Home Blog Pagina 79

Meta stelt team samen om AI-desinformatie tegen te gaan: ‘Met AI kun je veel invloed uitoefenen’

Meta, moederbedrijf van Facebook, gaat een team samenstellen om desinformatie en misbruik van AI tegen te gaan. Dit doen zij in aanloop naar de verkiezingen voor het Europese parlement die tussen 6 en 9 juni plaatsvinden. Hoogleraar cyber security van de Open Universiteit, Harald Vranken, legt uit hoe AI kan worden ingezet om verkiezingen te verstoren en wat hier tegen gedaan kan worden.

Het team zal bestaan uit experts uit verschillende teams van het bedrijf. Zij richten zich op inlichtingen, datawetenschap, onderzoek, contentbeleid en juridische zaken. Het team focust zich op het tegengaan van desinformatie en pakt ‘beïnvloedingsoperaties’ aan, schrijft het EU-hoofd van Meta, Marco Pancini in een blogpost. “De kans is zeer aanwezig dat er invloed uitgeoefend gaat worden op de Europese verkiezingen”, vertelt Harald Vranken, hoogleraar cybersecurity. “AI is een instrument waarmee je die invloed heel makkelijk uit kan oefenen.”

Desinformatie door AI laten genereren kan op verschillende manieren. Als landen of politieke partijen er op uit zijn om hun invloed in Europa te vergroten, kunnen ze verschillende soorten desinformatie met AI produceren. “AI kan nepfoto’s maken die heel realistisch lijken”, aldus Vranken. “Daarnaast kan het ook nep artikelen maken en het op echte nieuwsverhalen laten lijken. AI is zo nieuw en verbetert zichzelf zo snel dat we op moeten blijven letten wat er mogelijk is en hoe het ingezet kan worden.”

Halve wereld naar de stembus

Het team van Meta is aangesteld naar aanleiding van de Europese verkiezingen, maar er zijn in 2024 veel belangrijke verkiezingen. Bijna de helft van de wereldbevolking gaat in 2024 naar de stembus. De presidentsverkiezingen in de Verenigde Staten staan bijvoorbeeld dit jaar op de planning. Tijdens de vorige verkiezingen in 2016 en 2020 werd veel nepnieuws door onder andere Rusland verspreid. OpenAI-topman Sam Altman, van het bedrijf achter ChatGPT waarschuwde recent op het World Economic Forum voor de gevaren van desinformatie door AI. “We zullen dit ongelofelijk goed in de gaten moeten houden”, vertelde Altman.

Genereren en herkennen

Er zijn al wetten aangenomen door de Europese Unie om AI-gegenereerde desinformatie tegen te gaan. “Twee jaar geleden is de Digital Service Act aangenomen”, aldus Vranken. “Deze wet maakt het mogelijk voor de Europese Unie om boetes uit te delen aan platformen die nepnieuws verspreiden.” Vooralsnog is het deels aan online platforms zelf om desinformatie tegen te gaan. Volgens Vranken is geen reden tot paniek: “Het voordeel aan AI is dat het niet alleen beter wordt in het verspreiden van desinformatie. AI systemen doen wat aan ze gevraagd wordt. AI systemen die gespecialiseerd zijn in het herkennen van nepnieuws en nepfoto’s worden ook steeds beter.”

PostNL’s bezorgprobleem: waar ligt het probleem echt? 

0

PostNL wil meer tijd krijgen om brieven te bezorgen. Ongeveer één op de vijf brieven wordt niet binnen 24 uur bezorgd, waar dat wel verplicht is. Terwijl het postbedrijf wijst op het personeelstekort, zien medewerkers andere oorzaken voor het probleem. Bezorger Gido deelt zijn gedachten over de gang van zaken.  

Eind 2023 kwam 82% van de brieven op tijd aan. Dat is onvoldoende, want het bedrijf is verplicht 95% van de brieven op tijd te bezorgen. De verzenddienst geeft hiervoor als reden een personeelstekort bij de bezorgers. Volgens bezorger Gido heeft dit echter een andere reden. ”Ik denk dat dit probleem niet door de bezorgers zelf komt, maar door het sorteercentrum. Daar gaat het vaak mis. Brieven en pakketten worden kwijtgeraakt en er zijn daar heel vaak storingen. Oud PostNL bezorger Koen deelt ook zijn ervaring van het werken bij het bedrijf: ”In het sorteercentrum waren zeker regelmatig storingen”.  

