie te praten, kun je inzien dat het verhaal anders had kunnen lopen als er eerder over de moeilijke situatie was gepraat.” KiVa richt zich vooral op het groepsproces. “Als pesten wordt benaderd als een groepsprobleem, kan er veel worden opgelost. Het is niet het slachtoffer tegen de pesters, maar de groep tegen het pesten.”

Media

Bloemberg pleit voor meer aandacht in de media voor deze aanpak. “De media doen al veel tegen pesten, maar in de samenleving is er nog te vaak sprake van victim blaming. Als je meerdere perspectieven laat horen, zie je dat pesten een groepsprobleem is. Iedereen kan zijn stem laten horen.” Een voorbeeld van de Nederlandse media waarbij gedeelde verantwoordelijkheid naar voren komt is het liedje ‘Een stukje van mij’ van Meau. Dit nummer illustreert hoe slachtoffers vaak de schuld krijgen van wat hen is overkomen, terwijl het probleem eigenlijk bij de dader en de omstanders ligt. “Dit gebruiken wij in ons programma op basisscholen. Dit lied laat goed zien hoe ernstig pesten kan zijn en kan al wel op de basisschool worden gebruikt.”

Ouders

Niet alleen scholen, maar ook ouders kunnen de serie gebruiken om gesprekken over pesten te starten. “Ouders spelen een belangrijke rol in het antipestprogramma. Het is krachtiger als ouders hier sterk in staan.” Bloemberg raadt aan om de serie te kijken en zowel met docenten en leerlingen als met ouders te bespreken.