Het merendeel van de statushouders die in 2022 inburgeringsplichtig waren, kon in Nederland eind 2022 nog niet starten met hun inburgering. Dit blijkt uit onderzoek van het CBS. De vertraging van de inburgering heeft verschillende oorzaken en gevolgen. 

Een statushouder word je als je een verblijfsvergunning krijgt van 5 jaar. Deze verblijfsvergunning valt te behalen als je goedgekeurd wordt door de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND). Dit wordt binnen 6 maanden bepaald. Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) verwijst de statushouder door naar een gemeente. Sinds twee jaar zijn gemeenten verantwoordelijk voor het inburgeringsproces. Die gemeente bepaalt dus ook waar de statushouder binnen de gemeente gaat wonen. 

Ruim 70 procent van de 19.000 statushouders die onder de Wet inburgering 2021 inburgeringsplichtig waren, hadden eind 2022 nog geen Persoonlijk plan Inburgering en Participatie (PIP). Het PIP behalen is nodig om te kunnen starten met je inburgering als statushouder. In het PIP staan afspraken over hoe je gaat inburgeren en hoe je gaat meedoen in de samenleving. Als je het PIP hebt behaald, kun je beginnen met de inburgering. Bij je inburgering krijg je onder andere lessen over de Nederlandse taal en maatschappij.  

Problemen

De oorzaken van de vertraging liggen bij een aantal problemen legt het CBS uit. Voor iets minder dan de helft van de statushouders heeft de gemeente nog geen woning gevonden. Hierdoor moeten ze langer verblijven in het azc. De afstand tussen het azc en de gemeente waar de statushouder naar verwezen wordt is vaak groot. Deze afstand kan zorgen voor uitdagingen met het vervoer. Dit levert vertragingen op bij het proces van vestiging in de gemeente waar de inburgering plaatsvindt.

In sommige gevallen komt het voor dat statushouders al gehuisvestigd zijn, maar dat het proces van intakegesprekken nog niet afgerond is. Deze intakegesprekken zijn nodig voor het opstellen van een PIP. Zelfs na de vestiging van statushouders in de toegewezen gemeente en de intakegesprekken zijn voltooid, kan het zijn dat ze nog maanden moeten wachten tot ze het PIP ontvangen. 

Ervaring

Osama Albida (27) is nu anderhalf jaar in Nederland en is zelf statushouder in de gemeente Horst aan de Maas. Hij is in 2021 gevlucht uit Syrië. Het IND laat binnen zes maanden weten of een statushouder een verblijfsvergunning krijgt. De IND kan deze termijn verlengen tot maximaal 15 maanden. Bij Albida heeft dit nog twee maanden langer geduurd, namelijk 17 maanden. Sinds 2 maanden heeft hij een verblijfsvergunning. Hij wacht momenteel tot hij naar school mag. “Ik heb gesprekken om te kijken op welk niveau ik mag beginnen.” Albida vertelt dat hij vanaf de eerste week in Nederland is begonnen met het leren van de taal. Waarschijnlijk mag hij naar het hoogste schoolniveau. “Ik heb in Syrië gestudeerd om leraar te worden, als het mogelijk is, wil ik dit ook in Nederland doen.”