De postroute 

De brieven worden eerst allemaal naar een sorteercentrum in de buurt gebracht. Daar zijn er vijf van in heel Nederland. Dan wordt het naar een voorbereidingslocatie in de buurt van de bestemming vervoerd, waarna het naar een van de 2300 opslagplaatsen in Nederland gebracht wordt. Hier haalt de postbezorger het op en begint met bezorgen. ”De bezorgers krijgen aan het begin van de werkdag de taak om een bepaald aantal brieven te bezorgen. We stoppen pas als we alles bezorgd hebben”, aldus Gido. Hij vindt het onwaarschijnlijk dat de reden van de vertraging op brievenpost door de bezorgers zelf komt. ”Het kan natuurlijk ook met het vervoeren vanaf het sorteercentrum naar de opslagplaats komen. Er zijn ook files.” Een reactie van PostNL laat vooralsnog op zich wachten.  

PostNL wil de bezorgtijden van brievenpost oprekken. De pakketdienst ziet de termijn van 24 uur het liefst veranderen in 48 uur, en uiteindelijk zelfs naar drie dagen. Het bedrijf denkt dat meer tijd het probleem wel zal oplossen. Ook bezorger Gido kan zich hierin vinden. Of de vertraging een staartje krijgt, is nog maar af te wachten. In 2019 kreeg PostNL nog een grote boete, maar de toezichthouder wil nog niet zeggen of dat nu ook het geval zal zijn. 

Met ludieke actie hoopt onderwijsbond druk op politiek op te voeren 

Voorafgaand aan een debat van de Tweede Kamer over het lerarentekort is er vanochtend op het Buitenhof actie gevoerd. De Algemene onderwijsbond(Aob) roept het Ministerie van Onderwijs op om tot een deltaplan te komen. Dit lange termijn plan is bedoeld om het lerarentekort op te lossen en de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren. “We hebben een oerdegelijk saai plan nodig voor de komende 15 jaar”, aldus Tamar van Gelder, voorzitter van de Aob. 

“We hebben een oerdegelijk saai plan nodig voor de komende 15 jaar

Tamar van Gelder, voorzitter Algemene onderwijsbond

Een te hoge werkdruk is één van de oorzaken die ervoor zorgt dat ruim 30 procent van de docenten op het VO na de eerste 5 jaar uitstroomt, verteld Danielle Woestenberg. Zij is voorzitter CNV Onderwijs en was vanochtend ook aanwezig. Het toekomstbestendig maken van het onderwijssysteem is het hoofddoel van het Deltaplan. Om dit te kunnen realiseren is er op veel vlakken verbetering nodig. Zo zouden er meer vaste contracten moeten komen, meer zeggenschap van docenten en een regionale aanpak van het lerarentekort. Elk puzzelstukje stond vanochtend centraal voor zo een verbeteringspunt. De voorzitters van de onderwijsbonden hebben deze stukken samen gelegd om de urgentie te benadrukken.

De Tweede Kamer nam onlangs, met tegen zin van de Minister, een motie van GroenLinks/PvdA aan voor zo een deltaplan. “Dit plan gaan we gezamenlijk formuleren, samen met de sociale partners en de professionals”, legt van Gelder uit.  

Puzzel actievoerders

EHBO cursussen steeds populairder bij de jongere generatie

EHBO cursussen worden steeds populairder onder jongeren, zo concludeert Het Rode Kruis. Na een burgerinitiatief zien vooral scholieren en jonge ouders steeds vaker de noodzaak in van zo’n cursus. In kleinere plaatsen lijkt het aantal leden juist af te nemen.

LISSE – Een instructeur laat aan cursisten zien hoe een reanimatie in zijn werk gaat tijdens een EHBO-cursus. Er is veel animo voor EHBO-cursussen na het incident met Christian Eriksen die op het EK-voetbal in elkaar zakte en moest worden gereanimeerd. ANP SEM VAN DER WAL

Bastiaan van Blokland, woordvoerder van Het Rode Kruis, ziet een stijging in het aantal cursisten in alle leeftijdsgroepen. Onder andere door hun diverse campagnes. EHBO-cursussen worden aantrekkelijk gemaakt omdat ze worden aanpast aan de doelgroep. Door bijvoorbeeld op sportclubs of bij mensen thuis cursussen te organiseren.  Dit om zoveel mogelijk mensen met deze belangrijke kennis te bereiken. 

