Zaterdag is het de kortste dag van het jaar, toch wil je er zoveel mogelijk uithalen. Jan Denneman ook wel Jan de Slaapman vertelt hoe je doormiddel van licht je zo energiek mogelijk voelt.
Stage lopen en rondkomen gaat niet hand in hand
‘1 op de 3 studenten kan nauwelijks rondkomen tijdens de stage’, meldt de website van het Christelijk Nationaal Vakverbond (CNV). Voor veel studenten is het dus noodzakelijk om te werken naast hun stage, zodat zij de huur te kunnen betalen. Daarentegen is het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) bezig met een het regelen van een passende stagevergoeding.
“We vinden dat alle studenten die een stage lopen voor hun opleiding een passende stagevergoeding verdienen. Dit verbetert de inkomenspositie en kansengelijkheid van stagiairs. Een passende stagevergoeding hoort er dan ook net als goede begeleiding gewoon bij. We roepen dan ook alle werkgevers op om hierover afspraken te maken in de cao’s”, meldt persvoorlichter Dahran Çoban. Ook verteld Çoban dat beide de stage-afspraken in cao’s en de daadwerkelijke vergoedingen in het mbo, hbo en wo jaarlijks gemonitord worden. “Begin 2025 ontvangen we nieuwe cijfers waar hopelijk een stijgende lijn te zien is. Op basis van deze cijfers en het onderzoek naar de invoering van een verplichte minimumstagevergoeding versturen we begin 2025 een Kamerbrief.”
Uit het rapport van het Centraal Planbureau (CPB) blijkt dat mbo- en hbo-studenten er relatief op achteruitgegaan zijn. Het bedrag dat zij aan vergoeding ontvangen is namelijk nauwelijks gestegen ten opzicht van de inflatie. Gemiddeld krijgt een mbo entree student 110 euro per maand, ontvangt een mbo 4 student 200 euro per maand en een hbo’er ontvangt circa 300 euro per maand. Het verschil zit vooral in het feit dat hbo’ers vier dagen per week stage lopen, terwijl mbo-studenten maar twee dagen stage lopen. Daarentegen is het aantal studenten dat überhaupt een vergoeding ontvangt tussen 2015 en 2022 gestegen van 56 naar 65 procent.
| Opleidingsniveau: | Gemiddeld bedrag in euro’s per maand: |
| MBO Entree | €110 |
| MBO 4 | €200 |
| HBO | €300 |
Wettelijk niet verplicht
Op dit moment is volgens de wet een werkgever niet verplicht om een stagevergoeding te geven. Wanneer zij dit wel doen mogen zij zelf bepalen hoeveel zij de stagiair uitbetalen. Binnen een stage staat leren centraal en is het de bedoeling dat het bedrijf waar je stage loopt, bijdraagt aan jouw ontwikkeling in het werkveld. Op het moment dat een stagiair het werk van een ‘gewone’ werknemer aan het vervangen is en leren niet meer centraal staat, heeft degene recht op het wettelijk minimumloon.
Negen tot vijf
Loet Snijders (24) is een van de jongeren die geldzorgen ervaart gedurende zijn stage. “Ik werk 40 uur in de week en ik maak dagen van negen tot vijf. Hiervoor krijg ik per maand een bedrag van 140 euro, waarvan ik ongeveer 95 euro netto van overhoud. Reken maar uit hoeveel dit is per uur. Om de studieschuld zoveel mogelijk te beperken werk ik daarnaast nog twee tot vier avonden per week bij Poppodium 013 in Tilburg. Echter heb ik wel het gevoel dat mijn stage vaak meer in de weg zit van mijn bijbaan dan andersom.”
Quitte spelen
Ook hbo’er Bhor Sluizeman (21) geeft aan dat hij stress ervaart. “Ik speel quitte. Van de 200 euro die ik bruto verdien, blijft er ongeveer 140 euro over. Hierdoor kan ik nog net mijn huur en boodschappen betalen. Doordat ik net rondkom, ben ik elke euro meer gaan waarderen en geef ik verstandiger mijn geld uit. Zo sla ik sneller een drankje af in de stad en ga ik minder snel wat leuks doen met vrienden. Je wilt je niet bezwaard voelen, omdat je het even niet zo breed hebt.”
