Een beetje woordjes stampen, grammatica en de taal leren spreken. Mede door die misvatting zijn er maar weinig studenten die aan een taalstudie beginnen. Ruben Oosterom, student Duits aan de Universiteit Utrecht, ziet dat anders: “Wij doen veel meer dan dat.” Toch zorgt de dalende populariteit ervoor dat in 2030 zes taalopleidingen aan zijn universiteit dreigen te sluiten.

Ruben wist al voordat hij aan de studie begon dat de opleiding kleinschalig was. Juist dat was een van de redenen waarom hij voor de opleiding in Utrecht koos. In zijn jaar startten slechts zeven studenten met de studie Duits. “Daardoor is er meer aandacht voor iedere student, en het opleidingsniveau ligt daardoor ook hoger. Als je hier afstudeert, ben je echt goed opgeleid.”

Onterecht imago

Hij vindt de misvattingen over de opleiding jammer. “Veel mensen denken dat je een talenstudie kiest alleen maar om een taal te leren. Dat is echt te kort door de bocht. Een talenstudie is veel meer dan dat.” Voor Ruben begon de interesse al op de middelbare school, waar het vak hem enthousiast maakte. Volgens hem gebeurt dit echter nog te weinig. “Ik denk dat het helpt als je leerlingen niet alleen de taal leert, maar ze ook laat kennismaken met het land en de cultuur. Dat probeer ik nu ook te doen op de school waar ik werk.”

Een andere misvatting, volgens Ruben, is het idee dat je vooral veel woordjes moet stampen. “Natuurlijk heb je een basis in grammatica nodig en moet je je taalniveau opbouwen, maar dat is maar een klein deel van onze opleiding. We voeren veel gesprekken, lezen literatuur en wetenschappelijke werken, en kijken films.”

Hij wil zelf graag docent Duits worden en is al hard op weg. Hij merkt dat ook hierover een misvatting bestaat: “Iedereen denkt dat je met deze studie altijd leraar Duits wordt, maar dat geldt eigenlijk maar voor dertig procent van de studenten.” De andere zeventig procent komt terecht in heel andere beroepen. “Je kunt tolk worden, werken bij de Duits-Nederlandse Handelskamer of de journalistiek ingaan.”

Vraag naar taalvaardigheid

De populariteit van talenstudies neemt dus sterk af, en dat kan ook gevolgen hebben voor de Nederlandse arbeidsmarkt. “Studenten van talenstudies zijn erg gewild op de arbeidsmarkt, maar er is een groot tekort,” zegt Ruben. “Denk bijvoorbeeld aan het lerarentekort; veel scholen kunnen geen Duits meer aanbieden.” Hij maakt zich zelfs zorgen over de impact op de internationale handel: “Duitse bedrijven werken liever samen met mensen die de taal goed beheersen.” Helaas ziet hij de situatie tot nu toe niet verbeteren.

Vanuit de blik van een first-timer

Op de avond van woensdag 16 oktober ben ik voor de eerste keer in mijn leven bij de talkshow van Eva Jinek geweest. Dit was overigens ook überhaupt mijn eerste keer bij een talkshow. Als amateur-journalist is het belangrijk om alle mogelijkheden in het vak te realiseren, aangezien journalistiek een aanzienlijk breed domein is. Daarom heb ik de keuze gemaakt om deze kant van de journalistiek eens van dichtbij te gaan bekijken. Deze editie ging het over de presidentsverkiezingen in Amerika en over de Gouden Televizier-Ring.

Security check

Bij aankomst in De Hallen in het centrum van Amsterdam werd je ticket gecheckt en liep je aan de linkerkant een ruimte binnen waar het publiek voor Eva Jinek even kon wachten. Tassen groter dan A4 formaat mochten niet de studio mee in, maar ondanks deze regel heb ik toch nog wat grote tassen gespot later in de studio.

In het gebouw van De Hallen was op deze avond ook een ADE-evenement, waardoor bepaalde dingen anders verliepen dan gewoonlijks. We moesten namelijk met het hele publiek door een gang met een en al toiletten lopen om bij de studio uit te komen. Normaal gesproken wordt er een andere route gelopen, maar nu is mijn persoonlijke eerste ervaring uiteraard gekenmerkt door het toiletten-entree.

Eenmaal aangekomen bij de ingang van de studio, moest iedereen nog door een poortje lopen zoals ze die ook op het vliegveld hebben. Zeer goed dat deze controle wordt gedaan, alleen ging het enigszins in strijd met de grote tassen die, ondanks de regel, wel mee werden genomen.  