Stijging jongere generatie

Volgens het Rode Kruis is er sinds het burgerinitiatief in 2019 om EHBO in het onderwijs te krijgen, een sterke groei te zien. Vooral op middelbare scholen, hogescholen en universiteiten. Rick Pieters van EHBOcursus.nl uit Tilburg krijgt ook steeds meer aanvragen binnen: “We zien vooral een groei onder jongeren en jongvolwassenen die onze cursussen volgen. Met een sterke vraag vanuit bedrijven zoals kinderdagverblijven, zorginstellingen en scholen.”

Ook is er een jaarlijkse stijging bij jonge ouders te zien die een EHBO-cursus volgen gericht op baby’s en kinderen. Deze stijging merken ze bij het EHBO bureau Amsterdam ook: “Wij krijgen de laatste tijd steeds meer aanvragen voor EHBO cursus baby en kind. Ouders die bang zijn voor verstikking bij hun kind nemen deel aan de cursus, maar soms ook al in de zwangerschap.”

Vergrijzing

Er is meer aanbod voor EHBO-cursussen in de grotere steden. Dit komt mede door de grotere bevolkingsdichtheid. Dat merken ze ook in Goirle. Daar heeft de EHBO vereniging last van het aantal leden dat afneemt en van de vergrijzing die er binnen de organisatie steeds meer ontstaat. Terwijl bij verschillende organisaties in Tilburg de aanvragen naar EHBO cursussen binnenstromen. 

Maanmissie vroegtijdig beëindigd na mislukte landing: ‘Maar hier gaan ze veel van leren’

De lancering van de maanlander vanaf het Kennedy Space Center in Florida, USA, 15 Februari 2024. EPA/CRISTOBAL HERRERA-ULASHKEVICH

Meer dan honderd miljoen dollar voor een missie van tien dagen. Door een verkeerde landing stopt de maanlander Odysseus er echter zelfs vandaag, op de vijfde dag, al mee. Ruimtevaart-consultant Erik Laan volgde de ontwikkelingen de laatste dagen. Hij wil het niet meteen een gefaald project noemen.

De missie is een samenwerking van het Amerikaanse bedrijf Intuitive Machines met NASA. Daarmee is het officieel de eerste maanlanding van een commercieel bedrijf. Maar op vrijdag ging het al mis bij de landing. Er was wel contact met de lander, maar volgens Laan met een lagere datarate (de overdrachtssnelheid van de data) dan verwacht. Dat kwam doordat bij de landing het vaartuig was omgevallen en op zijn zij lag. Hoe kan dat gebeuren? “Het is altijd een opeenstapeling van dingen die mis gaan. De belangrijkste oorzaak is de zogenoemde ‘Laser Ranger’. Met een laser schijn je op het oppervlak om te meten hoe hoog je zit. Alleen voor de lancering waren ze vergeten om bij dat apparaat een knopje om te zetten. Het werkte dus niet.”

Daarom moest geschakeld worden naar een ander instrument, wat minder nauwkeurig is. Iets anders wat mis moet zijn gegaan is dat de maanlander nog zijwaartse snelheid moet hebben gehad. “In een baan om de maan gaat dat met een kilometer per seconde. Je wil natuurlijk als je gaat landen nul meter per seconde hebben aan zijwaartse snelheid. Anders kukelt die om.”

Missie gehalveerd

Door de positie waarin de maanlander nu staat, komt er minder zonlicht op de panelen. Het lijkt één van de redenen waarom de missie is gehalveerd. Volgens Laan kan het ook met de communicatie te maken hebben. “De communicatiemogelijkheden worden mogelijk belemmerd door het feit dat die op de grond ligt. De antenne die ze voor de communicatie gebruiken heeft niet het optimale zicht richting de aarde. Het kan een combinatie zijn, maar dat is speculeren. Dat weet ik niet zeker.” Tot nu toe zijn er twee foto’s doorgestuurd die het bedrijf met de buitenwereld gedeeld heeft. Daarnaast wordt er ook data doorgestuurd, al zal dat minder zijn dan wanneer het vaartuig goed had gestaan. “Dan kan je denken aan misschien tien procent. Hoe laag de datarate is en welk deel van de missie ze nog kunnen uitvoeren weet ik niet precies.”