Talenten van de toekomst treden op in Tilburg
Tilburg – Tweedejaars studenten van de Herman Brood Academie hebben afgelopen maandag opgetreden op het podium van Hall of Fame. Tijdens deze showcase kregen de studenten de kans om te laten zien wat ze tot nu toe geleerd hebben en werden ze uitgedaagd om een show voor het zelf geregelde publiek neer te zetten.
Bij aanvang van de avond is de zaal nog leeg. Didi, een van de studenten van de Herman Brood Academie, is bezig met haar soundcheck. Terwijl haar stem door de speakers klinkt, zijn de technici van licht en geluid bezig met de laatste voorbereidingen. Langzaam druppelen medestudenten de zaal binnen, elkaar aanmoedigend met gejoel en vingerknippen. De sfeer is ongedwongen en energiek, alsof de avond al op volle toeren draait.
Een groepje van vier volwassenen voegt zich niet veel later bij het publiek toe, wat alleen nog maar bestaat uit medestudenten. Met een drankje in de hand bewegen de volwassenen direct mee op de eerste beats die de dj draait. Naarmate de zaal voller stroomt, komen mensen van alle leeftijden binnen. Sommigen dansend en andere joelend. De verwachting hangt duidelijk in de lucht.
Didi opent de avond.
Als de showcase begint, weet Didi met haar optreden direct de zaal te betrekken. Hoewel de zaal half leeg is, wordt de ruimte gevuld met muziek, dans en enthousiasme. Haar nummers gaan van heartbreak tot de healing era en raken het publiek zichtbaar. Het publiek omarmt elkaar en enkele pinken een traan weg. Aan het einde van haar optreden klinkt luid applaus en juicht het publiek toe: “Didi, Didi, Didi!” Haar ouders kijken trots toe. “Ze verwerkt haar ervaringen in haar muziek, en dat doet ze ongelooflijk goed,” vertelt haar vader. “We moedigen haar altijd aan, ook al voel ik me soms wat ouder tussen deze jonge generatie.”
Boaz Tooren, ook student van de Herman Brood Academie, benoemt het nut van zo’n showcase. ‘’Het is de perfecte manier om te laten zien wat je tot nu toe geleerd hebt.’’ Ook vertelt hij dat ze zelf het publiek moeten regelen. ‘’Het liefst sta je natuurlijk voor een volle zaal en daar moet je dan zelf je best voor doen. Zo werkt het ook in de muziekindustrie dus het geeft wel een realistisch beeld.’’
Na Didi volgen nog negen andere studenten, elk met een eigen stijl en persoonlijkheid. Hoewel alle optredens binnen het hiphopgenre vallen, variëren de uitvoeringen van Engelstalige liefdesliedjes tot rauwe Nederlandse raps. De beats voel je vanuit je tenen naar je benen trillen en brengt het publiek in beweging.
Toekomst
Didi blikt na afloop tevreden terug. “Iedereen die er is, voelt als familie. Hun aanwezigheid helpt me om te groeien als artiest. In onze klas is de energie altijd hoog, en dat merk je niet alleen tijdens de optredens, maar ook daarbuiten.”
De samenwerking tussen de Hall of Fame en de Herman Brood Academie is een succes. Volgens Ruud Lemmen, interim-directeur van de Hall of Fame, krijgt het initiatief zeker een vervolg in 2025. “Naast dat wij het belangrijk vinden om nieuw talent zich live te laten ontwikkelen vinden wij het belangrijk om onze bezoekers vroeg en laagdrempelig in contact te laten komen met nieuw talent. Een gratis avond waar je tot wel tien nieuwe jonge artiesten kan zien sluit daar helemaal bij aan.’’
Onder andere grote namen zoals S10, Sor en Snelle gingen deze studenten voor op de Herman Brood Academie. Dus wie weet heeft het publiek al een glimp opgevangen van een groot talent in de toekomst.
Van Nederland naar Thailand: Passen Thaise gerechten zich aan onze smaak aan?
Thaise gerechten staan bekend om hun unieke en authentieke smaken. Maar wat gebeurt er als westerse invloeden hun weg vinden naar de keuken? Blijft de eetcultuur trouw aan haar roots, of zien we iets anders ontstaan?