Voor de allereerste keer in de studio staan, écht achter de schermen bij een talkshow. Na de eerste voetstap in de ruimte vlogen er direct allerlei gedachten door mijn hoofd: Hoe is Jinek hier gekomen? Voelt Jinek zich niet ontzettend trots? Of voelt dit voor Jinek allemaal maar als een alledaagse zaak?

Het was indrukwekkend om deze vermenging van journalistiek met televisie live mee te maken. Zelfs over de plekken waar het publiek plaatsnam werd nagedacht en overlegd. Het publiek moest wat meer uitspreiden over de bank en er werden mensen van plek verplaatst. 

Licht, camera, actie!

En toen was het zover: Eva Jinek kwam de studio ingelopen. Vrijwel meteen begon ook de ‘teaser’ die nog voor de reclames live wordt gestreamd op televisie. Deze duurt ongeveer een minuut en hierin promoot Jinek wat er die avond te zien zal zijn haar programma. Als er niet werd gefilmd kwam Jinek even met het publiek in contact. Het stereotype van televisie is uiteraard dat het op beeld allemaal leuker lijkt dan in de werkelijkheid, maar deze avond heb ik met eigen ogen gezien dat dit niet altijd het geval hoeft te zijn. Jinek nodigde voor en na de opnames tevens nog enthousiastelingen uit om in haar stoel te komen zitten voor een foto.  

Na de opstart kondigde ze alle gastsprekers van die avond aan die allemaal tegelijkertijd de studio in kwamen gelopen. Ze kregen allen een plek aangewezen en daaropvolgend begon dan echt het programma zelf. De eerste twee gasten waren Laila Frank en Tom van ’t Einde die kwamen discussiëren over de aankomende presidentsverkiezingen. 

Laila Frank is politicoloog, journalist en Amerikaspecialist. Voor haar laatstgenoemde titel was ze voor deze uitzending uitgenodigd. In haar eigen podcast ‘Welkom in Washington’ maakt ze een roadtrip door de Verenigde Staten waar ze het leven van Amerikanen induikt. Tom van ’t Einde is ook journalist en werkt als Amerika-verslaggever voor EenVandaag. Aangezien de verkiezingen dichterbij komen, deelden deze twee Amerikakenners in deze aflevering hun gedachten over Harris en Trump.                                                                         

Het was leerzaam om echte experts op dit gebied hun visie te horen delen over de presidentskandidaten, maar om diezelfde reden was het ook ietwat verwarrend aangezien de situatie voor hen al heel logisch is. Hun woordkeuze was dus lastig als je wat minder verstand hebt van de Amerikaanse maatschappij. 

Na dit onderwerp kwamen de andere gasten bij Jinek aan tafel zitten: Caroline Tensen, Gerdi Verbeet en Olga Zuiderhoek. Deze dames hebben alle drie iets gemeen, of beter gezegd iemand, die niet veel later ook de studio inkwam: André van Duin. Het onderwerp was de Gouden Televizier-Ring van dit jaar en Jinek kondigde aan dat Van Duin de presentator zal zijn dit jaar. Verder werd er teruggekeken op Van Duins uitgebreide geschiedenis op televisie waarin elk van de andere gasten een rol hebben gespeeld. Het actuele onderwerp van de presidentsverkiezingen veranderde al snel in nostalgisch entertainment.

Iconisch advies

Zelf behoor ik uiteraard niet tot de generatie die is opgegroeid met André van Duin op tv. Ik ken zijn naam, maar voor mij was zijn entree minder bijzonder dan voor de wat oudere doelgroep in het publiek. Toch was het een mooie ervaring om een Nederlands icoon in levende lijven te mogen zien.

Dat laatste geldt voor zowel André van Duin als natuurlijk Eva Jinek. Het was tegelijkertijd een bijzondere als educatieve avond. Door professionele journalistiek van dichtbij te observeren, leer je als beginnend journalist veel. Na de talkshow was er wederom dus de mogelijkheid om even te spreken met de gasten en met Eva Jinek. Deze kans heb ik gegrepen en ik heb Jinek om tips gevraagd voor het doen van een accuraat en goed interview. Ze adviseerde om altijd bij de radio te beginnen, aangezien je je hierbij moet focussen op geluid zonder enige andere afleiding. Hierdoor leer je écht oplettend luisteren en doorvragen tijdens een interview.

Ondanks de lange reistijd naar Amsterdam is dit ongetwijfeld voor herhaling vatbaar, maar dan de volgende keer wellicht een ander programma. Het was naast het educatieve aspect ook simpelweg een goede motivatie en inspiratie voor een mogelijk pad in de toekomst. Het zet werkelijk waar je hersenen aan het werk en verbreedt mogelijk je toekomstbeeld voor na de opleiding journalistiek.