Toch wil Laan het geen mislukking noemen. Hij benadrukt dat het nog om een demonstratievlucht gaat. Intuitive Machines zal het als een succes zien, denkt hij. “Want ze hebben kunnen communiceren en wetenschappelijke resultaten doorsturen. Maar het hangt er een beetje tussenin. Hij is niet geland zoals het had moeten gebeuren. Maar hier gaan ze veel van leren en ik verwacht dat de tweede landing van dit bedrijf een succes zal zijn.”

Een tweede landing, want Laan kijkt al vooruit naar de volgende poging. De samenwerking van NASA met het commerciële bedrijf komt voort uit het Commercial Lunar Payload Services. Het doel van het programma is dat bedrijven betaald worden om voor bijvoorbeeld NASA vluchten naar de maan uit te voeren. Laan: “Ik verwacht wel dat dit goed gaat komen en dat bedrijven die strijden om deze contracten succesvol gaan landen op de maan. Daar is geen twijfel over.”

Tienduizenden euro’s gestolen uit pensioenpotje door hackers: ‘Waarom een bank beroven, als je het ook van achter je laptop kan doen’

0

Persoonlijke informatie worden steeds vaker online te koop aangeboden. Een voorbeeld hiervan is de site Genesis Market, waar tot voor kort wachtwoorden en bankgegevens gekocht konden worden. Verschillende cyberexperts waarschuwen voor dit opkomende fenomeen, wat ook in Nederland
voorkomt.

ALKMAAR – Computerdata op het scherm van een laptop. Een Russische bende blijkt de grootste verzameling internetgegevens zoals namen, wachtwoorden en e-mailadressen te hebben aangelegd die ooit is ontdekt. De bende zou ongeveer 1,2 miljard namen en wachtwoorden en meer dan 500 miljoen e-mailadressen hebben verzameld. ANP KOEN VAN WEEL

Recentelijk veroordeelde de rechtbank Rotterdam nog de 33-jarige Marko uit Barendrecht voor het kopen van gestolen gegevens. Tijdens een wereldwijd politieonderzoek kwam aan het licht dat de man voor tienduizenden euro’s aan wachtwoorden had bemachtigd via Genesis Market. Zo stal hij onder andere 78.000 euro uit het pensioenpotje van een zeventiger. Phishing is het sturen van nep berichten waarin mensen hun persoonlijk gegevens invoeren, die daarna bij de hacker terecht komen. Malware is de verzamelnaam voor virussen die ervoor zorgen dat je bestanden gehackt worden en er persoonlijke informatie vrijkomt. Dit soort sites komen dus vooral aan wachtwoorden en accounts via phishing, malware en lekken in verschillende databases.

Slechte beveiliging
Ook kunnen databases van bedrijven gehackt worden waardoor er veel persoonlijke gegevens vrijkomen. ‘’Als jouw bedrijf een slechte beveiliging heeft is de kans groter dat je gegevens gelekt kunnen worden.’’ vertelt Melanie Rieback, CEO en Co-founder van Radically Open Security. Die wachtwoorden komen dan op de site terecht om vervolgens voor veel geld verkocht te worden. Dit zijn pakketjes van persoonlijke informatie zoals je bankgegevens, “Dit zijn je wachtwoorden, vinger afdrukken en accountnamen”, vertelt Rieback. Ook kon Genesis Market met malware ervoor zorgen dat de wachtwoorden die de gebruiker kocht steeds geüpdatet werden vertelt Wouter van Dongen, Ethisch Hacker en CEO van DongIT.

Groeiend probleem
Sites zoals een Genesis Market zijn niet uniek volgens Rieback:’’Ze komen vooral voor op het deep/dark web.’’ Ze worden door criminele organisaties opgezet en verwijderen om de keer alle logins van de gebruikers. ‘’Als de politie vraagt naar wie er ingelogd hebben op de sites kunnen ze het niet makkelijk achterhalen.’’

Volgens Van Dongen wordt dit een steeds groter probleem: ‘’Tegenwoordig is het steeds makkelijker om aan verschillende malware te komen, anoniem te blijven en het opzetten van de sites zoals Genesis Market. Aan de andere kant zien we dat organisaties zoals de FBI niet stilzitten om dit soort sites offline te halen.’’