Veel kamervragen rondom plan TBS Veldzicht: ‘Dit beleid is een gevaar voor onze samenleving’
DEN-HAAG – Tijdens de commissievergadering over TBS-kliniek Veldzicht liepen de spanningen in de Tweede Kamer hoog op. Minister Marjolein Faber (Asiel en Migratie) kreeg forse kritiek op haar plan om kliniek Veldzicht in Balkbrug grotendeels weer in te richten voor TBS’ers. “We hebben al jaren te weinig plekken voor TBS-behandelingen. Dit is nodig om de wachtlijsten aan te pakken,” verdedigde de minister haar beleid. Maar niet iedereen vond dat overtuigend.
“Gemeenten mogen het weer oplossen“
Anne-Marijke Podt van D66 reageerde scherp: “Het kabinet schuift dit probleem gewoon door naar gemeenten en zorginstellingen die hier helemaal niet op zijn voorbereid.” Volgens Podt ontbreekt een goed plan om asielzoekers met psychische problemen, die niet meer in Veldzicht terechtkunnen, op te vangen. “De GGZ zegt dat ze de capaciteit niet hebben. Hoe kan de minister dan volhouden dat dit per 1 januari geregeld is?”
Michiel van Nispen (SP) liet zich ook duidelijk horen. Hij wees op recente incidenten, zoals het geval van een ongedocumenteerde man. De man, die volgens hulpverleners en gemeenten ernstig gevaarlijk gedrag vertoonde, leefde onder een brug en kwam uiteindelijk pas na weken door een rechter in Veldzicht terecht. De man zou eerder meerdere mensen hebben neergestoken en zichzelf ooit in brand hebben gestoken bij een opvanglocatie. Volgens hulpverleners stond hij op straat omdat het kabinet met Veldzicht zou hebben afgesproken om vanaf januari geen ongedocumenteerden meer op te nemen, om zo bedden vrij te maken voor TBS’ers en andere psychiatrische patiënten. “Is iedereen gek behalve de minister? Hoe kan het dat de samenleving dit risico moest lopen?”
PVV: “Waarom deze mensen hier houden?“
Emiel van Dijk (PVV) vroeg zich af waarom Veldzicht überhaupt zou moeten blijven functioneren als opvangplek voor asielzoekers. “Waarom moeten wij deze mensen, vaak met ernstige psychische problemen, op kosten van de belastingbetaler hier blijven opvangen? Stuur ze terug naar hun land van herkomst,” stelde Van Dijk. Hij kreeg direct kritiek van andere Kamerleden die wezen op de verantwoordelijkheid van Nederland om deze kwetsbare groep passende zorg te bieden.
Anne-Marijke Podt reageerde : “Als u deze mensen zomaar op straat zet zonder zorg, maakt u de samenleving alleen maar onveiliger.” Van Dijk hield echter voet bij stuk: “Nederland hoeft niet het afvoerputje van de wereld te zijn.”
Wat verandert er?
Veldzicht vangt sinds 2012 ook asielzoekers met zware psychische problemen op, maar dat gaat veranderen. Vanaf 1 januari 2025 wordt de kliniek weer grotendeels een plek voor TBS’ers. Alleen de zwaarste categorie asielzoekers (beveiligingsniveau 3) kan voorlopig nog in Veldzicht terecht. Voor lichtere gevallen moet de GGZ oplossingen bieden. Er komt een overgangsperiode van drie maanden waarin knelpunten worden geëvalueerd.
“Het doel is duidelijk: meer ruimte voor TBS’ers,” zei Faber. “Deze mensen hebben een plek nodig waar ze veilig behandeld kunnen worden.” Maar dat is volgens veel Kamerleden te kort door de bocht. “Je gooit mensen met ernstige problemen niet zomaar de deur uit zonder alternatief,” vond Esmah Lahlah (PvdA/GL). Anne-Marijke Podt (D66) vulde aan: “De GGZ heeft heel duidelijk gezegd: ‘Dit gaat niet lukken.’ Toch dringt de minister door. Het is alsof we vragen om problemen.”
