Deze week ontvangen 200.000 jongeren in Nederland, die dit jaar 17 worden of zijn geworden, een dienstplichtbrief. Ondanks dat de dienstplicht in 1997 is opgeschort, staan veel jongeren ingeschreven voor de militaire dienstplicht. Maar wat betekent dit eigenlijk voor de jongeren van vandaag?

Tijdens de Koude Oorlog zaten 100.000 jongeren in militaire dienst. In de jaren 90 was er geen behoefte meer aan een groot mobiel leger, maar in een professioneel leger. Daarom werd in 1997 de opkomstplicht opgeschort. Toch staat de dienstplicht nog steeds in de wet. De recente brieven vertellen jongeren alleen dat ze geregistreerd staan, voor het geval dat de dienstplicht ooit weer nodig zou zijn. Sinds 1 januari 2020 geldt de dienstplicht ook voor vrouwen. Ook de 17-jarige Nynke Born ontving deze week de dienstplichtbrief: “Ik wist niet dat ik de dienstplichtenbrief zou ontvangen, dus het overviel mij een beetje. Omdat er op dit moment geen oproepplicht is, acht ik de kans vrij klein dat ik ooit echt opgeroepen zal worden.”

De Nederlandse krijgsmacht, ook wel het leger genoemd, is er voor de nationale veiligheid. Maar treedt ook op in internationale oorlogssituaties en bij rampen. De meeste dienstplichtigen zullen niet direct betrokken zijn bij gevechtshandelingen; er zijn allerlei functies binnen de krijgsmacht, van bakkers tot timmerlieden. Er wordt gekeken naar de individuele vaardigheden en opleidingsachtergrond van de dienstplichtigen om taken toe te wijzen.

Anders dan vóór 1997

Elk jaar ontvangen duizenden 17-jarige jongeren de dienstplichtbrief. Niet alle jongeren worden enthousiast van het idee dat ze ooit opgeroepen kunnen worden. Mocht een opkomstplicht weer nodig zijn, kan je bezwaar maken.

Volgens Klaas Meijer, woordvoerder Ministerie van Defensie, zal een dienstplicht in de toekomst er anders uit gaan zien dan vóór 1997. ”In de Koude Oorlog gingen we op een andere manier te werk. We waren toen met een veel grotere krijgsmacht en waren we betrokken bij grotere conflicten. Nu hebben we een personeelstekort en is het leven onveiliger geworden. We zijn nu een High Tech organisatie en zoeken nu veel meer mensen op maat. Dus kijken we nu beter naar iemands opleidingsachtergrond.”  

Dienjaar

Door het personeelstekort doet Defensie er alles aan om de krijgsmacht goed gevuld te krijgen. Daarom werd het ‘dienjaar” geïntroduceerd. Het dienjaar bij Defensie is beschikbaar voor jongeren tussen de 18 en 27 jaar oud, en ook voor specialisten met minstens 3 jaar werkervaring. Tijdens het dienjaar kunnen jongeren ervaring opdoen bij Defensie. Daar worden er verschillende vaardigheden ontwikkeld zoals; het werken onder stress, samenwerken, uithoudingsvermogen maar ook fysiek en mentaal werken aan jezelf. Defensie hoopt dat de dienjaarmilitairen na het dienjaar willen blijven als beroepsmilitair of reservist en hopen hiermee het personeelstekort te verlichten. “We hopen dat in 2025 minimaal duizend jongeren zich aanmelden voor het dienjaar. Vaardigheden die je leert tijdens dienjaar komen overeen met de vaardigheden die je kan gebruiken bij een dienstplicht,” aldus Meijer.

Uitgelichte foto: Paul Stolk