Foto uitgelicht: ANP/Koen van Weel










Internationale dag van de ijsbeer: De koning van het noordpoolgebied

0

Het is vandaag 27 februari, ook wel de internationale dag van de ijsbeer. Sinds 2011 wordt er op deze dag aandacht gevraagd voor de arctische diersoort. Het gaat namelijk niet goed met de ijsbeer: de populatie en het leefgebied nemen de afgelopen jaren aanzienlijk af en dit maakt dat de ijsbeer een bedreigde diersoort is. Het is een dier met een rijke historie bij de bevolking. Tijdens een interview met dr. Loonen, werkzaam bij het Arctische Centrum van Rijksuniversiteit Groningen, vertelt hij over deze toppredator. “Hoopvol is dat iedereen ervan overtuigd is dat de ijsbeer een kans zou moeten hebben.” 

Inuit cultuur

Voor de Inuits, de inheemse bevolking die leeft op de Noordpool, is de ijsbeer al jarenlang een belangrijke prooi. Dit vanwege hun traditionele levenswijze vertelt dr. Loonen: “Ze hebben altijd al op ijsberen gejaagd.” De ijsbeer wordt voor verschillende doeleinden gebruikt. Het vlees van de ijsbeer wordt gegeten, met uitzondering van de lever wordt benadrukt: “De lever van de ijsbeer bevat een grote hoeveelheid vitamine A die erg giftig is voor de mens”. De witte vacht wordt vaak gebruikt om broeken van te maken, het heeft een speciale functie waarbij water er snel uit loopt. “Het is de inheemse bevolking die naar mijn mening hun natuurlijke manier van leven zo moeten kunnen behouden.”, aldus dr. Loonen. 

Ijsberenjacht 

Op Spitsbergen, waar geen inheemse volken wonen, werden de dieren neergeschoten door jagers die de vacht vervolgens verkochten voor dure prijzen. Door de sterk afgenomen populatie kreeg de ijsbeer hier in 1972 een beschermde titel. Dr. Loonen vertelt dat voorafgaand in 1968 een groep Nederlanders een onderzoek begon op het eiland Edgeøya, ten Oosten van Spitsbergen. Het doel hiervan was om te kijken hoe de ijsberenpopulatie zich in stand hield. “De onderzoekers lieten 12 gemarkeerde ijsberen los in een gebied op zo’n 300 kilometer afstand van het dichtstbijzijnde dorp.” “Van de 12 ijsberen waren er na een jaar 4 neergeschoten in het drukst bevolkte gebied van Spitsbergen.” In 1972 bleven, na al het jagen, de bange ijsberen over. “Momenteel zien we dat ijsberen steeds vaker de mens als prooi zien en sneller naar bewoonde gebieden trekken.” vertelt dr. Loonen, “Dit is ook een reden waarom op Spitsbergen de cijfers nog steeds aantonen dat er zo’n drie per jaar worden neergeschoten en er eens in de drie jaar een mens wordt gedood bij een ijsbeer ongeluk.”

Krimpend leefgebied

De ijsbeer was bijna uitgestorven omdat hij zo snel ongereguleerd bejaagd werd, maar sinds 1972 is de ijsberenpopulatie met een kleine hoeveelheid toegenomen door de ingevoerde beschermde titel. Dr. Loonen stelt dat het dier sinds 2007 definitief een nieuwe bedreiging heeft: klimaatverandering. De toenemende temperaturen op de polen zorgen voor het smelten van ijsoppervlak, wat deel uitmaakt van het leefgebied van de ijsbeer. Hierdoor krijgen de dieren met verschillende problemen te kampen. “De ijsbeer is een toppredator”, vertelt dr. Loonen: “De enige vijand die het dier kent, is honger.” Door het krimpend leefgebied, en dus ook het jaaggebied, botst de ijsbeer steeds vaker tegen dit probleem. “Er was eens een ijsbeer die 150 kilometer naar het noorden zwom en toen weer terugkeerde terwijl er op 300 kilometer van het noorden een ijsoppervlakte was.” “Dat wist het dier natuurlijk niet, voor de klimaatverandering was het ijs veel dichterbij.” 