Incidenten zorgen voor onrust
De discussie over Veldzicht wordt ook gevoed door eerdere incidenten. In november 2022 overleed een medewerker bij een steekpartij. Minister Weerwind reageerde destijds met een Kamerbrief waarin hij verbeteringen aankondigde. De Inspectie Justitie en Veiligheid oordeelde echter dat Veldzicht te veel focust op zorg boven veiligheid, wat volgens hen risico’s oplevert voor zowel personeel als omgeving.
De Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie (NVvP) uitte hun zorgen na een aanval waarbij drie medewerkers werden verwond. “Veiligheid voor zorgprofessionals moet altijd vooropstaan,” aldus de NVvP.
Brede zorgen uit samenleving
Organisaties en professionals lieten zich ook uit over het beleid. ASKV waarschuwde dat de sluiting van Veldzicht patiënten met complexe psychische problemen mogelijk op straat zet, met gevaar voor zowel henzelf als de samenleving.
Manouska Molema, wethouder Zorg en Veiligheid in Groningen, noemde bij EenVandaag het in het besluit ‘doodeng’. “Het gaat om mensen met zware psychische problemen die een gevaar kunnen vormen,” benadrukte ze. NU’91, de vakbond voor verpleegkundigen en verzorgenden, riep op tot grondig onderzoek naar de veiligheid van medewerkers en pleitte voor maatregelen om incidenten te voorkomen.
Hoe nu verder?
Er komt een evaluatie na de overgangsperiode, maar veel Kamerleden twijfelen of dat voldoende is. De minister beloofde beterschap: “We gaan met gemeenten en zorgpartners in gesprek om problemen op te lossen.” Toch blijft de vraag hangen of deze aanpak niet te veel risico’s met zich meebrengt.
Amateuristische expositie: een stap buiten de comfortzone
Vandaag hielden de studenten van de minor Kunst & Creatie in Tilburg een expositie in het centrum van Tilburg. Kunst & Creatie is een minor aangeboden door Fontys en volgens de studenten doen mensen van veel verschillende studies mee. De expositie heeft de toepassende naam ‘Kunst in de publieke ruimte’ gekregen. “Het is allemaal amateuristisch en dat maakt het leuk”, vertelt student Nienke.
Gemengde gevoelens
Er waren verschillende reacties op de kunst. “Er is er al eentje weggehaald, omdat werd gedacht dat het afval was. En van een andere kunstwerk vertelde iemand anders mij dat er een foto van werd gemaakt”, vertelt Nienke. Willem ziet dat mensen naar hem kijken, maar verder niks doen “Sommigen kijken met een blik van ja oke prima, maar je ziet ook in de blik van sommige mensen dat ze er niks van moeten. Ik ben niet anders gewend.”
Verspreid door centrum
De studenten waren vanaf het begin van het schooljaar al bezig met het proces dat leidde naar de kunstwerken, nu was het voor het vak makerschap tijd om hun werk te exposeren. De publieke ruimte werd het centrum van Tilburg. Met een boekje kon je de verschillende kunstenaars vinden; hierin stond ook achtergrond informatie over de verschillende kunstwerken. De werken waren verspreid over het centrum van Tilburg, er waren kleiwerken, geluidsinstallaties en een jurk van ijzerdraad te zien.
Uit de cirkel stappen
Willem stond op het Vreedplein met zijn eigen kunstwerk aan, een jurk gemaakt van ijzerdraad. Het kunstwerk heeft de naam ‘Durf jezelf te zijn’. In het boekje stond als achtergrondinformatie: Het maakproces van Willem gaat over het gevoel van zelfvertrouwen in wat je draagt. Willem is met zijn kunstwerk uit zijn comfortzone gestapt, wat volgens medestudent Nienke ook het doel is van de studie “Er is een cirkel waar we in zitten en daar moeten we dan uit.” Haar kleikunstwerken met de naam Los stonden over heel het centrum verspreid.
Onbekend maakt het spannend
Anouk en haar kunstwerk Maandagavond stonden in de Pieter Vreedestraat. De bedoeling van haar werk was dat mannen door middel van een geluidsopname een beeld kregen bij wat vrouwen vaak meemaken als ze ’s avonds over straat lopen. Er zijn een paar mensen van de minor bij haar komen kijken maar nog niemand die ze niet kent. “Ik vind het spannend om de mensen die ik niet ken aan te spreken en te vragen of ze willen luisteren.”
Leger des Heils organiseert voor het 40e jaar een diner
al 40 jaar organiseert het Leger des Heils een kerstdiner. De Koepelkerk in Amsterdam staat deze dag in het teken van zang, orkest en lekker eten. De mensen die aanwezig zijn hebben een zware periode achter de rug en hebben behoefte aan samenkomst.
Is het herdenken van een lokaal bombardement nog wel nodig?
Het Sinterklaasbombardement op het centrum van Eindhoven, waarbij ruim 150 mensen zijn overleden, is relatief klein vergeleken met de andere bombardementen op Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog. En ook in Eindhoven is dit niet het grootste bombardement geweest. Toch wordt er elk jaar, op 6 december, een herdenking gehouden, waarbij ze alle verhalen weer in het licht brengen. Ondanks dat vele Eindhovenaren niet precies weten wat er toen is gebeurd, vindt ceremonieleider Frank van Dijk het nog steeds relevant om deze herdenking te houden.
Bij het ‘Oyster-monument’ aan de Mathildelaan in Eindhoven zijn zo’n honderd mensen één minuut stil. Achter hen hoor je de drukte van de stad, een politiewagen die langsrijdt en verschillende mensen die eventjes stilstaan om te kijken wat er aan de hand is. Een oude man doet zijn petje af en een andere vrouw kijkt stil vooruit naar het monument. De minuut stilte is om alle mensen te herdenken die op 6 december 1942 slachtoffer zijn geworden van het bombardement in Eindhoven.
Verhalen die herinnerd moeten blijven
De herdenking wordt georganiseerd door de 18 septemberstichting, dezelfde stichting waar ook Van Dijk lid van is. Van Dijk vertelt dat het bombardement, in de volksmond: het Sinterklaasbombardement, vele wonden heeft achter gelaten. Voor zowel vroeger als nu. “We hebben het over 65 getroffen families met alleen al dodelijke slachtoffers.” Volgens hem was de impact op de stad enorm, en daarom vindt hij het juist zo belangrijk dat deze herdenking plaatsvindt. Ook koppelt Van Dijk de evenementen van vroeger snel aan de evenementen die zich nu afspelen in Oekraïne en in het Midden-Oosten.“Dit zijn allemaal verhalen die vertelt moeten worden, en eigenlijk moeten we er ongelofelijk hard voor knokken dat al die ellende gaat stoppen.”
Hij benadrukt in zijn speech meerdere keren hoe belangrijk het is om te beseffen dat wij in een vrij land leven. En hoe speciaal dat is. Terwijl hij dit zegt, moeten mensen even slikken en staren ze naar de grond. Zelfs de giechelende meisjes zijn eventjes stil. “Vrede en vrijheid zijn niet vanzelfsprekend” zegt hij.
Ook Peter Nagelkerke, ontwerper van het ‘Oyster-monument’, is blij dat deze herdenking er nog is. Voor de herdenking vertelt hij: “het bombardement mag eigenlijk nooit vergeten worden, want het kan morgen zo weer gebeuren.” Hij vindt dat juist zo’n ‘klein’ bombardement belangrijk is om te blijven herinneren, omdat het toch de verhalen zijn van de stad. Die mogen, volgens hem, niet zomaar vergeten worden.
Ook jeugd herdenkt
Van Dijk is het daar ook mee eens. Ook hoopt hij dat dat de jeugd wat van deze verhalen meekrijgt, en dat ze doorhebben hoe bijzonder het is dat ze in een land zonder oorlog leven. Hij benadrukt: “Ik hoop dat we de jongeren duidelijk kunnen maken hoe belangrijk vrede, vrijheid en verbondenheid is.” Hij denkt dat het houden van zo’n herdenking daar goed bij helpt.
Tijdens de herdenking geeft ook Myrthe een praatje. Zij is een basisschoolleerling en doet mee aan het project ‘Oorlog in mijn Buurt’. Dat is een project waarin leerlingen het verhaal vertellen van oud Eindhovenaren. Tijdens het spreken kijkt ze voorzichtig naar het publiek, stottert ze wat en friemelt ze veel met haar handen. Desondanks hangt iedereen aan haar lippen. Ze vertelt het verhaal over Jeff Haneveer. Hij is nog maar een jongen wanneer zijn huis gebombardeerd wordt, en hij verliest hierbij zijn vader en moeder. En ook bij dit verhaal moeten verschillende mensen eventjes slikken.