Dr. Loonen vertelt dat er vaak geassocieerd wordt dat ijsberen niet kunnen overleven zonder ijs. “Ik denk dat dit een beetje is ontstaan omdat we door de jacht de ijsberen op het ijs hebben gejaagd.” “Ze zouden best op meer plekken voedsel kunnen vinden als ze daar toegang tot zouden hebben.” Hij noemt Canada hierbij als voorbeeld: “Maar zo gauw ze in Canada op land komen waar mensen zijn, worden ze neergeschoten”

Prachtdier

Dat de ijsbeer een intelligent wezen is, wil dr. Loonen nog even belichten tijdens ons gesprek. “In een omgeving waar het zo moeilijk is om te overleven lukt het het dier toch zijn korstje bij elkaar te scharrelen.” Je hoort hem terug in het moment gaan als hij begint over zijn ervaring met de ijsbeer.  “Als je het dier van grote afstand ziet is het fantastisch, maar als je hem van dichtbij ziet is het pure paniek.” Aldus dr. Loonen, werkend bij het Arctisch Centrum van Rijksuniversiteit Groningen. 

Vanaf 2025 mogelijk enorme prijsstijging in treinkaartjes

0

NS-president-directeur Wouter Koolmees heeft vanochtend in een presentatie aangegeven dat de treintickets vanaf volgend jaar flink duurder worden. Ook hoopt Koolmees dat de politiek opnieuw zal toespringen om de verwachte prijsverhoging en treinkaartjes en abonnementen op te vangen.

AMSTERDAM – Tijdens een presentatie over de jaarcijfers van 2023 gaf Koolmees aan dat de treintickets vanaf 1 januari 2025 duurder zullen worden. Hij voegde hieraan toe dat hij wel zoveel mogelijk wil voorkomen dat dit voor de rekening van de reiziger komt.

In oktober 2023 maakte het demissionaire kabinet bekend dat er 120 miljoen euro wordt vrijgemaakt om de prijsverhoging te voorkomen. Dit bedrag was voor één jaar. “Er is dus een risico dat dat die prijsverhoging op 1 januari 2025 weer terugkomt. “Tegelijkertijd heeft de politiek ook gezegd te willen kijken naar een structurele oplossing. Daar houd ik me dan maar aan vast.” voegt Koolmees hieraan toe.

“Wij zijn op dit moment ook druk bezig met het zoeken naar oplossingen. Wij hopen dat deze prijsverhoging niet nodig is.” vertelt persvoorlichter Oscar van Elferen. Het vrijgemaakte bedrag van 120 miljoen was een eenmalige hulpactie van de regering. Als de politiek de NS niet verder kan helpen, zal er volgend jaar een flinke verhoging in prijs te zien zijn. Ieder jaar wordt de prijs verhoogd door de inflatie. In 2025 zal een bepaald percentage worden opgeteld bij de jaarlijkse prijsverhoging, dus een dubbele verhoging. “Natuurlijk hopen we dat wij of de regering met een oplossing komen zodat we deze dubbele prijsverhoging tegen kunnen gaan”, voegt van Elferen hieraan toe.

Krapte op de arbeidsmarkt prikkelt allerjongsten om te werken 

Steeds meer 15- en 16-jarigen zijn de afgelopen jaren gaan werken. “Je ziet overal werkgevers die op zoek zijn naar medewerkers. Die krapte op de arbeidsmarkt zal voor jongeren een extra prikkel zijn om op zoek te gaan naar werk”, zegt hoofdsocioloog van het Centraal Bureau voor Statistieken (CBS), Tanja Traag. Uit de nieuwe cijfers van het CBS komt naar voren dat 78% van alle jongeren tussen de 15 en 27 jaar eind vorig jaar een baan had. In de allerjongste groep jongeren (die van 15 en 16 jaar oud) kwamen er de afgelopen jaren het meeste werkenden bij.  

Vakkenvullen is het meest populaire bijbaantje voor de jonge werkers. Ook verdienden ze hun geld relatief vaak in de horeca, detailhandel of achter de kassa. “Ik ben vooral begonnen met werken zodat ik met vriendinnen leuke dingen kon doen en om kleding te kopen. Inmiddels werk ik ook, omdat ik het gewoon heel leuk ben gaan vinden”. De 16-jarige Fenne van Wijk uit Vught werkt naast haar school in de horeca. Wanneer ze een belangrijke toets heeft vraagt ze vrij zodat ze kan leren.  