Het drukke geklets aan het begin van de herdenking is vervangen door stilte, waarbij iedereen met grote ogen naar de verschillende sprekers luistert. En als de herdenking is afgelopen praat iedereen zachtjes na over de verhalen die ze zojuist hebben gehoord.
Nieuwe regels dwingen ZZP’ers tot loondienst: ‘Mijn werkwijze staat op het spel’
“Ik word gedwongen om iemand in loondienst te nemen, terwijl ik dat helemaal niet wil.” Nick, zelfstandig kitter, staat voor een dilemma door de aangescherpte regels rond schijnzelfstandigheid die volgend jaar ingaan. De nieuwe wetgeving dwingt zelfstandigen om hun samenwerkingen kritisch onder de loep te nemen en, in sommige gevallen, hun bedrijfsvoering drastisch te veranderen. Hoe bereidt een jonge ZZP’er zich hierop voor?
Nick (25 jaar) koos vijf jaar geleden voor het ZZP-schap, mede door een praktische reden: zijn leermeester wilde niemand in loondienst aannemen. “Het was een makkelijke manier om toch samen te kunnen werken,” vertelt Nick. Inmiddels heeft hij een vaste klantenkring opgebouwd en werkt hij veel samen met dezelfde ingehuurde ZZP’er. “Vijf à zes dagen per week werken we samen,” legt Nick uit. “Hij draait eigenlijk net zo veel uren als ik, dus we werken praktisch altijd met z’n tweeën.” Maar de nieuwe regelgeving brengt de huidige werkwijze in gevaar.
Samenwerking onder de loep
De nieuwe wetgeving stelt dat samenwerkingen die te veel op een dienstverband lijken, sneller als schijnzelfstandigheid worden aangemerkt. Nick geeft toe dat hij zich zorgen maakt over zijn huidige samenwerking met de ingehuurde ZZP’er. “Ik denk dat de Belastingdienst dit wel als schijnzelfstandigheid zou kunnen zien. Daarom ondernemen we stappen om dat te voorkomen.”
Die stappen zijn gericht op het versterken van de zelfstandigheid van de ingehuurde ZZP’er. “Hij krijgt binnenkort eigen werkkleding en start een eigen website. Ook gaat hij op termijn een eigen bus aanschaffen. Zo laten we zien dat hij echt een eigen bedrijf opbouwt.” Nick ziet dit als een manier om de nieuwe wetgeving te ‘omzeilen’, al benadrukt hij dat dit uiteindelijk een oplossing is die de Belastingdienst moet accepteren.
De nadelen van loondienst
Ondanks deze inspanningen ziet Nick dat de veranderingen hem uiteindelijk zullen dwingen om een medewerker in loondienst te nemen. “Dat wil ik eigenlijk helemaal niet,” zegt hij. Het brengt volgens hem risico’s met zich mee. “In mijn vak ben je afhankelijk van hoe vaak iemand ziek is. Als je iemand in dienst hebt, loop je daar risico mee. Als zelfstandige kun je dat makkelijker opvangen.”
Toch verwacht hij binnen een jaar deze stap te moeten zetten. “Ik pas mijn bedrijfsvoering aan, want op dezelfde manier doorgaan is geen optie meer.”
De aanscherping van de handhaving op schijnzelfstandigheid zet zelfstandigen zoals Nick voor een dilemma. Voor sommigen betekent het een herziening van hun hele bedrijfsvoering. De komende maanden zullen uitwijzen hoe ZZP’ers in verschillende sectoren zich aan de nieuwe realiteit aanpassen.
Nick is niet de echte naam van de geïnterviewde. Om privacy redenen is zijn echte naam bij de redactie bekend.
Google’s quantumchip: doorbraak of speeltje?
Een computer die met AI-modellen de gezondheidszorg verbetert of nieuwe medicijnen ontwikkelt? Met de lancering van Google’s ‘Willow’ quantumchip komt die toekomst dichterbij. Toch staan we nog aan het begin, zegt Prof. Dr. C.W.J. Beenakker (Leiden University): “Er zijn nog geen bedrijven afhankelijk van quantumcomputers. Voorlopig blijven het speeltjes met veel potentie.“
Om te begrijpen wat de Willow-chip nou zo bijzonder maakt, is het handig om eerst te weten wat een quantum computer eigenlijk is. Alles wat een computer doet, wordt opgebouwd uit enen en nullen. Waar gewone computers werken met ‘bits’ die 0 of 1 zijn, werken quantum computers met ‘qubits’ die tegelijkertijd 0 én 1 zijn. In de quantumfysica wordt dit een superpositie genoemd.
Nogsteeds abracadabra? Stel je een munt voor:
Een gewone computer kiest kop (0) of munt (1).
Een quantumcomputer laat de munt draaien, en terwijl hij draait, is hij eigenlijk zowel kop áls munt tegelijk. Pas als je stopt met draaien, ‘besluit’ de munt om kop of munt te zijn.
Wat lost de Willow chip precies op?
De Willow quantumchip van Google is een belangrijke stap in de ontwikkeling van quantumcomputers, maar het is slechts een begin. “De technologie bevindt zich op een soort roadmap,” legt Beenakker uit. “Het uiteindelijke doel is een grote en krachtige quantumcomputer die problemen kan oplossen die gewone computers nooit aankunnen. Maar daar zijn we nog lang niet.”
Op dit moment zijn quantumcomputers vooral experimentele apparaten. “Google en IBM hebben quantumcomputers, en bij IBM kun je zelfs een account maken en ermee rekenen. Maar deze computers zijn klein, met slechts een paar honderd qubits. Ter vergelijking: een gewone computer heeft miljoenen bits.”
Maar wat is dan precies Google’s doorbraak?
Een van de grootste uitdagingen voor quantumcomputers is stabiliteit. “Quantumcomputers, zoals ze nu bestaan, crashen heel snel. Binnen een microseconde. Dat komt door fouten die optreden in de berekeningen. Hierdoor kun je alleen korte programma’s draaien met slechts een paar instructies,” zegt Beenakker.
Google’s doorbraak met de Willow-chip zit hem in het verbeteren van foutenherstel. “Ze hebben laten zien dat fouten hersteld kunnen worden voordat er nieuwe fouten ontstaan. Dat is een cruciale stap richting betrouwbaardere quantumcomputers. Het idee dat je fouten niet kunt voorkomen, maar wel kunt corrigeren, is niet nieuw. Denk bijvoorbeeld aan een cd: zelfs met een kras speelt hij gewoon door omdat fouten worden hersteld.”
Qubits
Een quantumchip werkt dus met qubits. De qubits zijn eigenlijk de nullen en enen tegelijk. Dit zorgt er voor dat het meerdere mogelijkheden tegelijk kan berekenen. Zijn we je al kwijt? Oké, let op. Je kan het zien als een doolhof. Een traditionele chip legt één route per keer af, terwijl de quantumchip al deze routes tegelijk kan afleggen. In de quantumfysica superpostie dus.
De toekomst
“Het doel is een quantumcomputer te bouwen waarmee bedrijven tijd kunnen kopen om complexe berekeningen sneller uit te voeren dan op een gewone computer. Daar zijn we nu nog niet”. Nu investeren bedrijven vooral omdat ze op de hoogte willen blijven van de nieuwste technologie legt Beenakker uit, “de echte doorbraak komt pas als een bedrijf zegt: Ik kan deze berekening alleen uitvoeren op een quantumcomputer”.
Daarnaast voegt Beenakker toe: “Quantumcomputers hebben de potentie om de wereld te veranderen, maar het is ook mogelijk dat ze een interessant experiment blijven. Zoals we vroeger dachten dat we allemaal in vliegende auto’s zouden rijden, maar dat nooit gebeurde. Dat maakt het spannend: de toekomst van quantumcomputers is nog onvoorspelbaar.”
Wat daar voor nodig is? “Quantumcomputers kunnen alleen werkelijkheid worden als wetenschappers, ingenieurs, bedrijven en overheden samenwerken. Om ze echt praktisch en nuttig te maken, zijn enorme investeringen en samenwerking nodig”, concludeert Beenakker.