Dat school en bijbaantjes soms lastig te combineren zijn merkt ook Bita Besharat. Zij is onderwijsassistent en invaldocent maatschappijleer op het Goese Lyceum in Goes. Ze ziet een groot verschil tussen leerlingen die werken om hun eigen geld te verdienen, omdat ze thuis minder ter beschikking hebben en leerlingen die een bijbaantje hebben voor de lol. “Van die eerste groep leerlingen hoor ik vaker dat ze moe zijn omdat ze de dag ervoor na een hele dag school nog tot laat moesten werken”. Ondanks dat Bita merkt dat leerlingen hun school niet meer altijd als nummer één prioriteit zien, vindt ze het goed dat ze een bijbaantje hebben. “Je leert mensen kennen, maakt ervaringen in het werkveld, leert omgaan met geld, maar dit alles moet wel met mate”.  

Ook vanuit pedagogisch oogpunt wordt het niet als een verkeerde ontwikkeling gezien dat steeds meer jonge jongeren aan het werk zijn. Dorien Graas is Lector Jeugd bij de Hogeschool Windesheim. Ze heeft geen onderzoek gedaan naar de invloed van werken op 15-en 16-jarigen, maar doet onderzoek op het terrein van het veilig, gezond en kansrijk opgroeien van kinderen. Dorien vraagt zich af of we als prestatiegerichte samenleving niet te veel druk leggen op onze jongeren. De hoeveelheid toetsen, het werk en de verwachtingen van ouders kan stress opleveren en bij sommige zorgen voor mentale problemen. Dat ze al zo vroeg werken zou niet per se kwalijk zijn, dat is namelijk van alle tijden. “Maar het draagt wel bij aan het in sneltreinvaart opgroeien van jongeren waarbij er op alle niveaus te veel van hen verwacht wordt”, aldus Dorien Graas. 

Foto/ANP MARCO DE SWAR

Supportersvereniging keurt online haat af: ‘Voetballen doe je met elf man’ 

Ajax-speler Anton Gaaei is zondagmiddag voor de tweede keer dit seizoen vroeg in de wedstrijd gewisseld. Dit was voor veel supporters de reden om haatreacties onder zijn posts te plaatsen. De supportersvereniging AjaxLife keurt dit gedrag volledig af. 
ALKMAAR – (l-r) Anton Gaaei of Ajax, Ahmetcan Kaplan of Ajax, Ajax coach John van’t Schip tijdens de Nederlandse Eredivisie wedstrijd tussen AZ Alkmaar en Ajax Amsterdam in het AFAS stadion op 25 februari 2024 in Alkmaar, Nederland. ANP MAURICE VAN STEEN

Interim-trainer John van ’t Schip nam tijdens de persconferentie verantwoordelijkheid voor de situatie. Ook reageerde hij op de online haat die Gaaei kreeg. “Dat vind ik heel vervelend voor hem, maar dat is de laatste tijd wel aan de hand met sociale media.” Ook de supportersvereniging AjaxLife neemt afstand van de online haat. “Teleurstelling hebben en uiten mag, maar voetballen doe je met minstens elf man. Individuele spelers op die manier benaderen vinden wij niet kunnen.” Door de grote aantallen haatreacties, die hij in eerdere wedstrijden ook al ontving, heeft de verdediger al zijn posts op sociale media verwijderd. 

Gaaei werd snel naar de kant gehaald door Van ’t Schip nadat hij balverlies leed, wat een gevaarlijke counter voor AZ veroorzaakte. Ook bij de 1-0 verloor hij de bal, waarna Ruben van Bommel de openingstreffer op zijn naam zette. De wedstrijd werd uiteindelijk met 2-0 verloren. De Deense back werd gewisseld voor debutant Ahmetcan Kaplan, die volgens Van ’t Schip een goede indruk achter liet tijdens de wedstrijd.  

Het is niet de eerste keer dit seizoen dat de fans uithalen naar een speler van de club. Zo werd ook middenvelder Kenneth Taylor twee wedstrijden op rij uitgefloten. Daarnaast staan er ook veel negatieve reacties onder posts van Ajax zelf. Dit is kenmerkend voor het chaotische seizoen van de club uit Amsterdam.